Obserwacja (metoda badawcza): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Psychology (dyskusja | edycje) +sekcja |
Psychology (dyskusja | edycje) →Klasyfikacja metod obserwacji: drobne techniczne |
||
Linia 5: | Linia 5: | ||
Niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy '''instrumentów naukowych''' – środków technicznych do badań różnego rodzaju. Spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację. Pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich. Ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie<ref>„…instrumenty użyte niewłaściwie są bez wartości” – stwierdza Józef Pieter, wskazując na konieczność poznania i stosowania instrukcji do posługiwania się instrumentami. Za: Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 112.</ref> . Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o nowe obszary badań, takie jak Internet. |
Niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy '''instrumentów naukowych''' – środków technicznych do badań różnego rodzaju. Spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację. Pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich. Ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie<ref>„…instrumenty użyte niewłaściwie są bez wartości” – stwierdza Józef Pieter, wskazując na konieczność poznania i stosowania instrukcji do posługiwania się instrumentami. Za: Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 112.</ref> . Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o nowe obszary badań, takie jak Internet. |
||
== Klasyfikacja metod |
== Klasyfikacja metod obserwacyjnych == |
||
Metody obserwacji można podzielić na obserwacje bez interwencji i z interwencją. |
Metody obserwacji można podzielić na obserwacje bez interwencji i z interwencją. |
||
Celem obserwacji bez interwencji jest opis naturalnie występujących zachowań bez ingerowania w nie przez badacza. Jest to metoda charakteryzująca się wysoką [[trafność |
Celem obserwacji bez interwencji jest opis naturalnie występujących zachowań bez ingerowania w nie przez badacza. Jest to metoda charakteryzująca się wysoką [[trafność (psychometria)|trafnością ekologiczną]]. Kiedy taka obserwacja odbywa się w warunkach naturalnych, nazywamy ją '''obserwacją naturalną'''. Ta metoda jest wykorzystywana głównie w [[psychologia|psychologii]] i [[etologia|etologii]]. |
||
Obserwacje z interwencją obejmują sytuacje, gdy badacze ingerują w spontaniczny tok zdarzeń. Wyróżnia się |
Obserwacje z interwencją obejmują sytuacje, gdy badacze ingerują w spontaniczny tok zdarzeń. Wyróżnia się trzy typy tego rodzaju obserwacji: |
||
* obserwację uczestniczącą- badacz sam uczestniczy w sytuacji, która jest przedmiotem jego obserwacji |
* obserwację uczestniczącą- badacz sam uczestniczy w sytuacji, która jest przedmiotem jego obserwacji |
||
* obserwację ustrukturowaną- może być prowadzona w warunkach naturalnych lub w laboratorium, badacz wywołuje interesujące go zdarzenia |
* obserwację ustrukturowaną- może być prowadzona w warunkach naturalnych lub w laboratorium, badacz wywołuje interesujące go zdarzenia |
Wersja z 01:56, 26 sty 2009
Metoda obserwacyjna to sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym (w odróżnieniu od metody eksperymentalnej). Jest celowym poszukiwaniem faktów, celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów. Stanowiąca jej część obserwacja naukowa to proces uważnego i celowego spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe. Wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk. Jest najstarszą metodą roboczą pracy naukowej, a jej elementy występują w wielu innych.
Należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów widzenia i kwestii, na które odpowiedzieć można przy pomocy obserwacji; tworzą one schemat obserwacyjny lub przewodnik obserwacyjny. Podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie hipotez postawionych w przewodniku.
Niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy instrumentów naukowych – środków technicznych do badań różnego rodzaju. Spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację. Pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich. Ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie[1] . Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o nowe obszary badań, takie jak Internet.
Klasyfikacja metod obserwacyjnych
Metody obserwacji można podzielić na obserwacje bez interwencji i z interwencją.
Celem obserwacji bez interwencji jest opis naturalnie występujących zachowań bez ingerowania w nie przez badacza. Jest to metoda charakteryzująca się wysoką trafnością ekologiczną. Kiedy taka obserwacja odbywa się w warunkach naturalnych, nazywamy ją obserwacją naturalną. Ta metoda jest wykorzystywana głównie w psychologii i etologii.
Obserwacje z interwencją obejmują sytuacje, gdy badacze ingerują w spontaniczny tok zdarzeń. Wyróżnia się trzy typy tego rodzaju obserwacji:
- obserwację uczestniczącą- badacz sam uczestniczy w sytuacji, która jest przedmiotem jego obserwacji
- obserwację ustrukturowaną- może być prowadzona w warunkach naturalnych lub w laboratorium, badacz wywołuje interesujące go zdarzenia
- eksperyment naturalny- badacz manipuluje wieloma zmiennymi w warunkach naturalnych i określa ich wpływ na zachowanie
Zobacz też
- ↑ „…instrumenty użyte niewłaściwie są bez wartości” – stwierdza Józef Pieter, wskazując na konieczność poznania i stosowania instrukcji do posługiwania się instrumentami. Za: Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 112.
Bibliografia
- Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967
- John J. Shaugessy, Eugene B. Zechmeister, Jeanne S. Zechmeister, "Metody badawcze w psychologii", GWP, Inowrocław 2002, ISBN 83-87957-68-2