Dardanele: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m robot dodaje: arz:الدردنيل |
m robot dodaje: os:Дарданеллтæ; zmiany kosmetyczne |
||
| Linia 12: | Linia 12: | ||
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] o Dardanele toczyły się ciężkie walki (zobacz [[operacje morskie w cieśninie Dardanelskiej]]). |
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] o Dardanele toczyły się ciężkie walki (zobacz [[operacje morskie w cieśninie Dardanelskiej]]). |
||
==Hellespont== |
== Hellespont == |
||
W starożytności Dardanele nosiły nazwę '''Hellespont'''. Cieśnina stanowiła część szlaku wodnego biegnącego między [[Europa|Europą]] i [[Anatolia (Turcja)|Anatolią]]. Nazwa wywodzi się od imienia mitycznej [[Helle]], która zginęła w wodach cieśniny. [[język grecki|Greckie]] ''Hellespontos'' oznacza "Morze Helle". Tłumaczono ją także jako "most Hellenów". |
W starożytności Dardanele nosiły nazwę '''Hellespont'''. Cieśnina stanowiła część szlaku wodnego biegnącego między [[Europa|Europą]] i [[Anatolia (Turcja)|Anatolią]]. Nazwa wywodzi się od imienia mitycznej [[Helle]], która zginęła w wodach cieśniny. [[język grecki|Greckie]] ''Hellespontos'' oznacza "Morze Helle". Tłumaczono ją także jako "most Hellenów". |
||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
[[ar:الدردنيل]] |
[[ar:الدردنيل]] |
||
| ⚫ | |||
[[bs:Dardaneli]] |
[[bs:Dardaneli]] |
||
[[br:Dardanelloù (strizh-mor)]] |
[[br:Dardanelloù (strizh-mor)]] |
||
| Linia 51: | Linia 50: | ||
[[hi:डार्डेनलीज जलसन्धि]] |
[[hi:डार्डेनलीज जलसन्धि]] |
||
[[hr:Dardaneli]] |
[[hr:Dardaneli]] |
||
[[os:Дарданеллтæ]] |
|||
[[is:Dardanellasund]] |
[[is:Dardanellasund]] |
||
[[it:Dardanelli]] |
[[it:Dardanelli]] |
||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
[[hu:Dardanellák]] |
[[hu:Dardanellák]] |
||
[[mk:Дарданели]] |
[[mk:Дарданели]] |
||
| ⚫ | |||
[[nl:Dardanellen]] |
[[nl:Dardanellen]] |
||
[[ja:ダーダネルス海峡]] |
[[ja:ダーダネルス海峡]] |
||
Wersja z 12:55, 20 cze 2009
Nieprawidłowe parametry: {40|16|00|N|26|31|00|E|scale:200000}
Dardanele (tur. Çanakkale Boğazı) – cieśnina między Półwyspem Bałkańskim a Azją Mniejszą, łączy Morze Egejskie z Morzem Marmara. Długość 120,5 km, szerokość 1,3-18,5 km.
Główne porty to Gelibolu i Çanakkale. W starożytności znana jako Hellespont.
Przez cieśninę przepływa silny prąd z Morza Marmara do Morza Egejskiego. Jest obok Bosforu drugim wąskim gardłem na drodze do Morza Czarnego.
Podczas I wojny światowej o Dardanele toczyły się ciężkie walki (zobacz operacje morskie w cieśninie Dardanelskiej).
Hellespont
W starożytności Dardanele nosiły nazwę Hellespont. Cieśnina stanowiła część szlaku wodnego biegnącego między Europą i Anatolią. Nazwa wywodzi się od imienia mitycznej Helle, która zginęła w wodach cieśniny. Greckie Hellespontos oznacza "Morze Helle". Tłumaczono ją także jako "most Hellenów".
Wąska cieśnina była doskonałym miejscem do kontroli przepływających statków, co stanowiło źródło bogactwa okolicznych miast. Najwcześniejszym z nich była Troja, której zniszczenie było spowodowane najprawdopodobniej chęcią zapewnienia sobie swobodnego importu metali przez Greków. W pierwszej połowie I tysiąclecia p.n.e. Grecy założyli nad Hellespontem liczne kolonie.
Wojska perskie pod koniec VI w. p.n.e. oraz w 480 r. p.n.e. przekroczyły cieśninę po moście z łodzi.
Hellespont był newralgicznym punktem dla Aten, które były uzależnione od importu zboża z portów Morza Czarnego. Od V w. p.n.e. Ateny pobierały 10% cła od wszystkich nieateńskich statków dzięki utrzymywanej w Sestos flocie wojennej.
W roku 405 p.n.e. flota spartańska pod dowództwem Lizandra zwyciężyła flotę Aten pod Ajgospotamoj. Po tym Spartanie zablokowali import zboża, co przyczyniło się ostatecznie do przegranej Aten w wojnie peloponeskiej.