HMS Acasta (1929): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne ulepszenia
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 404 337 edycji
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne
Linia 27: Linia 27:
HMS "Acasta" należał do pierwszego typu [[niszczyciele typu A/B|A (A/B)]] brytyjskich standardowych niszczycieli z lat 30., [[niszczyciele typów A-I|grupy typów A-I]]. Został zamówiony 6 marca [[1928]] w ramach programu z 1927 roku, w stoczni John Brown w [[Clydebank]] (wraz z HMS "[[HMS Achates (1930)|Achates]]"). [[Stępka|Stępkę]] pod jego budowę położono 13 sierpnia 1928, kadłub wodowano 8 sierpnia [[1929]]. Budowę ukończono 11 lutego [[1930]]<ref>J. English, ''Amazon...'' s.15; [http://www.naval-history.net/xGM-Chrono-10DD-13A-Acasta.htm Geoffrey B Mason, ''HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer''] [dostęp 11-11-2010]</ref>, a okręt wcielono do służby w marynarce brytyjskiej [[Royal Navy]] 14 lutego [[1930]]<ref name=amazon15>J. English, ''Amazon...'' s.15</ref>. Cena (bez uzbrojenia) wynosiła ok. 220.783 [[funt szterling|funtów szterlingów]]<ref>J. English, ''Amazon...'' s.15 podaje cenę za oba okręty 441.566 funtów szt.</ref>.
HMS "Acasta" należał do pierwszego typu [[niszczyciele typu A/B|A (A/B)]] brytyjskich standardowych niszczycieli z lat 30., [[niszczyciele typów A-I|grupy typów A-I]]. Został zamówiony 6 marca [[1928]] w ramach programu z 1927 roku, w stoczni John Brown w [[Clydebank]] (wraz z HMS "[[HMS Achates (1930)|Achates]]"). [[Stępka|Stępkę]] pod jego budowę położono 13 sierpnia 1928, kadłub wodowano 8 sierpnia [[1929]]. Budowę ukończono 11 lutego [[1930]]<ref>J. English, ''Amazon...'' s.15; [http://www.naval-history.net/xGM-Chrono-10DD-13A-Acasta.htm Geoffrey B Mason, ''HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer''] [dostęp 11-11-2010]</ref>, a okręt wcielono do służby w marynarce brytyjskiej [[Royal Navy]] 14 lutego [[1930]]<ref name=amazon15>J. English, ''Amazon...'' s.15</ref>. Cena (bez uzbrojenia) wynosiła ok. 220.783 [[funt szterling|funtów szterlingów]]<ref>J. English, ''Amazon...'' s.15 podaje cenę za oba okręty 441.566 funtów szt.</ref>.


