Okręt balonowy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 22:39, 17 wrz 2010

Okręt balonowy (balonowiec) – okręt wojenny wyposażony w balony wypuszczane z jego pokładu na uwięzi. Pierwsze koncepcje użycia tego typu okrętów pochodzą już z początku XIX wieku, a pierwsze praktyczne próby bojowego użycia balonów z pokładu okrętu miały miejsce w 1849.

Balonowce używane były jeszcze w początkowym okresie I wojny światowej, jednak z powodu szybkiego postępu techniki wojskowej zostały szybko wyparte w użycia przez okręty-bazy wodnosamolotów i lotniskowce.

Pierwsze próby

Pierwszą osobą, która zasugerowała użycie balonu na uwięzi z pokładu okrętu, był w 1803 angielski kontradmirał Henry Knowles. W 1818 Charles Rogier zaprojektował okręt wyposażony w balony swobodne uzbrojone w bomby lotnicze, a w 1846 w czasie amerykańsko-meksykańskiej powstał plan użycia balonów na uwięzi do zbombardowania portu Veracruz.

Pierwsze praktyczne użycia balonów z pokładu okrętu miało miejsce 12 czerwca 1849 w czasie Wiosny Ludów. Z pokładu austriackiego parowca "Volcano" wypuszczono w kierunku Wenecji kilkanaście małych balonów na gorące powietrze z podwieszonymi ładunkami wybuchowymi, ale z powodu niekorzystnych wiatrów próba ta zakończyła się fiaskiem, co praktycznie zakończyło na zawsze użycie balonów swobodnych do celów wojskowych.

Pierwszego lotu załogowego w balonie na uwięzi z pokładu statku dokonał 3 sierpnia 1861 w czasie amerykańskiej wojny secesyjnej John La Mountain, którego balon wzbił się z pokładu należącego do unionistów transportowca "Fanny". Już w tym samym miesiącu Korpus Balonowy Armii Unii zakupił starą barkę węglową i przebudował ją na pierwszy na świecie balonowiec nazwany "George Washington Parke Custis". Okręt ten został wycofany ze służby już rok później, ale jego balon służył do kierowania ogniem na kanonierce "Mayflower" do końca 1863.

Szybko rozwijająca się wówczas technika wojskowa zwiększyła w latach 90. XIX wieku zainteresowanie balonami obserwacyjnymi na uwięzi. Wiązało się to szczególnie z coraz lepszymi osiągami artylerii okrętowej, której skuteczny zasięg znacznie przewyższał pole widzenia obserwatorów znajdujących się na najwyższych nawet masztach okrętów. Eksperymenty z pokładu francuskiego pancernika "Formidable" pokazały, że obserwator znajdujący się w balonie ma pole widzenia nawet o 40 km większe od osoby znajdującej się na pokładzie okrętu.

Prowadzono także intensywne prace nad doskonaleniem balonów. Zwykłe sferyczne balony były bardzo niestabilne nawet przy stosunkowo niewielkich wiatrach, ich gwałtowne ruchy powodowały często chorobę lokomocyjną osób znajdujących się na ich pokładach. W Niemczech opracowano wówczas tzw. "kite baloon" (kytoon) – podłużny balon z powierzchniami nośnymi działającymi jako stabilizatory lotu, z wyglądu podobny do sterowców, ale bez żadnego napędu własnego (w późniejszym czasie kytoony używane były także jako bezzałogowe balony zaporowe).

W 1898 francuski okręt "Foudre" (oryginalnie wodowany jako pływająca baza torpedowców – croiseur porte-torpilleurs) został czasowo przebudowany na okręt balonowy i jako taki brał udział w manewrach w latach 1898–1901 (w późniejszym czasie został przebudowany na pływającą bazę wodnosamolotów – transport d'hydravions).

W 1904 w Szwecji zbudowano pierwszy okręt zaprojektowany od początku jako balonowiec, była to pozbawiona własnego napędu barka Ballondepotfartyg Nr. 1 o wyporności 220 ton, okręt ten brał udział w manewrach floty jeszcze do 1929.

