Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
skrót JIA
→‎Postacie: nazwy angielskie
Linia 23: Linia 23:
== Postacie ==
== Postacie ==
Wyróżnia się 3 postacie MIZS<ref name="pmid18668565">{{Cytuj pismo | autor=Burnham JM., Shults J., Dubner SE., Sembhi H., Zemel BS., Leonard MB | tytuł=Bone density, structure, and strength in juvenile idiopathic arthritis: importance of disease severity and muscle deficits. | rok=2008 | czasopismo=Arthritis and rheumatism | doi=10.1002/art.23683 | wydanie=58 | wolumin=8 | miesiąc=sierpień | pmid= 18668565 | strony=2518–27}}</ref><ref name="pmid11796405">{{Cytuj pismo | autor=Chen CY., Tsao CH., Ou LS., Yang MH., Kuo ML., Huang JL | tytuł=Comparison of soluble adhesion molecules in juvenile idiopathic arthritis between the active and remission stages. | rok=2002 | czasopismo=Annals of the rheumatic diseases | doi= | wydanie=61 | wolumin=2 | miesiąc=luty | pmid= 11796405 | strony=167–70}}</ref>:
Wyróżnia się 3 postacie MIZS<ref name="pmid18668565">{{Cytuj pismo | autor=Burnham JM., Shults J., Dubner SE., Sembhi H., Zemel BS., Leonard MB | tytuł=Bone density, structure, and strength in juvenile idiopathic arthritis: importance of disease severity and muscle deficits. | rok=2008 | czasopismo=Arthritis and rheumatism | doi=10.1002/art.23683 | wydanie=58 | wolumin=8 | miesiąc=sierpień | pmid= 18668565 | strony=2518–27}}</ref><ref name="pmid11796405">{{Cytuj pismo | autor=Chen CY., Tsao CH., Ou LS., Yang MH., Kuo ML., Huang JL | tytuł=Comparison of soluble adhesion molecules in juvenile idiopathic arthritis between the active and remission stages. | rok=2002 | czasopismo=Annals of the rheumatic diseases | doi= | wydanie=61 | wolumin=2 | miesiąc=luty | pmid= 11796405 | strony=167–70}}</ref>:
* Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku układowym.
* Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku układowym ([[język angielski|ang.]] ''systemic JIA'')
* Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku wielostawowym.
* Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku wielostawowym ([[język angielski|ang.]] ''polyarticular JIA'')
* Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku z zajęciem niewielu stawów.
* Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku z zajęciem niewielu stawów ([[język angielski|ang.]] ''oligoarticular JIA'').


== Objawy ==
== Objawy ==

Wersja z 11:32, 6 sty 2011

Młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów
{{{nazwa naukowa}}}
ilustracja
Synonimy

{{{synonimy}}}

Specjalizacja

{{{specjalizacja}}}

Objawy

{{{objawy}}}

Powikłania

{{{powikłania}}}

Początek

{{{początek}}}

Czas trwania

{{{czas trwania}}}

Typy

{{{typy}}}

Przyczyny

{{{przyczyny}}}

Czynniki ryzyka

{{{czynniki ryzyka}}}

Rozpoznanie

{{{rozpoznanie}}}

Różnicowanie

{{{różnicowanie}}}

Zapobieganie

{{{zapobieganie}}}

Leczenie

{{{leczenie}}}

Leki

{{{leki}}}

Rokowanie

{{{rokowanie}}}

Zapadalność

{{{zapadalność}}}

Śmiertelność

{{{śmiertelność}}}

Klasyfikacje
ICD-11

{{{ICD11}}}
{{{ICD11 nazwa}}}

ICD-10

M08.0

DSM-5

{{{DSM-5}}}
{{{DSM-5 nazwa}}}

DSM-IV

{{{DSM-IV}}}
{{{DSM-IV nazwa}}}

[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (ang. juvenile idiopathic arthritis, w skrócie JIA), znane też pod nazwą młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów (ang. juvenile rheumatoid arthritis) lub młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów (ang. juvenile chronic arthritis) – najczęstsza u dzieci postać zapalenia stawów, o nieznanej etiologii, rozpoczynająca się w młodym wieku (przed 16 rokiem życia), trwająca co najmniej 3 miesiące, której towarzyszą zmiany w narządzie ruchu oraz objawy pozastawowe.