Uzbrojenie okrętu odpowiadało innym niszczycielom typu A. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery [[działo okrętowe|armaty]] kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w [[superpozycja (okrętownictwo)|superpozycji]]. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa automatyczne działka 40 mm [[Armata przeciwlotnicza 40 mm Mark II |Vickers Mark II]] (tzw. ''pom-pom''). Na śródokręciu niszczyciel posiadał dwa poczwórne [[aparat torpedowy|aparaty torpedowe]] kalibru 533 mm. Uzbrojenie [[zwalczanie okrętów podwodnych|przeciwpodwodne]] stanowiło tylko sześć [[bomba głębinowa|bomb głębinowych]] w trzech zrzutniach na rufie<ref name=dasz>A. Daszjan, ''Korabli...''</ref>. Z powodu wczesnego zatopienia, okręt nie przechodził większych modernizacji. Możliwe, że wiosną 1940 jedynie zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze 76 mm i wzmocniono uzbrojenie przeciwpodwodne do 2 [[miotacz bomb głębinowych|miotaczy]] i 1 zrzutni [[bomba głębinowa|bomb głębinowych]] z ok. 30-40 bombami
Uzbrojenie okrętu odpowiadało innym niszczycielom typu A. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery [[działo okrętowe|armaty]] kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w [[superpozycja (okrętownictwo)|superpozycji]]. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa automatyczne działka 40 mm [[Armata przeciwlotnicza 40 mm Mark II|Vickers Mark II]] (tzw. ''pom-pom''). Na śródokręciu niszczyciel posiadał dwa poczwórne [[aparat torpedowy|aparaty torpedowe]] kalibru 533 mm. Uzbrojenie [[zwalczanie okrętów podwodnych|przeciwpodwodne]] stanowiło tylko sześć [[bomba głębinowa|bomb głębinowych]] w trzech zrzutniach na rufie<ref name=dasz>A. Daszjan, ''Korabli...''</ref>. Z powodu wczesnego zatopienia, okręt nie przechodził większych modernizacji. Możliwe, że wiosną 1940 jedynie zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze 76 mm i wzmocniono uzbrojenie przeciwpodwodne do 2 [[miotacz bomb głębinowych|miotaczy]] i 1 zrzutni [[bomba głębinowa|bomb głębinowych]] z ok. 30-40 bombami
(salwa z 5 bomb), lecz źródła są co do tego rozbieżne<ref name=esm>M. Morozow, ''Britanskie esmincy...'', s. 10, 16</ref>.
(salwa z 5 bomb), lecz źródła są co do tego rozbieżne<ref name=esm>M. Morozow, ''Britanskie esmincy...'', s. 10, 16</ref>.
== Służba ==
== Służba ==
===Przed wojną===
=== Przed wojną ===
HMS "Acasta" początkowo służył w 3. Flotylli Niszczycieli (''3rd Destroyer Flotilla'') na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]]. Przechodził w tym okresie kilka krótkich remontów. 12 czerwca [[1934]] miał kolizję z niszczycielem HMS "[[HMS Codrington|Codrington]]" pod [[Malta|Maltą]] (naprawę na Malce ukończono 27 lipca)<ref name=amazon/>. W 1937 patrolował u wybrzeży ogarniętej [[hiszpańska wojna domowa|wojną domową]] Hiszpanii, w ramach międzynarodowego
HMS "Acasta" początkowo służył w 3. Flotylli Niszczycieli (''3rd Destroyer Flotilla'') na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]]. Przechodził w tym okresie kilka krótkich remontów. 12 czerwca [[1934]] miał kolizję z niszczycielem HMS "[[HMS Codrington|Codrington]]" pod [[Malta|Maltą]] (naprawę na Malce ukończono 27 lipca)<ref name=amazon/>. W 1937 patrolował u wybrzeży ogarniętej [[hiszpańska wojna domowa|wojną domową]] Hiszpanii, w ramach międzynarodowego
Komitetu Nieinterwencji. W maju 1937 został skierowany do Wielkiej Brytanii na remont do [[HMNB Devonport|Devonport]], trwający do kwietnia [[1938]], podczas którego zainstalowano [[stacja hydrolokacyjna|hydrolokator]] [[Asdic]]. Wszedł następnie w skład 7. Flotylli Niszczycieli i służył na wodach irlandzkich. Po remoncie, od początku 1939 służył w bazie Plymouth, bez przydziału do flotylli (jako ''emergency destroyer''). M.in. w marcu 1939 służył do prób wyposażenia elektroakustycznego budowanego dla Argentyny krążownika "[[La Argentina]]"<ref name=amazon>J. English, ''Amazon...'' s.17</ref>.
Komitetu Nieinterwencji. W maju 1937 został skierowany do Wielkiej Brytanii na remont do [[HMNB Devonport|Devonport]], trwający do kwietnia [[1938]], podczas którego zainstalowano [[stacja hydrolokacyjna|hydrolokator]] [[Asdic]]. Wszedł następnie w skład 7. Flotylli Niszczycieli i służył na wodach irlandzkich. Po remoncie, od początku 1939 służył w bazie Plymouth, bez przydziału do flotylli (jako ''emergency destroyer''). M.in. w marcu 1939 służył do prób wyposażenia elektroakustycznego budowanego dla Argentyny krążownika "[[La Argentina]]"<ref name=amazon>J. English, ''Amazon...'' s.17</ref>.


