Budżet Unii Europejskiej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m r2.5.2) (robot dodaje: sk:Rozpočet Európskej únie |
|||
| Linia 93: | Linia 93: | ||
[[ro:Bugetul Uniunii Europene]] |
[[ro:Bugetul Uniunii Europene]] |
||
[[simple:European Union budget]] |
[[simple:European Union budget]] |
||
[[sk:Rozpočet Európskej únie]] |
|||
[[fi:Euroopan unionin budjetti]] |
[[fi:Euroopan unionin budjetti]] |
||
[[tr:Avrupa Birliği Bütçesi]] |
[[tr:Avrupa Birliği Bütçesi]] |
||
Wersja z 17:43, 10 gru 2010
Unia Europejska
 Polityka i instytucje Unii Europejskiej Instytucje Grupy EBI
Organy doradcze UE
Organy międzyinstytucjonalne
Organy i jednostki zdecentralizowane
Inne
|
Budżet Unii Europejskiej (formalnie Budżet ogólny Wspólnot) - główny krótkoterminowy plan Unii Europejskiej, sporządzany na czas jednego roku, obejmujący dochody i wydatki związane z prowadzeniem i koordynacją polityk wspólnotowych. Podstawę traktatową budżetu stanowią artykuły 268-279 (ex. 199-209) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską[1].
Historia
Początkowo każda ze Wspólnot dysponowała oddzielnymi budżetami, przez co do roku 1967 funkcjonowało ich aż pięć[2]:
- budżet administracyjny EWWiS;
- budżet operacyjny EWWiS;
- budżet administracyjny EWEA;
- budżet badań i inwestycji EWEA;
- budżet EWG.
Wejście w życie Traktatu ustanawiającego Jedną Radę i Jedną Komisję Wspólnot Europejskich w 1967 roku doprowadziło do połączenia w 1968 wspólnotowych budżetów administracyjnych, a w 1971 do włączenia budżetu badań i inwestycji EWEA do budżetu EWG[2]. Od czasu wygaśnięcia Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali w dniu 24 lipca 2002 funkcjonuje zatem wyłącznie budżet ogólny Wspólnot[2].
Zasady sporządzania budżetu
Sporządzanie i dysponowanie budżetem wspólnotowym oparte jest na ośmiu naczelnych zasadach[3]:
- zasada jedności i dokładności (ang. unity and accuracy) - wydatki nie mogą przekraczać planowanych, a całość zestawienia finansowego musi być zawarta w jednym dokumencie;
- zasada powszechności (ang. universality) - zasada oparta na regule nieprzenośności i niewyrównywania;
- zasada rocznego budżetu (ang. annuality) - przypisuje wszelkie operacje budżetowe do danego roku budżetowego;
- zasada równowagi (ang. equilibrium) - zakłada, że dochody są równe wydatkom i zakazuje zaciągania pożyczek oraz nie dopuszcza do powstania deficytu;
- zasada doprecyzowania (ang. specification) - nakazuje uporządkowanie wydatków budżetowych według rodzaju, przeznaczenia oraz jednostek odpowiedzialnych za jego realizację;
- zasada stosowania jednostki rozliczeniowej - ustala walutę, w której dokonywane są wszelkie rozliczenia - początkowo było to dolar amerykański, następnie frank belgijski, od lat 80. ECU, zaś od 1999 euro;
- zasada należytego zarządzania finansami (ang. sound financial management) - obliguje instytucje wspólnotowe oraz państwa członkowskie do dbałości o prawidłowe wykonanie budżetu;
- zasada przejrzystości (ang. transparency) - przewiduje publikację szczegółowego projektu budżetu oraz sprawozdania z jego wykonania.
Procedura budżetowa
Powstawanie budżetu
Zasadnicze elementy procedury budżetowej zawarty zostały w art. 272-276 (ex. 203-206) Traktatu o Wspólnocie Europejskiej[1]. Głównymi organami zaangażowanymi w jego powstawanie, realizacją i kontrolę są: Komisja Europejska, Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski oraz Trybunał Obrachunkowy[4]. Wstępny projekt budżetu sporządzany jest przez Komisję Europejską na podstawie preliminarzy wydatków przygotowanych do końca czerwca przez instytucje wspólnotowe[4]. Następnie, do końca sierpnia, Komisja przedkłada sporządzone zestawienie Radzie[4]. Rada ma wówczas prawo wprowadzenia skonsultowanych z Komisją poprawek, po czym uchwala projekt budżetu i najpóźniej do 5 października przedkłada go Parlamentowi[4]. Wyrażenie przez PE w ciągu 45 dni zgody na projekt jest równoznaczne z uchwaleniem budżetu[4]. Parlament może także zaproponować poprawki, co powoduje powrót projektu do dalszej pracy w Radzie (tzw. drugie czytanie)[4]. Może ona poprawki zaakceptować lub odrzucić i ustala jednocześnie poziom wydatków obligatoryjnych[4]. Po tym ustaleniu Parlament ma prawo jedynie do korygowania poziomu wydatków nieobligatoryjnych, po czym Przewodniczący PE stwierdza uchwalenie budżetu[4]. Parlament ma także możliwość zażądania przedłożenia nowego projektu, co skutkuje jednoczesnym wprowadzeniem systemu finansowania Wspólnoty, w którym do czasu uchwalenia nowego budżetu wydatki w każdym kolejnym miesiące nie mogą przekroczyć limitu 1/12 łącznych wydatków ubiegłego roku budżetowego[4]. Po zakończeniu roku budżetowego rozliczenie z jego wykonania przedstawiane jest Parlamentowi i Radzie przez Komisję Europejską[4]. Jednocześnie sprawozdanie roczne opracowuje Trybunał Obrachunkowy[4]. Przed udzieleniem Komisji absolutorium Parlament ma prawo zażądania dodatkowych informacji[4].
