Skarpa (architektura): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 09:28, 17 mar 2011

Skarpa, szkarpa, przypora – pionowy element konstrukcyjny budowli, mur odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego w postaci filara. Zadaniem przypory jest wzmocnienie ściany oraz przenoszenie ciężaru sklepienia (lub sklepień) budowli na podłoże (grunt, fundament).

Oglądany z boku, rozszerza się ku dołowi schodkowo lub pochyło. Podtrzymuje ścianę i równoważy siły rozporowe od znajdujących się w środku łęku lub sklepienia. Umożliwia stosowanie dużych, wysokich okien, zajmujących dużą powierzchnię ścian, które przez to traciły swoją funkcję nośną. Stosowany także w budowlach technicznych jak ściany fortyfikacji, kanałów itp.

Szczególnie rozwiniętą postać skarpa przybierała w romańskiej i gotyckiej architekturze kościelnej. Romańskie skarpy były wydatne, masywne, odchodząc dość daleko od podpieranych ścian, natomiast w gotyku skarpy przybrały bardzo charakterystyczne dla tego okresu formy uskokowych ażurowych podpór jeszcze dalej odchodzących od ścian nośnych, tworząc system przyporowy w postaci wielu stopni łęków i filarów przyporowych.

Przyporą nazywane jest także rusztowanie podpierające wychyloną od pionu ścianę i zapobiegające jej zawaleniu.

Zobacz też

Źródła

Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 131-132. ISBN 83-85001-89-1.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Skarpa gotyk.jpg|thumb|Skarpa – Katedra w Poznaniu]]
+{{wikisłownik|przypora}}
-'''Skarpa''', szkarpa, przypora – [[mur]] odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego budynku pełniący funkcję konstrukcyjną. Oglądany z boku, rozszerza się ku dołowi schodkowo lub pochyło. Podtrzymuje ścianę i równoważy siły rozporowe od znajdujących się w środku [[Łęk (architektura)|łęku]] lub [[sklepienie|sklepienia]]. Umożliwia stosowanie dużych, wysokich okien, zajmujących dużą powierzchnię ścian, które przez to traciły swoją funkcję nośną. Stosowany także w budowlach technicznych jak ściany fortyfikacji, kanałów itp.
+'''Skarpa''', szkarpa, przypora – pionowy element konstrukcyjny budowli, [[mur]] odchodzący prostopadle na zewnątrz od ściany wysokiego w postaci filara. Zadaniem przypory jest wzmocnienie ściany oraz przenoszenie ciężaru sklepienia (lub sklepień) budowli na podłoże (grunt, fundament).
+Oglądany z boku, rozszerza się ku dołowi schodkowo lub pochyło. Podtrzymuje ścianę i równoważy siły rozporowe od znajdujących się w środku [[Łęk (architektura)|łęku]] lub [[sklepienie|sklepienia]]. Umożliwia stosowanie dużych, wysokich okien, zajmujących dużą powierzchnię ścian, które przez to traciły swoją funkcję nośną. Stosowany także w budowlach technicznych jak ściany fortyfikacji, kanałów itp.
 Szczególnie rozwiniętą postać skarpa przybierała w [[architektura romańska|romańskiej]] i [[architektura gotycka|gotyckiej]] [[architektura|architekturze]] [[kościół (budynek)|kościelnej]]. Romańskie skarpy były wydatne, masywne, odchodząc dość daleko od podpieranych ścian, natomiast w gotyku skarpy przybrały bardzo charakterystyczne dla tego okresu formy uskokowych ażurowych podpór jeszcze dalej odchodzących od ścian nośnych, tworząc [[system przyporowy]] w postaci wielu stopni łęków i filarów przyporowych.
+Przyporą nazywane jest także rusztowanie podpierające wychyloną od pionu ścianę i zapobiegające jej zawaleniu.
-=== Zobacz też ===
-{{wikisłownik|przypora}}
+== Zobacz też ==
 * [[System przyporowy]]
 * [[Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Przegląd zagadnień z zakresu architektury|Przegląd zagadnień z zakresu architektury]]
+== Źródła ==
+* {{cytuj książkę |nazwisko = Szolginia| imię = Witold| tytuł = Architektura| wydawca = Sigma NOT| miejsce = Warszawa| data = | rok = 1992| strony = 131-132| isbn = 83-85001-89-1}}
 [[Kategoria:Elementy budowlane]]