=== II wojna światowa ===
=== II wojna światowa ===
W chwili wybuchu II wojny światowej, HMS "Acasta" stacjonował początkowo w [[Portsmouth]], wchodząc w skład 35. Dywizjonu 18. Flotylli Niszczycieli, działającego w składzie Sił Kanału [[kanał La Manche|La Manche]] (''Channel Force''), a następnie od 7 września w składzie Dowództwa Zachodnich Podejść (''Western Approaches Command'')<ref>[http://www.naval-history.net/xDKWW2-3909-04RN.htm Don Kindell, ''ROYAL NAVY SHIPS, SEPTEMBER 1939''] [dostęp 15-11-2010]</ref>. Służył głównie w osłonie [[konwój morski|konwojów]] na zachód od Wysp Brytyjskich. 10 kwietnia 1940 został skierowany do służby na wodach norweskich w składzie [[Home Fleet]] (Floty Metropolii), działając ze [[Scapa Flow]]. W dniach 13-15 kwietnia "Acasta" osłaniał konwój NP.1 złożony z 5 statków pasażerskich przewożących wojsko z Wielkiej Brytanii do Norwegii (m.in. polskie [[MS Chrobry|"Chrobry"]] i "[[MS Batory|"Batory"]])<ref group=uwaga>Konwój NP.1: statki pasażerskie "Empress of Australia" (19.665 BRT), "Reina del Pacifico" (17.707 BRT), "Monarch of Bermuda" (22.424 BRT), [[MS Chrobry|"Chrobry"]] (11.442 BRT), "[[MS Batory|"Batory"]] (14.287 BRT) - osłona w składzie krążowników "[[HMS Manchester (1938)|Manchester]]", "[[HMS Birmingham (1937)|Birmingham]]", "[[HMS Cairo|Cairo]]", niszczycieli "[[HMS Ardent (1930)|Ardent]]", "Acasta", "[[HMS Codrington|Codrington]]", "[[HMS Fearless|Fearless]]", "[[HMS Brazen|Brazen]]", "[[HMS Griffin|Griffin]]", "[[HMS Highlander|Highlander]]", "Vanoc", "Whirlwind", "Volunteer", "Witherington" i okrętu warsztatowego "Vindictive" - [http://www.naval-history.net/xDKWW2-4004-13APR02.htm Don Kindell, ''NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4''] w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]</ref>. Między 9 a 16 maja eskortował do Clyde w Wielkiej Brytanii uszkodzony na skałach krążownik [[HMS Penelope (1936)|HMS "Penelope"]]<ref name=amazon/>. W dniach 22-25 maja eskortował wraz z bliźniaczym HMS "[[HMS Ardent (1930)|Ardent]]" transportowiec "Ulster Prince" z wojskiem w celu wymiany garnizonu brytyjskiego, wysadzonego w kwietniu na [[Wyspy Owcze|Wyspach Owczych]]<ref>[http://www.naval-history.net/xDKWW2-4004-13APR02.htm Don Kindell, ''NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4''] w serwisie naval-history.net [dostęp 16-11-2010]</ref>.
W chwili wybuchu II wojny światowej, HMS "Acasta" stacjonował początkowo w [[Portsmouth]], wchodząc w skład 35. Dywizjonu 18. Flotylli Niszczycieli, działającego w składzie Sił Kanału [[kanał La Manche|La Manche]] (''Channel Force''), a następnie od 7 września w składzie Dowództwa Zachodnich Podejść (''Western Approaches Command'')<ref name=nav-sept>[http://www.naval-history.net/xDKWW2-3909-04RN.htm Don Kindell, ''ROYAL NAVY SHIPS, SEPTEMBER 1939''] [dostęp 15-11-2010]</ref>. Służył głównie w osłonie [[konwój morski|konwojów]] na zachód od Wysp Brytyjskich. 10 kwietnia 1940 został skierowany do służby na wodach norweskich w składzie [[Home Fleet]] (Floty Metropolii), działając ze [[Scapa Flow]]. W dniach 13-15 kwietnia "Acasta" osłaniał konwój NP.1 złożony z 5 statków pasażerskich przewożących wojsko z Wielkiej Brytanii do Norwegii (m.in. polskie [[MS Chrobry|"Chrobry"]] i "[[MS Batory|"Batory"]])<ref group=uwaga>Konwój NP.1: statki pasażerskie "Empress of Australia" (19.665 BRT), "Reina del Pacifico" (17.707 BRT), "Monarch of Bermuda" (22.424 BRT), [[MS Chrobry|"Chrobry"]] (11.442 BRT), "[[MS Batory|"Batory"]] (14.287 BRT) - osłona w składzie krążowników "[[HMS Manchester (1938)|Manchester]]", "[[HMS Birmingham (1937)|Birmingham]]", "[[HMS Cairo|Cairo]]", niszczycieli "[[HMS Ardent (1930)|Ardent]]", "Acasta", "[[HMS Codrington|Codrington]]", "[[HMS Fearless|Fearless]]", "[[HMS Brazen|Brazen]]", "[[HMS Griffin|Griffin]]", "[[HMS Highlander|Highlander]]", "Vanoc", "Whirlwind", "Volunteer", "Witherington" i okrętu warsztatowego "Vindictive" - [http://www.naval-history.net/xDKWW2-4004-13APR02.htm Don Kindell, ''NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4''] w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]</ref>. Między 9 a 16 maja eskortował do Clyde w Wielkiej Brytanii uszkodzony na skałach krążownik [[HMS Penelope (1936)|HMS "Penelope"]]<ref name=amazon/>. W dniach 22-25 maja eskortował wraz z bliźniaczym HMS "[[HMS Ardent (1930)|Ardent]]" transportowiec "Ulster Prince" z wojskiem w celu wymiany garnizonu brytyjskiego, wysadzonego w kwietniu na [[Wyspy Owcze|Wyspach Owczych]]<ref>[http://www.naval-history.net/xDKWW2-4004-13APR02.htm Don Kindell, ''NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4''] w serwisie naval-history.net [dostęp 16-11-2010]</ref>.


