Diego Velázquez de Cuéllar

Diego Velázquez de Cuéllar (ur. ok. 1465, zm. 1524), hiszpański konkwistador. Dowodził podbojem Kuby, której potem został gubernatorem.

Wygląd i charakter

Ówczesny hiszpański dominikanin Las Casas, w swojej kronice tak opisywał wygląd Velazqueza: Jasnowłosy gigant z miłą twarzą i skłonnościami do tycia a tak jego charakter: miał wesołe usposobienie i mówił tylko o przyjemnościach. Rozmowa z nim przypominała przekomarzanie się rozbrykanych młodzieńców. Lubił ucztować. Zdarzało się, że wpadał w złość, nie należał jednak do ludzi mściwych. Przebaczał niemal wszystko, kiedy minął mu zły humor. Chociaż nie miał dzieci, był dumny ze swej rodziny i w razie potrzeby wiedział jak strzec własnej godności.

Również ówczesny baskijski kapitan Juan Bono de Quejo zeznał w czasie dochodzenia w sprawie Velazqueza, że był on dobrym chrześcijaninem a także oddanym sługą Ich Królewskich Mości i dobrze traktował Indian.

Biografia

Diego Velazquez pochodził ze szlacheckiej rodziny od dawna osiadłej w Cuellar, starym kastylijskim mieście między Valladolid a Segowią. Miał trzech braci: Antóna, Cristóbala i Juana. W latach osiemdziesiątych XV wieku uczestniczył w wojnie o Granadę, z której wyszedł schorowany. W roku 1493, mając 28 lat, towarzyszył Kolumbowi w jego drugiej wyprawie do Ameryki. Następnie osiadł na Haiti (Hispanioli) i został członkiem dworu Bartolome Colona. Wkrótce stał się jednym z najbogatszych ludzi na Hispanioli. Następnie gubernator Ovando mianował go swym zastępcą w wojnach z Indianami na zachodzie. Był jednym z dwóch kapitanów odpowiedzialnych za straszliwą masakrę Indian w Xaragua, w roku 1503, lecz prócz tego starał się być dla Indian łagodnym.

W roku 1511 zebrał trzystu trzydziestu konkwistadorów i wspomagającą ich grupę Indian w malutkim porcie Salvatierra de la Sábana; przepłynął z nimi cieśninę Conal del Viento i rozpoczął podbój Kuby. Pierwszy obóz założył w Baracoa, czyli Nuestra Señora de la Asunción, jak później przemianował tę miejscowość. Tamtejsi Indianie nie stawiali zbytniego oporu Hiszpanom. W ciągu kilku lat Velazquez, jego zastępca Panfilo de Narvaez oraz inni dowódcy utworzyli na Kubie siedem miast, które istnieją do dzisiaj. Początkowo głównym miastem było Baracoa, lecz później Velazquez zdecydował się na przeniesienie kwatery głównej do Santiago de Cuba.

Był właścicielem lub współwłaścicielem dziesięciu hacjend na Kubie, niektóre z nich miał do spółki z genueńskimi kupcami z Sewilli: Juanem Francisco de Grimaldo lub Gasparem Centurionem. Żoną Velazqueza była jego kuzynka Maria de Cuéllar, która zmarła w 1512 roku, wkrótce po ślubie. W tym czasie był zastępcą gubernatora Diega Colóna na Kubę i rozdzielcą Indian na tejże wyspie, myślał jednak żeby jak najprędzej zmienić ten stan rzeczy.

W grudniu roku 1516 postarał się o pozwolenie królewskie na zorganizowanie ekspedycji za zachodni kraniec Kuby. Velazquez dał część pieniędzy na wyprawę, resztę wyłożyli jej uczestnicy Lope de Ochoa de Caicedo, Cristóbal de Morante oraz przywódca wyprawy - Francisco Hernandez de Cordoba. Wyprawa powóciła w II połowie 1517 roku. Przyniosła dużo nowych wiadomości, więc Velazquez zdecydował się wysłać kolejną; tym razem dowódcą został jego krewniak Juan de Grijalva. Velazquez sfinansował trzy z czterech statków, resztę mieli załatwiać kapitanowie. Ekspedycja wyruszyła pod koniec stycznia 1518 roku z Santiago de Cuba. Nowa wyprawa przyniosła jeszcze więcej nowych, ciekawych wiadomości (szczególnie o złocie), więc Velazquez nie czekając aż powróci reszta ekspedycji (Grijalva z trzema statkami) zaczął przygotowywać trzecią. Na jej czele stanął Hernan Cortes, przyszły zdobywca Meksyku. Velazquez z Cortesem opłacili większość kosztów wyprawy, resztę znowu dołożyli kapitanowie statków. Celem miało być odnalezienie reszty poprzedniej wyprawy, zaludnienie i odkrycie nowych terytoriów. Wyprawa ta wyruszyła z sześcioma statkami 18 listopada 1518 roku, jednak jeszcze przed wypłynięciem Velazquez pokłócił się z Cortesem i cofnął mu pozwolenie na wypłynięcie; dotarło to jednak do Cortesa za późno. Velazquez wysyłał następnie skargi do króla na Cortesa. W maju 1519 roku Velazquez otrzymał tytuł Adelantado Jukatanu i Meksyku, ale jego stanowisko na Kubie nie zmieniło się. Wysyłał również za Cortesem wyprawy, mające na celu jego zawrócenie, w tym największą z Panfilem de Narvaezem na czele w marcu 1520 roku, która to nie odniosła sukcesu i po pobiciu jej została przyłączona do konkwistadorów Cortesa. Następne lata jego życia to rządzenie na podupadłej Kubie, staranie się o tytuł gubernatora Kuby, uczestnictwo w rozprawie sądowej skierowanej przeciw niemu oraz wysyłanie do króla dalszych skarg na Cortesa, które nie przynosiły dużego skutku.

Diego Velazquez zmarł w 1524 roku, jak powiadano, z wściekłości, zanim zakończyło się dochodzenie przeciwko niemu. Mimo iż śmierć zastała go w biedzie, zostawił pieniądze na trzysta mszy za swoją duszę, które miały być odprawione w kościele San Fernando w Cuéllar, a także na kilka innych zbożnych celów w klasztorze Santa Clara w tym samym mieście.

Nie ma żadnych dowodów, że potomkiem jednego z jego licznych bratanków, żyjących na Kubie w latach dwudziestych XVI wieku był sławny malarz urodzony w Sewilli Diego Rodriguez de Silva y Velázquez.