Przyczyny

Prowadzone są intensywne badania w kierunku poznania przyczyny MIZS[1]. Najprawdopodobniej jednak jest to choroba autoimmunologiczna[2]. Oznacza to, że układ odpornościowy zaczyna zaczyna zwalczać swoje własne komórki (w tym wypadku: komórki w stawach) z bliżej niewyjaśnionego powodu. Obecnie uważa się, że do rozwinięcia się MIZS dochodzi u osób z podatnością genetyczną, narażonych na niekorzystne czynniki środowiskowe[3]. Badania eksperymentalne wykazały, że niektóre zmutowane wirusy mogą być w stanie zapoczątkować MIZS.

Postacie

Wyróżnia się 3 postacie MIZS[4][5]:

  • Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku układowym (ang. systemic JIA)
  • Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku wielostawowym (ang. polyarticular JIA)
  • Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów o początku z zajęciem niewielu stawów (ang. oligoarticular JIA).

Objawy

Objawy MIZS są zazwyczaj niespecyficzne. Zwykle to, apatia, brak apetytu, spadek aktywności fizycznej. Czasem objawy przypominają infekcję grypową, która nie poddaje się leczeniu, z bólami stawowymi gorączką. Często pierwszym objawem u dzieci jest zaburzenie chodu (kulawość). Kluczowym objawem jest trwały obrzęk chorego stawu. Stawy najczęściej zaatakowane to: kolano, kostka, nadgarstek, oraz małe stawy. Czasem obrzęk jest ciężki do wykrycia, zwłaszcza jeśli dotyczy stawów kręgosłupa, krzyżowo-biodrowych, ramienia, bioder, szczęki. W takich wypadkach bardzo pomocne są techniki obrazowania takie jak USG, lub MRI. W przypadku zapalenia niewielu stawów często pierwszym objawem jest zapalenie błony naczyniowej (uveitis).

Ból w MZIS jest jednym z najważniejszych objawów, zwłaszcza małe dzieci mogą mieć trudności w komunikowaniu tego objawu.

Leczenie

Stosuje się doustnie leki immunosupresyjne (glikokortykosteroidy), NLPZ (niesterydowe leki przeciw zapalne), chlorochinę, a w leczeniu usprawniającym iniekcje dostawowe ze sterydów. W ciężkich przypadkach stosuje się metotreksat oraz leki biologiczne, np. etanercept[6], adalimumab[7].

Jeśli w wyniku długotrwałego stanu zapalnego nastąpi znaczne pogrubienie błony maziowej, np. w stawie kolanowym, przeprowadza się artroskopową synowektomię (czyli zabieg usunięcia nadmiaru błony maziowej). Synowektomia zmniejsza nasilenie objawów choroby, choć może prowadzić do zmniejszenia zakresu ruchomości stawu.

Osoby chore powinny przyswajać odpowiednią ilość witaminy D, wapnia, białek i przyjmować pokarmy o odpowiedniej wartości kalorycznej[8]. W jednym z badań na grupie 32 pacjentów z MIZS stwierdzono istotny spadek CRP po zastosowaniu suplementacji kwasów tłuszczowych omega-3[9]. W innym badaniu, 23 dzieci chorych na MIZS podzielono losowo na dwie grupy. W pierwszej grupie zwiększono zawartość kwasów omega-3 w diecie, a w drugiej nie. Po 5 miesiącach eksperymentu, średnia dzienna dawka ibuprofenu przyjmowanego przez dzieci w pierwszej grupie spadła z 28,4 mg/kg do 23,4 mg/kg, a w drugiej grupie średnia dawka ibuprofenu spadła z 23,7 mg/kg do 22,7 mg/kg[10].