8 czerwca 1940 wraz z "[[HMS Ardent (1930)|Ardentem]]" eskortował do Wielkiej Brytanii z Norwegii lotniskowiec HMS "[[HMS Glorious|Glorious]]". Między innymi na skutek błędów popełnionych przez dowódcę lotniskowca, zespół został po godz. 16 przechwycony przez niemieckie pancerniki "[[Scharnhorst (1939)|Scharnhorst]]" i "[[Gneisenau (1938)|Gneisenau]]", które następnie zatopiły wszystkie trzy okręty<ref name=msio>T. Klimczyk: ''Utrata...'', s.30-32</ref>. "Acasta" początkowo postawił [[zasłona dymna|zasłonę dymną]] przed lotniskowcem, po czym podjął próbę ataku torpedowego<ref name=msio/>. Po przejściu przed dziobem "Scharnhorsta", niszczyciel zaatakował go czterema torpedami, z których większość udało się pancernikowi wymanewrować, lecz jedna trafiła go w prawą burtę na rufie o 17.39 (18.39 czasu niemieckiego). Pancernik został poważnie uszkodzony, nabrał 2500 ton wody do kadłuba i zginęło na nim 48 osób (remont trwał do końca roku)<ref name=garzke>W.H. Garzke, R.O. Dulin, ''Battleships. Axis and Neutral Battleships of World War II'', Annapolis 1985, ISBN 0-87021-101-3, s.157-158</ref>. Mimo braku szans, niszczyciel toczył także pojedynek artyleryjski, uszkadzając pociskiem lufę armaty 283 mm drugiej wieży (B) pancernika<ref name=msio/>. Wielokrotnie trafiony niszczyciel zatonął ok. 18.20<ref name=msio/>, w rejonie pozycji {{koordynaty|68|45|N|04|30|E|umieść=w tekście}}<ref name=amazon/>. Niemcy zdołali uratować tylko 1 marynarza (Cyril "Nick" Carter)<ref name=msio/>, zginęło 161 osób, w tym 8 oficerów wraz z dowódcą Charlesem Glasfurdem<ref name=amazon/>.
8 czerwca 1940 wraz z "[[HMS Ardent (1930)|Ardentem]]" eskortował do Wielkiej Brytanii z Norwegii lotniskowiec HMS "[[HMS Glorious|Glorious]]". Między innymi na skutek błędów popełnionych przez dowódcę lotniskowca, zespół został po godz. 16 przechwycony przez niemieckie pancerniki "[[Scharnhorst (1939)|Scharnhorst]]" i "[[Gneisenau (1938)|Gneisenau]]", które następnie zatopiły wszystkie trzy okręty<ref name=msio>T. Klimczyk: ''Utrata...'', s.30-32</ref>. "Acasta" początkowo postawił [[zasłona dymna|zasłonę dymną]] przed lotniskowcem, po czym podjął próbę ataku torpedowego<ref name=msio/>. Po przejściu przed dziobem "Scharnhorsta", niszczyciel zaatakował go czterema torpedami, z których większość udało się pancernikowi wymanewrować, lecz jedna trafiła go w prawą burtę na rufie o 17.39 (18.39 czasu niemieckiego). Pancernik został poważnie uszkodzony, nabrał 2500 ton wody do kadłuba i zginęło na nim 48 osób (remont trwał do końca roku)<ref name=garzke>W.H. Garzke, R.O. Dulin, ''Battleships. Axis and Neutral Battleships of World War II'', Annapolis 1985, ISBN 0-87021-101-3, s.157-158</ref>. Mimo braku szans, niszczyciel toczył także pojedynek artyleryjski, uszkadzając pociskiem lufę armaty 283 mm drugiej wieży (B) pancernika<ref name=msio/>. Wielokrotnie trafiony niszczyciel zatonął ok. 18.20<ref name=msio/>, w rejonie pozycji {{koordynaty|68|45|N|04|30|E|umieść=w tekście}}<ref name=amazon/>. Niemcy zdołali uratować tylko 1 marynarza (Cyril "Nick" Carter)<ref name=msio/>, zginęło 161 osób, w tym 8 oficerów wraz z dowódcą Charlesem Glasfurdem<ref name=amazon/>.
Linia 43: Linia 43:


