Toczenie

Tokarz przy pracy

Toczenie – rodzaj obróbki skrawaniem (np. metalu, drewna, tworzyw sztucznych) stosowany najczęściej do obrabiania powierzchni zewnętrznych i wewnętrznych przedmiotów w kształcie brył obrotowych. Istnieje możliwość uzyskiwania metodą toczenia również innych kształtów niż obrotowe. Podczas toczenia obrabiany materiał obraca się, a narzędzie (nóż tokarski) wykonuje ruch płaski.

Obrabiarka, na której wykonuje się toczenie to tokarka.

Podstawowe zależności w procesie toczenia

• Prędkość skrawania:

$v_{c}={\pi *n*D \over 1000}\;\;\;[m/min]$

• Wydatek objętościowy skrawania:

$Q={v_{c}*a_{p}*f_{0}}\;\;\;[cm^{3}/min]$

• Czas maszynowy przy toczeniu:

$t_{m}={L_{s}+L_{d}+L_{w} \over f_{0}*n}*i\;\;\;[min]$

• Trwałość ostrza:

$T={C_{t} \over v_{t}^{s}}\;\;\;[min]$

• Pole przekroju poprzecznego warstwy skrawanej:

$A_{D}=a_{p}*f_{0}X\;\;[mm^{2}]\,$

• Siła skrawania:

$F_{c}=A_{D}*k_{c}\,$

• Moc skrawania:

$P_{e}={F_{c}*v_{c} \over 60*1000*\eta }$

Gdzie:

• D-średnica toczonego przedmiotu [mm]
• n-prędkość obrotowa wrzeciona [obr/min]
• a_p-głębokość skrawania [mm]
• f₀-posów narzędzia [mm/obr]
• L_S-długość drogi skrawania [mm]
• L_D-długość drogi dobiegu ostrza [mm]
• L_W-długość drogi wybiegu ostrza [mm]
• i-liczba przejść
• C_T-stała wie;kość uwzględniająca wpływ czynników nie wyodrębnionych we wzorze
• s-wykładnik zależny od par materiałów
• k_c-opór właściwy skrawania
• η-sprawność tokarki

Podział

• Ze względu na położenie osi obrotu przedmiotu

• toczenie poziome (powszechnie: toczenie)
• toczenie pionowe

• Ze względu na rodzaj powierzchni

• toczenie zewnętrzne (obtaczanie)
• toczenie wewnętrzne (wytaczanie, roztaczanie)

• Ze względu na parametry skrawania

Rodzaj toczenia	Posuwy f0 [mm/obr]	Głębokość skrawania ap [mm]
Zgrubne (ciężkie)	>0,7	8,0-20,0
Zgrubne	0,5-1,5	6,0-15,0
Lekkozgrubne	0,4-1,0	3,0-10,0
Półwykańczające (średniodokładne)	0,2-0,5	1,5-4,0
Wykańczające	0,1-0,3	0,5-2,0
Wykańczające-gładkościowe	0,05-0,15	0,25-2,0

Galeria

• 
  Wióry tokarskie
• 
  Przykład toczonych brył obrotowych
• 
  Przykład toczonych brył obrotowych
• 
  Przykład toczonych brył nieobrotowych wykonanych na tokarce uniwersalnej

Bibliografia

1. J. Kaczmarek, "Podstawy obróbki wiórowej, ściernej i erozyjnej", WNT, Warszawa 1970