Shenzhou (pojazd kosmiczny)

Model Shenzhou 1 w skali 1:40

Shenzhou (wym. szen-czou; pismo chińskie: 神舟, pinyin Shén Zhōu) - seria chińskich pojazdów kosmicznych.

Budowa

Schemat pojazdu Shenzhou

Statek jest pod względem konstrukcyjnym zbliżony do statków Sojuz. Składa się z trzech części: kabiny, przedziału silnikowego i przedziału orbitalnego. Może zabrać na pokład 3 członków załogi. Wynoszenie na orbitę odbywa się przy użyciu rakiet Chang Zheng 2F (Długi Marsz 2F).

Moduł dowodzenia (lądownik) znajduje się w centralnej części statku i może pomieścić maksymalnie trzech astronautów. Kapsuła ma wysokość 2,50 m, średnicę u podstawy 2,52 m i masę 3240 kg. Wnętrze o objętości 6 m³ wyposażone jest w rozkładane fotele, pulpity sterownicze, systemy nawigacji i łączności oraz kontroli środowiska. Na szczycie kapsuły znajduje się właz o średnicy 70 cm. Dwa niewielkie iluminatory o średnicy po 30 cm umożliwiają widok na zewnątrz. U podstawy umieszczona jest osłona termiczna o masie 450 kg chroniąca lądownik podczas hamowania w atmosferze. Lądownik zaopatrzony jest w system spadochronów (spadochron główny ma powierzchnię 1200 m²) oraz 4 rakiet hamujących, które łagodzą uderzenie o grunt podczas lądowania.

Moduł orbitalny znajduje się z przodu modułu dowodzenia. Stanowi go cylindryczna kabina ciśnieniowa o długości 2,80 m, średnicy 2,25 m i masie 1500 kg. Wnętrze o objętości 8 m³ służy astronautom jako dodatkowe pomieszczenie robocze. Widok na zewnątrz umożliwia iluminator o średnicy 48 cm. Właz o średnicy 80 cm może służyć astronautom do wyjścia w otwartą przestrzeń kosmiczną. U podstawy 70 cm właz łączy kabinę z modułem dowodzenia. Moduł zaopatrzony jest w parę paneli ogniw słonecznych o powierzchni 12,2 m² oraz własne systemy nawigacyjne i napędowe dzięki czemu może kontynuować samodzielny lot bezzałogowy trwający ponad 6 miesięcy. Wyposażenie modułu zmienia się w zależności od celów misji. W dotychczasowych lotach składało się między innymi ze sprzętu zwiadu radioelektronicznego i kamer zwiadowczych. W przyszłości człon orbitalny będzie zaopatrzony w węzeł cumowniczy, dzięki któremu Shenzhou będzie mógł łączyć się z drugim statkiem lub stacją orbitalną. Sam moduł będzie mógł służyć jako ministacja orbitalna lub jako dodatkowy element większej stacji.

Moduł napędowy (serwisowy) umieszczony jest z tyłu kabiny lądownika. Jego długość wynosi 2,94 m, średnica 2,50 m w części centralnej i 2,80 m u podstawy, masa 3000 kg. Zespół napędowy składa się z 4 silników głównych o ciągu 2500 N każdy służących m.in. do wykonania manewru zejścia z orbity oraz z mniejszych silników korekcyjnych (8 po 150 N i 16 po 5 N ciągu każdy). Zbiorniki członu zawierają 1000 kg materiałów pędnych. Znajdują się tu też systemy kontroli środowiska i układy zasilania w energię statku. Para paneli ogniw słonecznych o całkowitej rozpiętości 17 m ma powierzchnię 24,5 m². Moduł napędowy oddziela się od lądownika podczas powrotu na Ziemię i ulega zniszczeniu w atmosferze.

Dane techniczne

Shenzhou	Cały pojazd	Przedział silnikowy	Kabina załogowa	Przedział orbitalny
Masa całkowita (kg)	7800	3000	3200	1500
Długość (m)	8,65	2,94	2,06	2,80
Średnica (m)	2,80	2,50	2,50	2,25

Loty statków Shenzhou

• Shenzhou 1 - 19 listopada 1999 - bezzałogowy lot testowy
• Shenzhou 2 - 9 stycznia 2001 - żywe zwierzęta na pokładzie
• Shenzhou 3 - 25 marca 2002 - manekin
• Shenzhou 4 - 29 grudnia 2002 - manekin, wykonywanie eksperymentów na pokładzie
• Shenzhou 5 - 15 października 2003 - kosmonauta Yang Liwei 14 razy okrąża Ziemię
• Shenzhou 6 - 12 października 2005 - załoga Fei Junlong i Nie Haisheng spędza 5 dni w kosmosie
• Shenzhou 7 - 25 września 2008 - 3-osobowa załoga Zhai Zhigang, Liu Boming i Jing Haipeng; pierwszy z nich wyszedł na 22 minuty na zewnątrz statku.

Planowane loty

• Shenzhou 8 - lot bezzałogowy, ok. 2011 r., połączenie z niewielką stacją kosmiczną Tiangong-1, która zostanie wyniesiona pod koniec 2010 r.
• Shenzhou 9 - lot bezzałogowy, ok. 2011 r., połączenie ze stacją Tiangong-1.
• Shenzhou 10 - lot załogowy, ok. 2012 r., połączenie ze stacją Tiangong-1.
• Shenzhou 11 - lot załogowy, ok. 2012 r., połączenie ze stacją Tiangong-2, która zostanie wyniesiona ok. 2012 r.
• Shenzhou 12 - lot załogowy, ok. 2013 r., połączenie ze stacją Tiangong-2.
• Shenzhou 13 - lot załogowy, ok. 2014 r., połączenie ze stacją Tiangong-3, która zostanie wyniesiona ok. 2014 r.
• Shenzhou 14 - lot załogowy, ok. 2015 r., połączenie ze stacją Tiangong-3.

Zobacz też

• Chiński program kosmiczny

Linki zewnętrzne

• Wyczerpujący opis Shenzhou na Encyclopedia Astronautica