Partia Socjaldemokratyczna (Portugalia)

Partido Social Democrata
Przywódca	Manuela Ferreira Leite
Skrót	PSD
Data założenia	1974
Ideologia	Centroprawica, Chrześcijańska demokracja, Konserwatywny liberalizm, Konserwatyzm
Afiliacja międzynarodowa	Międzynarodowa Unia Demokratów Europejska Partia Ludowa
Barwy	pomarańczowe
Strona internetowa	www.psd.pt
	Partie polityczne

Partia Socjaldemokratyczna (PSD, port. Partido Social Democrata) - portugalska partia centrowo-prawicowa, reprezentująca nurty chadecki, konserwatywno-liberalny i konserwatywny, członek Europejskiej Partii Ludowej; ugrupowanie rządziło w Portugalii od marca 2002 r. Po przegranych wyborach z 20 lutego 2005 r. w opozycji.

Nazwa ugrupowania jest myląca i nie odnosi się do lewicowej ideologii socjaldemokracji. Ugrupowanie to zostało założone jako centrolewicowe, obecnie jest to partia centroprawicowa. Opuściła ona Międzynarodówkę Liberalną w 1996 roku a jej przedstawiciele w Parlamencie Europejskim od późnych lat 90. zasiadają w Europejskiej Partii Ludowej, wraz z konserwatystami i chadekami z wielu krajów europejskich. Wcześniej PSD należała do Partii Europejskich Liberałów, Demokratów i Reformatorów. Członek PSD, José Manuel Durão Barroso od 1 listopada 2004 jest obecnym przewodniczącym Komisji Europejskiej.

Partia wydaje własny tygodnik, Povo Livre.

Historia

PSD powstała po rewolucji goździków, 6 maja 1974 roku, kiedy to Francisco Sá Carneiro, Francisco Pinto Balsemão i Joaquim Magalhães Mota publicznie ogłosili utworzenie ugrupowania nazywanego wówczas PPD - Ludowa Partia Demokratyczna (Partido Popular Democrático). Pierwszy numer partyjnej gazety Povo Livre został wydany 13 sierpnia 1974. Pierwsze spotkanie członków PPD miało natomiast miejsce w "Pavilhão dos Desportos" w Lizbonie, 25 października, a miesiąc później odbył się pierwszy oficjalny kongres partyjny.

17 stycznia 1975 roku, 6300 podpisów zostało wysłanych do Sądu Najwyższego w celu zarejestrowania partii. Stało się to 8 dni później.

W rządzie i w opozycji

PSD brała udział w wielu gabinetach, które rządziły Portugalią po rozpoczęciu procesu demokratyzacji. W tym czasie powstawały instytucje demokratyczne. W 1979 roku PSD utworzyła koalicję wyborczą, znaną jako Sojusz Demokratyczny (AD), wraz z Centrum Socjalno-Demokratycznym (teraz jest to Partia Ludowa) i innymi, mniejszymi prawicowymi partiami. AD zwyciężyła w wyborach parlamentarnych w końcu 1979 roku, a lider PSD, Francisco Sá Carneiro, został premierem. Koalicja zwiększyła swój stan posiadania w parlamencie w wyniku wyborów w 1980 roku, ale pasmo sukcesów zakończyła śmierć premiera Sá Carneiro w katastrofie lotniczej 4 grudnia 1980 r. Francisco Pinto Balsemão przejął przywództwo zarówno w PSD, jak i w AD, zostając także premierem. Nie miał jednak charyzmy swojego poprzednika i nie potrafił przyciągnąć do partii masowego poparcia.

AD zostało rozwiązane w 1983 roku, a w wyborach parlamentarnych w tym roku, PSD przegrała z Partią Socjalistyczną. Jednak socjalistom brakowało sporo głosów do osiągnięcia większości, uformowali więc wielką koalicję, znaną jako Blok Centrowy, w skład której weszła także PSD. Wielu prawicowych członków partii, włączając w to Aníbala Cavaco Silvę, sprzeciwiało się takiej polityce kierownictwa. Kiedy więc Cavaco Silva został liderem partii 2 lipca 1985 r., wyprowadził PSD z koalicji z socjalistami.

Partia odniosła zwycięstwo w wyborach z 1985 r., jednak nie uzyskała ona większości bezwzględnej głosów. Pomimo tego Cavaco Silva został premierem. Zmniejszenie podatków przez jego rząd i liberalizacja gospodarcza zapewniły Portugalii kilka lat wzrostu ekonomicznego. Przedterminowe wybory, które odbyły się w 1987 r., zapewniły PSD zwycięstwo. Partia uzyskała 50.2% głosów, co dało jej 148 na 250 miejsc w parlamencie. Po raz pierwszy jedna partia portugalska uzyskała większość bezwzględną w wyborach parlamentarnych i dzięki temu mogła sprawować sama rządy. Kolejne wybory - w 1991 roku PSD wygrała prawie tak samo łatwo, jednak rosnące bezrobocie spowodowało spadek popularności Cavaco Silvy. Partia przegrała wybory w 1995 i 1999 roku. Powrót do rządu miał miejsce w 2002 roku, jednak te zwycięstwo nie okazało się zupełnym, ponieważ partia musiała dobrać sobie koalicjanta, aby uzyskać większość w parlamencie. Została nim Partia Ludowa. Barroso został premierem, jednak później zrezygnował z tej funkcji, aby objąć stanowisko szefa Komisji Europejskiej. Jego miejsce zajął Pedro Santana Lopes.

Podczas wyborów z 20 lutego 2005, Santana Lopes poprowadził partię do największej porażki od czasu 1983 roku. PSD utraciła 12% głosów, zdobyła tylko 72 mandaty, tracąc 30. Jej rywalka - Partia Socjalistyczna, uzyskała absolutną większość parlamentarną. PSD wydaje się być skazana na pozostawanie w opozycji co najmniej do 2009 roku.

Pocieszające dla PSD może być natomiast to, iż jej kandydat, były premier Aníbal Cavaco Silva, zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2006 roku.

Liderzy

• Francisco Sá Carneiro (1974-1978 1 1978-1980)
• António Sousa Franco (1978)
• José Menéres Pimentel (1978)
• Francisco Pinto Balsemão (1981-1983)
• Nuno Rodrigues dos Santos (1983-1984)
• Carlos Mota Pinto (1984-1985)
• Aníbal Cavaco Silva (1985-1995)
• Fernando Nogueira (1995-1996)
• Marcelo Rebelo de Sousa (1996-1999)
• José Manuel Durão Barroso (1999-2004)
• Pedro Santana Lopes (2004-2005)
• Luís Marques Mendes (2005-2007)
• Luís Filipe Menezes (2007-2008)
• Manuela Ferreira Leite (2008-nadal)

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna partii