Perspektywy budżetowe
Celem ograniczenia konfliktów na linii Parlament - Rada UE oraz uniknięcia kierowania się wyłącznie bieżącymi czynnikami, wypracowana została pozatraktatowa procedura stosowania perspektyw budżetowych, które są przedmiotem debaty na szczeblu Rady Europejskiej[5]. Perspektywy te, zwane również ramami finansowymi obejmują okres 5-7 lat[5]. Od czasu reformy budżetowej z 1988 roku w ramach decyzji Rady Europejskiej przyjęto następujące perspektywy budżetowe[5]:
- 1988-1992 - I pakiet Delorsa;
- 1993-1999 - II pakiet Delorsa;
- 2000-2006 - pakiet Santera;
- 2007-2013 - pakiet Barroso.
Z racji braku kodyfikacji procedury perspektyw budżetowych w postaci traktatowej stosowanie wobec nich określenia budżet jest nieprawidłowe[5].
Źródła dochodów budżetowych Unii
W okresie kształtowania się Wspólnot środki budżetowe pochodziły ze składek członkowskich (członków EWWiS, EWG i Euratom) oraz podatków od producentów stali i węgla (w ramach EWWiS)[5]. W odróżnieniu od większości organizacji międzynarodowych finansowanie Wspólnot od 1970 roku opiera się na środkach własnych[6]. Zalicza się do nich:
- cła pobierane z importu od państw trzecich artykułów przemysłowe, na zasadzie Wolnej Polityki Handlowej
- cła na artykuły rolne pobierane w związku z importem produktów rolnych z krajów trzecich ;
- wpływy z podatku VAT;
- składka uiszczana od państw członkowskich w wysokości zależnej od PKB danego państwa
Do budżetu włącza się także niewykorzystane środki z roku ubiegłego[6]. Przy tworzeniu kalkulacji budżetowej uwzględniany jest również funkcjonujący od 1985 roku upust w składce brytyjskiej, związany z nikłym korzystaniem przez Wielką Brytanię ze środków wspólnej polityki rolnej[7].
Wydatki budżetu
Wydatki budżetowe Unii Europejskiej klasyfikuje się według następujących działów[8]:
- rolnictwo;
- działania strukturalne;
- polityki wewnętrzne;
- działania zewnętrzne;
- administracja;
- rezerwy;
- pomoc przedakcesyjna;
- rekompensaty.
Perspektywa finansowa na lata 2007-2013
Perspektywa finansowa uchwalona przez Parlament Europejski w maju 2006 na 7 lat wynosi 864,3 mld euro[9]. Środki podzielone zostały w następujący sposób[10]:
- konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia - 74,1 mld;
- spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia - 308 mld;
- ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi - 371,3 mld;
- obywatelstwo, sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo - 10,8 mld;
- UE jako partner globalny - 49,5 mld;
- administracja - 50,6 mld.
Zobacz też
- ↑ a b Treaty of Amsterdam Amending The Treaty on European Union, The Treaties Establishing the European Communities and Related Acts. eur-lex.europa.eu, 1997-11-10. [dostęp 25 lutego 2009]. (ang.).
- ↑ a b c Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 505. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 506-507. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 507. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ a b c d e Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 508. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ a b Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 509. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 510. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 510-512. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 516. ISBN 978-83-01-14785-3.
- ↑ Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 514. ISBN 978-83-01-14785-3.
Bibliografia
- Jan Barcz, Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska, Krystyna Michałowska-Gorywoda: Integracja europejska. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business, 2007. ISBN 978-83-7526-564-4.
- Leszek Cybulski: Budżet wspólnotowy Unii Europejskiej. W: Bolesław Winiarski: Polityka gospodarcza. Wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 504-516. ISBN 978-83-01-14785-3.