Komplikacje

MIZS jest chorobą przewlekłą, która może prowadzić do poważnych komplikacji, jeśli zaniedba się jej leczenie. Odpowiednia opieka medyczna może znacznie obniżyć ryzyko poważnych komplikacji[11]. W niektórych typach MIZS może pojawić się stan zapalny w gałce ocznej. Jeśli nie zostanie on wcześnie wykryty i wyleczony, może doprowadzić do powstania blizn, jaskry, zaćmy, a nawet do ślepoty. Często stan zapalny w oku nie daje żadnych widocznych objawów, dlatego ważne jest, by dzieci cierpiące na MIZS były pod stałą opieką okulisty. Inną częstą komplikacją MIZS jest spowolnienie wzrostu spowodowane tą chorobą. Co więcej, podawane leki (kortykosterydy) dodatkowo mogą ograniczać wzrost dziecka. U pacjentów, których leczenie rozpoczęto zbyt późno lub którzy nie stosowali fizykoterapii, może dojść do deformacji stawów dłoni. Z czasem dłonie tracą wtedy pełną ruchomość i jej przywrócenie może okazać się niemożliwe.

  1. ↑ Phelan JD., Thompson SD. Genomic progress in pediatric arthritis: recent work and future goals.. „Current opinion in rheumatology”. 5 (18), s. 482–9, wrzesień 2006. DOI: 10.1097/01.bor.0000240359.30303.e4. PMID: 16896287. 
  2. ↑ [http://chronicarthritis.org/symptoms.html Chronic Arthritis Symptoms
  3. ↑ Førre O., Smerdel A. Genetic epidemiology of juvenile idiopathic arthritis.. „Scandinavian journal of rheumatology”. 3 (31), s. 123–8, wrzesień 2002. PMID: 12195624. 
  4. ↑ Burnham JM., Shults J., Dubner SE., Sembhi H., Zemel BS., Leonard MB. Bone density, structure, and strength in juvenile idiopathic arthritis: importance of disease severity and muscle deficits.. „Arthritis and rheumatism”. 8 (58), s. 2518–27, sierpień 2008. DOI: 10.1002/art.23683. PMID: 18668565. 
  5. ↑ Chen CY., Tsao CH., Ou LS., Yang MH., Kuo ML., Huang JL. Comparison of soluble adhesion molecules in juvenile idiopathic arthritis between the active and remission stages.. „Annals of the rheumatic diseases”. 2 (61), s. 167–70, luty 2002. PMID: 11796405. 
  6. ↑ DJ. Lovell, A. Reiff, NT. Ilowite, CA. Wallace i inni. Safety and efficacy of up to eight years of continuous etanercept therapy in patients with juvenile rheumatoid arthritis.. „Arthritis Rheum”. 58 (5), s. 1496–504, May 2008. DOI: 10.1002/art.23427. PMID: 18438876. 
  7. ↑ Informacja o leku Humira na stronie European Medicines Agency.
  8. ↑ 154 – Juvenile Rheumatoid Arthritis. W: Waldo E. Nelson: Nelson textbook of pediatrics.. Philadelphia: Saunders Elsevier, 2007. ISBN 978-1-4160-2450-7.
  9. ↑ MG. Alpigiani, G. Ravera, C. Buzzanca, R. Devescovi i inni. [The use of n-3 fatty acids in chronic juvenile arthritis]. „Pediatr Med Chir”. 18 (4). s. 387–90. PMID: 9064671. 
  10. ↑ V. Vargová, R. Veselý, M. Sasinka, C. Török. [Will administration of omega-3 unsaturated fatty acids reduce the use of nonsteroidal antirheumatic agents in children with chronic juvenile arthritis?]. „Cas Lek Cesk”. 137 (21), s. 651–3, Nov 1998. PMID: 9929929. 
  11. ↑ Juvenile Arthritis Symptoms

Bibliografia

  • A. Dobrzańska, J. Ryżko (red.): Pediatria: podręcznik do Państwowego Egzaminu Lekarskiego i egzaminu specjalizacyjnego. Wrocław: Urban & Partner, 2005, s. 750–753. ISBN 83-89581-25-6.
  • Ringold S., Burke A., Glass RM. JAMA patient page. Juvenile idiopathic arthritis.. „JAMA : the journal of the American Medical Association”. 13 (294), s. 1722, październik 2005. DOI: 10.1001/jama.294.13.1722. PMID: 16204672. 

Linki zewnętrzne

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Młodzieńcze_idiopatyczne_zapalenie_stawów&oldid=24855749”