'''Dowódcy podczas II wojny św.'''
'''Dowódcy podczas II wojny św.'''
*wrzesień 1939 - ?: Cdr (kmd por.) P.J. Oliver<ref name=nav-sept>[http://www.naval-history.net/xDKWW2-3909-04RN.htm Don Kindell, ''ROYAL NAVY SHIPS, SEPTEMBER 1939''] [dostęp 15-11-2010]</ref>
* wrzesień 1939 - ?: Cdr (kmd por.) P.J. Oliver<ref name=nav-sept />
*28 listopada 1939 - 8 czerwca 1940†: Lt Cdr/Cdr (kmdr ppor./kmdr por.) Charles Glasfurd<ref name=rn/>
* 28 listopada 1939 - 8 czerwca 1940†: Lt Cdr/Cdr (kmdr ppor./kmdr por.) Charles Glasfurd<ref name=rn/>


==Dane==
== Dane ==
Uzbrojenie:
Uzbrojenie:
*4 działa '''120 mm''' Mk.IX L/41 na podstawach Mk.XIV (4xI)
* 4 działa '''120 mm''' Mk.IX L/41 na podstawach Mk.XIV (4xI)
*2 działka automatyczne plot '''40 mm''' [[Armata przeciwlotnicza 40 mm Mark II |Vickers Mark II]] (2xI)
* 2 działka automatyczne plot '''40 mm''' [[Armata przeciwlotnicza 40 mm Mark II|Vickers Mark II]] (2xI)
*4 karabiny maszynowe '''7,7 mm''' [[Karabin maszynowy Lewis|Lewis]]
* 4 karabiny maszynowe '''7,7 mm''' [[Karabin maszynowy Lewis|Lewis]]
*8 wyrzutni torped '''533 mm''' w poczwórnych aparatach QR.III (2xIV)
* 8 wyrzutni torped '''533 mm''' w poczwórnych aparatach QR.III (2xIV)
*3 pojedyncze zrzutnie bomb głębinowych (6 bomb)
* 3 pojedyncze zrzutnie bomb głębinowych (6 bomb)


