Zongdu: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)

[wersja przejrzana]

następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:49, 17 gru 2010

Szablon:Nazwa chińska infobox Zongdu (mandżurski: Uheri kadalara amban) - najwyższy rangą urzędnik cesarski w Chinach za czasów dynastii Qing; tytuł ten tłumaczy się jako gubernator generalny (lub wicekról).

Gubernatorzy generalni w liczbie od 8 do 15 stanowili najwyższą grupę prowincjonalnych urzędników chińskich. Zazwyczaj mieli pod panowaniem dwie prowincje, jedną pod bezpośrednim zarządem, i drugą, rządzoną przez własnego gubernatora, podległego wszakże zongdu^[1]. W szczególności odpowiedzialni byli za kwestie wojskowe i logistyczne. W większości przypadków zakres władzy gubernatora generalnego pokrywał się makroekonomicznym podziałem Chin na rejony. Kilka prowincji (Shandong, Shanxi i Henan) nie było pod władzą gubernatora generalnego, podczas gdy szczególnie ważne prowincje jak stołeczna Zhili czy ośrodek rolniczy, Sichuan, były zarządzane przez pojedynczych zongdu^[2].

Przynależność niektórych prowincji ulegała zmianie, ale w 1760 liczba ich ustaliła się na dziewięciu - jednego w Mandżurii:

Gubernator Generalny Trzech Północnych Prowincji: Fengtian, Jilin, Heilongjiang,

a pozostałych ośmiu w Chinach Właściwych:

Przed ostatecznym ustaleniem liczby i zakresów władzy zongdu, szczególnie duże zmiany zachodziły na zagrożonym militarnie północnym-zachodzie Chin, gdzie wojskowa rola gubernatora generalnego była szczególnie ważna, a pozycja cywilnego gubernatora - słabsza. Z tego samego względu, na terenach tych np. Gansu, do połowy XVIII w. pozycję tę zajmowali wyłącznie Mandżurowie^[2]. Pozycja zongdu dawała ogromną władzę, nawet w czasach poprzedzających wielkie rebelie w dziewiętnastowiecznych Chinach, na skutek których wzmocnieniu uległa władza prowincji, kosztem stolicy^[1]. Wśród gubernatorów generalnych, gubernatorstwo stołecznej prowincji Zhili uchodziło za najbardziej prestiżowe, a wschodniego, kupieckiego regionu Liangjiang - za najbardziej dochodowe.

↑ ^a ^b Susan Naquin, Evelyn Rawski: Chinese Society in the Eighteenth Century. New Haven: Yale University Press, 1987, s. 8 i 224. ISBN 0-300-03848-8.
↑ ^a ^b Peter C. Perdue: China marches west: the Qing conquest of Central Eurasia. Cambridge, MA.: Belknap Press of Harvard University Press, 2005, s. 315-319. ISBN 0-674-01684-X.

[rawski-1] Susan Naquin, Evelyn Rawski: Chinese Society in the Eighteenth Century. New Haven: Yale University Press, 1987, s. 8 i 224. ISBN 0-300-03848-8.

[Perdue-2] Peter C. Perdue: China marches west: the Qing conquest of Central Eurasia. Cambridge, MA.: Belknap Press of Harvard University Press, 2005, s. 315-319. ISBN 0-674-01684-X.

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-{{Nazwa chińska infobox||zdjęcie= [[Plik:Shang-Kexi-0099.jpg|thumb|Shang Kexi, ''zongdu'' w [[Kanton (Chiny)|Kantonie]] w 1655]]
+{{Nazwa chińska infobox
+ |zdjęcie= [[Plik:Shang-Kexi-0099.jpg|thumb|Shang Kexi, ''zongdu'' w [[Kanton (Chiny)|Kantonie]] w 1655]]
-|nazwa=Zongdu|P=zǒngdū|WG=tsung-tu|POL=|TRAD=總督|UPR=总督}}
+ |nazwa=Zongdu|P=zǒngdū|WG=tsung-tu|POL=|TRAD=總督|UPR=总督
+}}
 '''Zongdu''' ([[język mandżurski|mandżurski]]: [[plik:Uheri1.png|60px]] ''Uheri kadalara amban'') - najwyższy rangą [[Mandaryn|urzędnik cesarski]] w [[Chiny|Chinach]] za czasów [[Dynastia Qing|dynastii Qing]]; tytuł ten tłumaczy się jako '''[[gubernator generalny]]''' (lub [[wicekról]]).
@@ Linia 6: / Linia 8: @@
 Przynależność niektórych prowincji ulegała zmianie, ale w 1760 liczba ich ustaliła się na dziewięciu - jednego w [[Mandżuria|Mandżurii]]:
-*[[Gubernator Generalny Trzech Północnych Prowincji]]: [[Fengtian]], [[Jilin]], [[Heilongjiang]],
+* [[Gubernator Generalny Trzech Północnych Prowincji]]: [[Fengtian]], [[Jilin]], [[Heilongjiang]],
 a pozostałych ośmiu w Chinach Właściwych:
-*[[Gubernator Generalny Zhili]]
+* [[Gubernator Generalny Zhili]]
-*[[Gubernator Generalny Liangjiang]]u: [[Jiangsu]], [[Jiangxi]], [[Anhui]]
+* [[Gubernator Generalny Liangjiang]]u: [[Jiangsu]], [[Jiangxi]], [[Anhui]]
-*[[Gubernator Generalny Min-Zhe]]: [[Fujian]], [[Zhejiang]], [[Tajwan]]u
+* [[Gubernator Generalny Min-Zhe]]: [[Fujian]], [[Zhejiang]], [[Tajwan (wyspa)|Tajwanu]]
-*[[Gubernator Generalny Huguang]]u: [[Hunan]], [[Hubei]]
+* [[Gubernator Generalny Huguang]]u: [[Hunan]], [[Hubei]]
-*[[Gubernator Generalny Shaan-Gan]]: [[Shaanxi]], [[Gansu]], [[Sinciang|Xinjiang]]
+* [[Gubernator Generalny Shaan-Gan]]: [[Shaanxi]], [[Gansu]], [[Sinciang|Xinjiang]]
-*[[Gubernator Generalny Liangguang]]u: [[Guangdong]], [[Kuangsi|Guangxi]]
+* [[Gubernator Generalny Liangguang]]u: [[Guangdong]], [[Kuangsi|Guangxi]]
-*[[Gubernator Generalny Yun-Gui]]: [[Junnan|Yunnan]], [[Kuejczou|Guizhou]]
+* [[Gubernator Generalny Yun-Gui]]: [[Junnan|Yunnan]], [[Kuejczou|Guizhou]]
-*[[Gubernator Generalny Sichuan]]u
+* [[Gubernator Generalny Sichuan]]u
 Przed ostatecznym ustaleniem liczby i zakresów władzy ''zongdu'', szczególnie duże zmiany zachodziły na zagrożonym militarnie północnym-zachodzie Chin, gdzie wojskowa rola gubernatora generalnego była szczególnie ważna, a pozycja cywilnego gubernatora - słabsza. Z tego samego względu, na terenach tych np. Gansu, do połowy XVIII w. pozycję tę zajmowali wyłącznie [[Mandżurowie]]<ref name="Perdue" />. Pozycja ''zongdu'' dawała ogromną władzę, nawet w czasach poprzedzających wielkie rebelie w dziewiętnastowiecznych Chinach, na skutek których wzmocnieniu uległa władza prowincji, kosztem stolicy<ref name="rawski" />.