Wojna japońsko-rosyjska

Balony na uwięzi były używane przez obie strony konfliktu podczas wojny japońsko-rosyjskiej, ale tylko Rosjanie używali ich z pokładów okrętów. We Władywostoku kapitan Fiodor Postnikow zaadoptował cztery transportowce oraz krążownik pancerny "Rossija" na balonowce, a w bazie w Lipawie nad Morzem Bałtyckim stary niemiecki liniowiec "Lahn" został przebudowany na okręt balonowy nazwany "Ruś". Okręt ten miał nawet wziąć udział w bitwie pod Cuszimą i wyruszył w drogę wraz z resztą floty, ale fatalny stan kadłuba zmusił go do powrotu do Lipawy.

Wojna włosko-turecka

Marynarka włoska używała balonów na uwięzi z pokładów okrętów już od 1907, a pierwszy włoski balonowiec powstał w 1911 i brał udział w wojnie włosko-tureckiej. Przebudowana na okręt balonowy brygantyna "Cavalmarino" była używana do kierowania ogniem pancernika "Re Umberto" i krążownika pancernego "Carlo Alberto".

Pierwsze wojna światowa

Na początku I wojny światowej balonowce posiadały floty Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Włoch, Rosji i Szwecji. Używane w początkowym okresie do celów obserwacyjnych i kierowania ogniem, zostały jeszcze przed końcem wojny wycofane ze służby lub przebudowane na bazy wodnosamolotów. W czasie operacji morskich w Cieśninie Dardanelskiej flota angielska operowała trzema balonowcami HMS "Manica", HMS "Canning" i HMS "Hector".

