Obserwacja (metoda badawcza): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
dodanie linka do hipotez oraz formatowanie
Linia 1: Linia 1:
'''Metoda obserwacyjna''' to sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym (w odróżnieniu od metody eksperymentalnej). Jest celowym poszukiwaniem faktów, celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów. Stanowiąca jej część obserwacja naukowa to proces uważnego i celowego spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe. Wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk. Jest najstarszą metodą roboczą [[praca naukowa|pracy naukowej]], a jej elementy występują w wielu innych.
'''Metoda obserwacyjna''' to sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym (w odróżnieniu od metody eksperymentalnej). Jest celowym poszukiwaniem faktów, celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów. Stanowiąca jej część o'''bserwacja naukowa''' to proces uważnego i celowego spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe. Wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk. Jest najstarszą metodą roboczą [[praca naukowa|pracy naukowej]], a jej elementy występują w wielu innych.


Należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów widzenia i kwestii, na które odpowiedzieć można przy pomocy obserwacji; tworzą one schemat obserwacyjny lub '''przewodnik obserwacyjny'''. Podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie hipotez postawionych w przewodniku.
Należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów widzenia i kwestii, na które odpowiedzieć można przy pomocy obserwacji; tworzą one schemat obserwacyjny lub '''przewodnik obserwacyjny'''. Podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie [[hipoteza|hipotez]] postawionych w przewodniku.
Niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy '''instrumentów naukowych''' – środków technicznych do badań różnego rodzaju. Spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację. Pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich. Ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie<ref>„…instrumenty użyte niewłaściwie są bez wartości” – stwierdza Józef Pieter, wskazując na konieczność poznania i stosowania instrukcji do posługiwania się instrumentami. Za: Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 112.</ref> . Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o nowe obszary badań, takie jak Internet.
Niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy '''instrumentów naukowych''' – środków technicznych do badań różnego rodzaju. Spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację. Pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich. Ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie<ref>„…instrumenty użyte niewłaściwie są bez wartości” – stwierdza Józef Pieter, wskazując na konieczność poznania i stosowania instrukcji do posługiwania się instrumentami. Za: Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 112.</ref> . Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o nowe obszary badań, takie jak Internet.

W badaniach Internetu instrumentem naukowym jest na przykład przeglądarka internetowa, służąca do zapoznawania się i zapisu stron internetowych. Innym instrumentem jest program lub programy do przygotowywania zrzutów ekranu, stanowiących odpowiednik zdjęć.


== Klasyfikacja metod obserwacyjnych ==
== Klasyfikacja metod obserwacyjnych ==

Wersja z 03:10, 26 sty 2009

Metoda obserwacyjna to sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym (w odróżnieniu od metody eksperymentalnej). Jest celowym poszukiwaniem faktów, celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów. Stanowiąca jej część obserwacja naukowa to proces uważnego i celowego spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe. Wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk. Jest najstarszą metodą roboczą pracy naukowej, a jej elementy występują w wielu innych.

Należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów widzenia i kwestii, na które odpowiedzieć można przy pomocy obserwacji; tworzą one schemat obserwacyjny lub przewodnik obserwacyjny. Podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie hipotez postawionych w przewodniku.

Niektóre obserwacje dokonywane są przy pomocy instrumentów naukowych – środków technicznych do badań różnego rodzaju. Spełniają one często funkcję pomocniczą, umożliwiając dokładną obserwację. Pozwalają one nie tylko na dotarcie do pewnych zjawisk, ale również na udokumentowanie ich. Ważne więc jest poznanie specyfiki działania poszczególnych instrumentów naukowych, ich właściwy wybór i właściwe użytkowanie[1] . Jest to szczególnie istotne, jeśli chodzi o nowe obszary badań, takie jak Internet.

W badaniach Internetu instrumentem naukowym jest na przykład przeglądarka internetowa, służąca do zapoznawania się i zapisu stron internetowych. Innym instrumentem jest program lub programy do przygotowywania zrzutów ekranu, stanowiących odpowiednik zdjęć.

Klasyfikacja metod obserwacyjnych

Metody obserwacji można podzielić na obserwacje bez interwencji i z interwencją.

Celem obserwacji bez interwencji jest opis naturalnie występujących zachowań bez ingerowania w nie przez badacza. Jest to metoda charakteryzująca się wysoką trafnością ekologiczną. Kiedy taka obserwacja odbywa się w warunkach naturalnych, nazywamy ją obserwacją naturalną. Ta metoda jest wykorzystywana głównie w psychologii i etologii.

Obserwacje z interwencją obejmują sytuacje, gdy badacze ingerują w spontaniczny tok zdarzeń. Wyróżnia się trzy typy tego rodzaju obserwacji:

  • obserwację uczestniczącą- badacz sam uczestniczy w sytuacji, która jest przedmiotem jego obserwacji
  • obserwację ustrukturowaną- może być prowadzona w warunkach naturalnych lub w laboratorium, badacz wywołuje interesujące go zdarzenia
  • eksperyment naturalny- badacz manipuluje wieloma zmiennymi w warunkach naturalnych i określa ich wpływ na zachowanie

Zobacz też

  1. „…instrumenty użyte niewłaściwie są bez wartości” – stwierdza Józef Pieter, wskazując na konieczność poznania i stosowania instrukcji do posługiwania się instrumentami. Za: Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967, strona 112.

Bibliografia

  1. Józef Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Ossolineum, Wrocław 1967
  2. John J. Shaugessy, Eugene B. Zechmeister, Jeanne S. Zechmeister, "Metody badawcze w psychologii", GWP, Inowrocław 2002, ISBN 83-87957-68-2