Wyposażenie
Wyposażenie
*3-metrowy [[dalmierz]] MQ.1
* 3-metrowy [[dalmierz]] MQ.1
*[[dalocelownik]] DDS
* [[dalocelownik]] DDS
*[[stacja hydrolokacyjna]] Asdic
* [[stacja hydrolokacyjna]] Asdic
*trał TSDS
* trał TSDS


== Uwagi ==
== Uwagi ==
Linia 67: Linia 67:
{{Bibliografia start}}
{{Bibliografia start}}
* {{cytuj książkę|nazwisko=English|imię=John|tytuł=Amazon to Ivanhoe. British Standard Destroyers of the 1930s|wydawca=World Ship Society|miejsce=Kendal|data=1993|isbn=0-905617-64-9|język=EN}}
* {{cytuj książkę|nazwisko=English|imię=John|tytuł=Amazon to Ivanhoe. British Standard Destroyers of the 1930s|wydawca=World Ship Society|miejsce=Kendal|data=1993|isbn=0-905617-64-9|język=EN}}
*A. Daszjan: ''Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Великобритании. Часть 2)'', Morskaja Kollekcja 5/2003 {{lang|ru}}
* A. Daszjan: ''Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Великобритании. Часть 2)'', Morskaja Kollekcja 5/2003 {{lang|ru}}
*M. Morozow (red.): ''Britanskie esmincy w boju. Czast 3 (Британские эсминцы в бою. Часть 3)'', 1997, ISBN 5-88711-054-6 {{lang|ru}}
* M. Morozow (red.): ''Britanskie esmincy w boju. Czast 3 (Британские эсминцы в бою. Часть 3)'', 1997, ISBN 5-88711-054-6 {{lang|ru}}
*Tadeusz Klimczyk: ''Utrata lotniskowca HMS Glorious'', w: Morze, Statki i Okręty nr 3/2004
* Tadeusz Klimczyk: ''Utrata lotniskowca HMS Glorious'', w: Morze, Statki i Okręty nr 3/2004


{{DEFAULTSORT:Acasta}}
{{DEFAULTSORT:Acasta}}
⚫
[[Kategoria:Brytyjskie niszczyciele z okresu II wojny światowej]]


⚫
[[Kategoria:Brytyjskie niszczyciele z okresu II wojny światowej]]


[[de:HMS Acasta (H09)]]
[[de:HMS Acasta (H09)]]

Wersja z 13:58, 9 gru 2010

Szablon:Okręt rozszerzony infobox HMS Acasta – brytyjski niszczyciel typu A z lat 30. XX wieku. Brał udział w II wojnie światowej, podczas której został zatopiony 8 czerwca 1940 przez niemieckie pancerniki. Nosił znak taktyczny H09.

Budowa i modernizacje

HMS "Acasta" należał do pierwszego typu A (A/B) brytyjskich standardowych niszczycieli z lat 30., grupy typów A-I. Został zamówiony 6 marca 1928 w ramach programu z 1927 roku, w stoczni John Brown w Clydebank (wraz z HMS "Achates"). Stępkę pod jego budowę położono 13 sierpnia 1928, kadłub wodowano 8 sierpnia 1929. Budowę ukończono 11 lutego 1930[1], a okręt wcielono do służby w marynarce brytyjskiej Royal Navy 14 lutego 1930[2]. Cena (bez uzbrojenia) wynosiła ok. 220.783 funtów szterlingów[3].

Uzbrojenie okrętu odpowiadało innym niszczycielom typu A. Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty kalibru 120 mm, rozmieszczone po dwa na dziobie i rufie, w superpozycji. Do obrony przeciwlotniczej służyły dwa automatyczne działka 40 mm Vickers Mark II (tzw. pom-pom). Na śródokręciu niszczyciel posiadał dwa poczwórne aparaty torpedowe kalibru 533 mm. Uzbrojenie przeciwpodwodne stanowiło tylko sześć bomb głębinowych w trzech zrzutniach na rufie[4]. Z powodu wczesnego zatopienia, okręt nie przechodził większych modernizacji. Możliwe, że wiosną 1940 jedynie zamieniono na nim drugi poczwórny aparat torpedowy na działo przeciwlotnicze 76 mm i wzmocniono uzbrojenie przeciwpodwodne do 2 miotaczy i 1 zrzutni bomb głębinowych z ok. 30-40 bombami (salwa z 5 bomb), lecz źródła są co do tego rozbieżne[5].