Zobacz też

Bibliografia

Antony Preston: The world's great aircraft carriers : from World War I to the present day. London: Greenwich Editions, 2005. ISBN 0-86288-778-X.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Balloon barge.jpg|thumb|Lot balonu z pokładu "George Washington Parke Custis"]]
-'''Okręt balonowy''' (balonowiec) – okręt wojenny wyposażony w [[balon]]y wypuszczane z jego pokładu na uwięzi. Pierwsze koncepcje użycia tego typu okrętów pochodzą już w początku XIX wieku, a pierwsze praktyczne próby bojowego użycia balonów z pokładu okrętu miały miejsce w [[1849]].
+'''Okręt balonowy''' (balonowiec) – okręt wojenny wyposażony w [[balon]]y wypuszczane z jego pokładu na uwięzi. Pierwsze koncepcje użycia tego typu okrętów pochodzą już z początku XIX wieku, a pierwsze praktyczne próby bojowego użycia balonów z pokładu okrętu miały miejsce w [[1849]].
-Balonowce używane były jeszcze w początkowym okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] jednak z powodu szybkiego postępu techniki wojskowej zostały szybko wyparte w użycia przez [[okręt-baza|okręty-bazy]] [[wodnosamolot]]ów i [[lotniskowiec|lotniskowce]].
+Balonowce używane były jeszcze w początkowym okresie [[I wojna światowa|I wojny światowej]], jednak z powodu szybkiego postępu techniki wojskowej zostały szybko wyparte w użycia przez [[okręt-baza|okręty-bazy]] [[wodnosamolot]]ów i [[lotniskowiec|lotniskowce]].
 == Pierwsze próby ==
-Pierwszą osobą, która zasugerowała użycie balonu na uwięzi z pokładu okrętu był w 1803 angielski kontradmirał [[Henry Knowles]]. W 1818 Charles Rogier zaprojektował okręt wyposażony w balony swobodne uzbrojone w bomby lotnicze, a w 1846 w czasie [[wojna amerykańsko-meksykańska|amerykańsko-meksykańskiej]] powstał plan użycia balonów na uwięzi do zbombardowania portu [[Veracruz (Veracruz)|Veracruz]].
+Pierwszą osobą, która zasugerowała użycie balonu na uwięzi z pokładu okrętu, był w 1803 angielski kontradmirał [[Henry Knowles]]. W 1818 Charles Rogier zaprojektował okręt wyposażony w balony swobodne uzbrojone w bomby lotnicze, a w 1846 w czasie [[wojna amerykańsko-meksykańska|amerykańsko-meksykańskiej]] powstał plan użycia balonów na uwięzi do zbombardowania portu [[Veracruz (Veracruz)|Veracruz]].
 Pierwsze praktyczne użycia balonów z pokładu okrętu miało miejsce [[12 czerwca]] [[1849]] w czasie [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]]. Z pokładu [[austria]]ckiego [[parowiec|parowca]] "Volcano" wypuszczono w kierunku [[Wenecja|Wenecji]] kilkanaście małych balonów na gorące powietrze z podwieszonymi ładunkami wybuchowymi, ale z powodu niekorzystnych wiatrów próba ta zakończyła się fiaskiem, co praktycznie zakończyło na zawsze użycie balonów swobodnych do celów wojskowych.
-Pierwszego lotu załogowego w balonie na uwięzi z pokładu statku dokonał [[3 sierpnia]] [[1861]] w czasie [[wojna secesyjna|amerykańskiej wojny secesyjnej]] [[John La Mountain]], którego balon wzbił się z pokładu należącego do [[Unia (Stany Zjednoczone)|Unionistów]] transportowca "Fanny".  Już w tym samym miesiącu [[Korpus Balonowy Armii Unii]] zakupił starą barkę węglową i przebudował ją na pierwszy na świecie balonowiec nazwany "George Washington Parke Custis".  Okręt ten został wycofany ze służby już rok później, ale jego balon służył do kierowania ogniem na [[kanonierka|kanonierce]] "Mayflower" do końca 1863.
+Pierwszego lotu załogowego w balonie na uwięzi z pokładu statku dokonał [[3 sierpnia]] [[1861]] w czasie [[wojna secesyjna|amerykańskiej wojny secesyjnej]] [[John La Mountain]], którego balon wzbił się z pokładu należącego do [[Unia (Stany Zjednoczone)|unionistów]] transportowca "Fanny".  Już w tym samym miesiącu [[Korpus Balonowy Armii Unii]] zakupił starą barkę węglową i przebudował ją na pierwszy na świecie balonowiec nazwany "George Washington Parke Custis".  Okręt ten został wycofany ze służby już rok później, ale jego balon służył do kierowania ogniem na [[kanonierka|kanonierce]] "Mayflower" do końca 1863.