Służba

Przed wojną

HMS "Acasta" początkowo służył w 3. Flotylli Niszczycieli (3rd Destroyer Flotilla) na Morzu Śródziemnym. Przechodził w tym okresie kilka krótkich remontów. 12 czerwca 1934 miał kolizję z niszczycielem HMS "Codrington" pod Maltą (naprawę na Malce ukończono 27 lipca)[6]. W 1937 patrolował u wybrzeży ogarniętej wojną domową Hiszpanii, w ramach międzynarodowego Komitetu Nieinterwencji. W maju 1937 został skierowany do Wielkiej Brytanii na remont do Devonport, trwający do kwietnia 1938, podczas którego zainstalowano hydrolokator Asdic. Wszedł następnie w skład 7. Flotylli Niszczycieli i służył na wodach irlandzkich. Po remoncie, od początku 1939 służył w bazie Plymouth, bez przydziału do flotylli (jako emergency destroyer). M.in. w marcu 1939 służył do prób wyposażenia elektroakustycznego budowanego dla Argentyny krążownika "La Argentina"[6].

II wojna światowa

W chwili wybuchu II wojny światowej, HMS "Acasta" stacjonował początkowo w Portsmouth, wchodząc w skład 35. Dywizjonu 18. Flotylli Niszczycieli, działającego w składzie Sił Kanału La Manche (Channel Force), a następnie od 7 września w składzie Dowództwa Zachodnich Podejść (Western Approaches Command)[7]. Służył głównie w osłonie konwojów na zachód od Wysp Brytyjskich. 10 kwietnia 1940 został skierowany do służby na wodach norweskich w składzie Home Fleet (Floty Metropolii), działając ze Scapa Flow. W dniach 13-15 kwietnia "Acasta" osłaniał konwój NP.1 złożony z 5 statków pasażerskich przewożących wojsko z Wielkiej Brytanii do Norwegii (m.in. polskie "Chrobry" i ""Batory")[a]. Między 9 a 16 maja eskortował do Clyde w Wielkiej Brytanii uszkodzony na skałach krążownik HMS "Penelope"[6]. W dniach 22-25 maja eskortował wraz z bliźniaczym HMS "Ardent" transportowiec "Ulster Prince" z wojskiem w celu wymiany garnizonu brytyjskiego, wysadzonego w kwietniu na Wyspach Owczych[8].

8 czerwca 1940 wraz z "Ardentem" eskortował do Wielkiej Brytanii z Norwegii lotniskowiec HMS "Glorious". Między innymi na skutek błędów popełnionych przez dowódcę lotniskowca, zespół został po godz. 16 przechwycony przez niemieckie pancerniki "Scharnhorst" i "Gneisenau", które następnie zatopiły wszystkie trzy okręty[9]. "Acasta" początkowo postawił zasłonę dymną przed lotniskowcem, po czym podjął próbę ataku torpedowego[9]. Po przejściu przed dziobem "Scharnhorsta", niszczyciel zaatakował go czterema torpedami, z których większość udało się pancernikowi wymanewrować, lecz jedna trafiła go w prawą burtę na rufie o 17.39 (18.39 czasu niemieckiego). Pancernik został poważnie uszkodzony, nabrał 2500 ton wody do kadłuba i zginęło na nim 48 osób (remont trwał do końca roku)[10]. Mimo braku szans, niszczyciel toczył także pojedynek artyleryjski, uszkadzając pociskiem lufę armaty 283 mm drugiej wieży (B) pancernika[9]. Wielokrotnie trafiony niszczyciel zatonął ok. 18.20[9], w rejonie pozycji Nieprawidłowe parametry: {68|45|N|04|30|E}[6]. Niemcy zdołali uratować tylko 1 marynarza (Cyril "Nick" Carter)[9], zginęło 161 osób, w tym 8 oficerów wraz z dowódcą Charlesem Glasfurdem[6].

Za służbę HMS "Acasta" otrzymał 3 wyróżnienia bitewne battle honours: Atlantyk 1939-40, Norwegia 1940, walka z "Scharnhorstem" 1940[11]. Dowódca kmdr por. Charles Glasfurd został pośmiertnie uhonorowany wyróżnieniem w rozkazie (Mentioned in Despatches)[12].

Dowódcy podczas II wojny św.

  • wrzesień 1939 - ?: Cdr (kmd por.) P.J. Oliver[7]
  • 28 listopada 1939 - 8 czerwca 1940†: Lt Cdr/Cdr (kmdr ppor./kmdr por.) Charles Glasfurd[12]

Dane

Uzbrojenie:

  • 4 działa 120 mm Mk.IX L/41 na podstawach Mk.XIV (4xI)
  • 2 działka automatyczne plot 40 mm Vickers Mark II (2xI)
  • 4 karabiny maszynowe 7,7 mm Lewis
  • 8 wyrzutni torped 533 mm w poczwórnych aparatach QR.III (2xIV)
  • 3 pojedyncze zrzutnie bomb głębinowych (6 bomb)

Wyposażenie

Uwagi

  1. ↑ Konwój NP.1: statki pasażerskie "Empress of Australia" (19.665 BRT), "Reina del Pacifico" (17.707 BRT), "Monarch of Bermuda" (22.424 BRT), "Chrobry" (11.442 BRT), ""Batory" (14.287 BRT) - osłona w składzie krążowników "Manchester", "Birmingham", "Cairo", niszczycieli "Ardent", "Acasta", "Codrington", "Fearless", "Brazen", "Griffin", "Highlander", "Vanoc", "Whirlwind", "Volunteer", "Witherington" i okrętu warsztatowego "Vindictive" - Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 26-6-2009]
  1. ↑ J. English, Amazon... s.15; Geoffrey B Mason, HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer [dostęp 11-11-2010]
  2. ↑ J. English, Amazon... s.15
  3. ↑ J. English, Amazon... s.15 podaje cenę za oba okręty 441.566 funtów szt.
  4. ↑ A. Daszjan, Korabli...
  5. ↑ M. Morozow, Britanskie esmincy..., s. 10, 16
  6. ↑ a b c d e J. English, Amazon... s.17
  7. ↑ a b Don Kindell, ROYAL NAVY SHIPS, SEPTEMBER 1939 [dostęp 15-11-2010]
  8. ↑ Don Kindell, NAVAL EVENTS, APRIL 1940, Part 2 of 4 w serwisie naval-history.net [dostęp 16-11-2010]
  9. ↑ a b c d e T. Klimczyk: Utrata..., s.30-32
  10. ↑ W.H. Garzke, R.O. Dulin, Battleships. Axis and Neutral Battleships of World War II, Annapolis 1985, ISBN 0-87021-101-3, s.157-158
  11. ↑ Geoffrey B Mason, HMS ACASTA (H 09) - A-class Destroyer w serwisie naval-history.net [dostęp 11-11-2010]
  12. ↑ a b Royal Navy (RN) Officers 1939-1945 [dostęp 11-11-2010]

Bibliografia

Szablon:Bibliografia start

  • John English: Amazon to Ivanhoe. British Standard Destroyers of the 1930s. Kendal: World Ship Society, 1993. ISBN 0-905617-64-9. (ang.).
  • A. Daszjan: Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Wielikobritanii. Czast 2 (Корабли Второй мировой войны. ВМС Великобритании. Часть 2), Morskaja Kollekcja 5/2003 (ros.)
  • M. Morozow (red.): Britanskie esmincy w boju. Czast 3 (Британские эсминцы в бою. Часть 3), 1997, ISBN 5-88711-054-6 (ros.)
  • Tadeusz Klimczyk: Utrata lotniskowca HMS Glorious, w: Morze, Statki i Okręty nr 3/2004
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=HMS_Acasta_(1929)&oldid=24253703”