 Szybko rozwijająca się wówczas [[technika wojskowa]] zwiększyła w [[lata 90. XIX wieku|latach 90. XIX wieku]] zainteresowanie balonami obserwacyjnymi na uwięzi. Wiązało się to szczególnie z coraz lepszymi osiągami artylerii okrętowej, której skuteczny zasięg znacznie przewyższał pole widzenia obserwatorów znajdujących się na najwyższych nawet masztach okrętów.  Eksperymenty z pokładu francuskiego [[pancernik]]a "[[Formidable (1885)|Formidable]]" pokazały, że obserwator znajdujący się w balonie ma pole widzenia nawet o 40 km większe od osoby znajdującej się na pokładzie okrętu.
-Prowadzono także intensywne prace nad doskonaleniem balonów. "Zwykłe" sferyczne balony były bardzo niestabilne nawet przy stosunkowo niewielkich wiatrach, ich gwałtowne ruchy powodowały często [[choroba lokomocyjna|chorobę lokomocyjną]] osób znajdujących się na ich pokładach. W Niemczech opracowano wówczas tzw. "kite baloon" (kytoon) – podłużny balon z powierzchniami nośnymi działającymi jako stabilizatory lotu, z wyglądu podobny do [[sterowiec|sterowców]], ale bez żadnego napędu własnego (w późniejszym czasie kytoony używane były także jako bezzałogowe [[balon zaporowy|balony zaporowe]]).
+Prowadzono także intensywne prace nad doskonaleniem balonów. Zwykłe sferyczne balony były bardzo niestabilne nawet przy stosunkowo niewielkich wiatrach, ich gwałtowne ruchy powodowały często [[choroba lokomocyjna|chorobę lokomocyjną]] osób znajdujących się na ich pokładach. W Niemczech opracowano wówczas tzw. "kite baloon" (kytoon) – podłużny balon z powierzchniami nośnymi działającymi jako stabilizatory lotu, z wyglądu podobny do [[sterowiec|sterowców]], ale bez żadnego napędu własnego (w późniejszym czasie kytoony używane były także jako bezzałogowe [[balon zaporowy|balony zaporowe]]).
 W 1898 francuski okręt "[[Foudre (1895)|Foudre]]" (oryginalnie wodowany jako pływająca baza [[torpedowiec|torpedowców]] – ''croiseur porte-torpilleurs'') został czasowo przebudowany na okręt balonowy i jako taki brał udział w manewrach w latach 1898–1901 (w późniejszym czasie został przebudowany na pływającą bazę wodnosamolotów – ''transport d'hydravions'').
@@ Linia 21: / Linia 21: @@
 == Wojna japońsko-rosyjska ==
-Balony na uwięzi były używane przez obie strony konfliktu podczas [[wojna rosyjsko-japońska|wojny japońsko-rosyjskiej]], ale tylko Rosjanie używali ich z pokładów okrętów. We [[Władywostok]]u kapitan Fiodor Postnikow zaadoptował cztery transportowce oraz [[krążownik pancerny]] "[[Rossija (1897)|Rossija]]" na balonowce, a w bałtyckiej bazie [[Lipawa]] stary niemiecki [[statek pasażerski|liniowiec]] "Lahn" został przebudowany na okręt balonowy nazwany "Ruś".  Okręt ten miał nawet wziąć udział w [[bitwa pod Cuszimą|bitwie pod Cuszimą]] i wyruszył w drogę wraz z resztą floty, ale fatalny stan kadłuba zmusił do go powrotu do Lipawy.
+Balony na uwięzi były używane przez obie strony konfliktu podczas [[wojna rosyjsko-japońska|wojny japońsko-rosyjskiej]], ale tylko Rosjanie używali ich z pokładów okrętów. We [[Władywostok]]u kapitan Fiodor Postnikow zaadoptował cztery transportowce oraz [[krążownik pancerny]] "[[Rossija (1897)|Rossija]]" na balonowce, a w bazie w [[Lipawa|Lipawie]] nad Morzem Bałtyckim stary niemiecki [[statek pasażerski|liniowiec]] "Lahn" został przebudowany na okręt balonowy nazwany "Ruś".  Okręt ten miał nawet wziąć udział w [[bitwa pod Cuszimą|bitwie pod Cuszimą]] i wyruszył w drogę wraz z resztą floty, ale fatalny stan kadłuba zmusił go do powrotu do Lipawy.
 == Wojna włosko-turecka ==
-Marynarka włoska używała balonów na uwięzi z pokładów okrętów już od 1907, a pierwszy włoski balonowiec powstał w 1911 i brał udział w [[wojna włosko-turecka|wojnie włosko-tureckiej]].  Przebudowana na okręt balonowy [[brygantyna (żaglowiec)|brygantyna]] "Cavalmarino" była używana do kierowania ogniem pancernika "[[Re Umberto]]" i krążownika pancernego "[[Carlo Alberto]]".
+Marynarka włoska używała balonów na uwięzi z pokładów okrętów już od 1907, a pierwszy włoski balonowiec powstał w 1911 i brał udział w [[wojna włosko-turecka|wojnie włosko-tureckiej]]. Przebudowana na okręt balonowy [[brygantyna (żaglowiec)|brygantyna]] "Cavalmarino" była używana do kierowania ogniem pancernika "[[Re Umberto]]" i krążownika pancernego "[[Carlo Alberto]]".
 == Pierwsze wojna światowa ==