Kościół Teatynów w Monachium: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m [r2.6.5] robot dodaje: nl:Theatinerkirche |
m zamieniam "za wyjątkiem" na "z wyjątkiem" + poprawki techniczne |
||
Linia 10: | Linia 10: | ||
Dzisiejszy wygląd fasady kościoła pochodzi dopiero z następnego wieku, a konkretnie z lat [[1765]]–[[1768]]. Powstał na życzenie księcia-elektora [[Maksymilian III Józef|Maksymiliana III Józefa]], a jego autorem był nadworny architekt [[Wittelsbachowie|Wittelsbachów]], mistrz [[Rokoko|rokoka]] - [[François de Cuvilliés]] Starszy. Nowe mauzoleum powstało w jednej z bocznych kaplic na prośbę [[Eduard von Riedel|E. von Riedela]] w [[1864]], dla króla Bawarii [[Maksymilian II (król Bawarii)|Maksymiliana II]] i jego małżonki, [[Maria Fryderyka Pruska|Marii Fryderyki]]. |
Dzisiejszy wygląd fasady kościoła pochodzi dopiero z następnego wieku, a konkretnie z lat [[1765]]–[[1768]]. Powstał na życzenie księcia-elektora [[Maksymilian III Józef|Maksymiliana III Józefa]], a jego autorem był nadworny architekt [[Wittelsbachowie|Wittelsbachów]], mistrz [[Rokoko|rokoka]] - [[François de Cuvilliés]] Starszy. Nowe mauzoleum powstało w jednej z bocznych kaplic na prośbę [[Eduard von Riedel|E. von Riedela]] w [[1864]], dla króla Bawarii [[Maksymilian II (król Bawarii)|Maksymiliana II]] i jego małżonki, [[Maria Fryderyka Pruska|Marii Fryderyki]]. |
||
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] kościół był czterokrotnie zbombardowany przez lotnictwo alianckie. Całkowitemu zburzeniu uległa kaplica południowa. Zniszczone zostały: [[nastawa ołtarzowa]] (dzieło [[Antonio Zanchi|A. Zanchiego]]), [[tabernakulum]] oraz większość wystroju rzeźbiarskiego ( |
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] kościół był czterokrotnie zbombardowany przez lotnictwo alianckie. Całkowitemu zburzeniu uległa kaplica południowa. Zniszczone zostały: [[nastawa ołtarzowa]] (dzieło [[Antonio Zanchi|A. Zanchiego]]), [[tabernakulum]] oraz większość wystroju rzeźbiarskiego (z wyjątkiem figur apostołów św. Jana i św. Marka, autorstwa Balthasara Ableithnera). Rekonstrukcja świątyni przebiegała jednak bardzo sprawnie i już [[21 sierpnia]] [[1955]] odbyła się w niej pierwsza msza święta. |
||
Kościół, utrzymany generalnie w stylu włoskiego [[barok]]u i wykończony żółtym tynkiem jest jedną z najłatwiej rozpoznawalnych budowli w Monachium. Jest budowlą jednonawową, z [[transept]]em i systemem bocznych kaplic. Nad skrzyżowaniem nawy i transeptu wznosi się kopuła na wysokim [[Bęben (architektura)|bębnie]]. [[Rokoko]]wa fasada zwieńczona jest trójkątnym [[Szczyt (budownictwo)|szczytem]], w którym widoczny jest [[Kartusz (architektura)|kartusz]] z [[herb]]em elektorów bawarskich. Flankują go dwie czworoboczne wieże z zegarami, przykryte wysokimi [[Hełm (architektura)|hełmami]]. Wydatne [[Woluta|woluty]] na zwieńczeniach wież przypominają podobne rozwiązanie z weneckiej świątyni [[Santa Maria della Salute (Wenecja)|Santa Maria della Salute]]. Wyjątkowe wrażenie robi śnieżnobiałe wnętrze świątyni, ozdobione stiukami. |
Kościół, utrzymany generalnie w stylu włoskiego [[barok]]u i wykończony żółtym tynkiem jest jedną z najłatwiej rozpoznawalnych budowli w Monachium. Jest budowlą jednonawową, z [[transept]]em i systemem bocznych kaplic. Nad skrzyżowaniem nawy i transeptu wznosi się kopuła na wysokim [[Bęben (architektura)|bębnie]]. [[Rokoko]]wa fasada zwieńczona jest trójkątnym [[Szczyt (budownictwo)|szczytem]], w którym widoczny jest [[Kartusz (architektura)|kartusz]] z [[herb]]em elektorów bawarskich. Flankują go dwie czworoboczne wieże z zegarami, przykryte wysokimi [[Hełm (architektura)|hełmami]]. Wydatne [[Woluta|woluty]] na zwieńczeniach wież przypominają podobne rozwiązanie z weneckiej świątyni [[Santa Maria della Salute (Wenecja)|Santa Maria della Salute]]. Wyjątkowe wrażenie robi śnieżnobiałe wnętrze świątyni, ozdobione stiukami. |
||
Linia 16: | Linia 16: | ||
== Krypta == |
== Krypta == |
||
W [[Krypta|krypcie]] pod kościołem, podobnie jak w [[Kościół św. Michała w Monachium|kościele św. Michała]] i [[Katedra Najświętszej Marii Panny w Monachium|katedrze św. Marii Panny]], znajdują się groby wielu członków rodu Wittelsbachów i ich małżonek. Pochowani zostali tu m.in.: |
W [[Krypta|krypcie]] pod kościołem, podobnie jak w [[Kościół św. Michała w Monachium|kościele św. Michała]] i [[Katedra Najświętszej Marii Panny w Monachium|katedrze św. Marii Panny]], znajdują się groby wielu członków rodu Wittelsbachów i ich małżonek. Pochowani zostali tu m.in.: |
||
* Księżniczka [[Henrietta Adelajda Sabaudzka]] (zm. 13 czerwca 1676) |
* Księżniczka [[Henrietta Adelajda Sabaudzka]] (zm. 13 czerwca 1676) |
||
* Elektor [[Ferdynand Maria Bawarski]] (zm. 26 maja 1679) |
* Elektor [[Ferdynand Maria Bawarski]] (zm. 26 maja 1679) |
||
* Elektor [[Maksymilian II Emanuel]] (zm. 26 lutego 1726) |
* Elektor [[Maksymilian II Emanuel]] (zm. 26 lutego 1726) |
Wersja z 20:21, 4 kwi 2011
Kościół Teatynów (niem. Theatinerkirche, ang. Theatine Church, fr. Église des Théatins) – kościół katolicki pod wezwaniem św. Kajetana, znajdujący się przy Odeonsplatz w Monachium, w Niemczech. Jedna z najwspanialszych świątyń stolicy Bawarii.
Inicjatywa wzniesienia klasztoru wyszła od Ferdynanda, elektora Bawarii w latach 1651-1670, i jego małżonki Henrietty Adelajdy dla uczczenia faktu urodzenia ich długo oczekiwanego syna, przyszłego księcia-elektora Maksymiliana II Emanuela (11 lipca 1662). Na życzenie Henrietty wybrano zakon teatynów, którzy mieli przyczynić się do odrodzenia miejscowego duchowieństwa diecezjalnego i rozwijać działalność misyjną. Do wykonania projektu zatrudniony został architekt Agostino Barelli z Bolonii, natomiast kierownikiem budowy został ojciec Antonio Spinelli z zakonu teatynów. Wzorem dla Barelliego była macierzysta świątynia teatynów, kościół St. Andrea della Valle w Rzymie.
Budowa rozpoczęta została 29 kwietnia 1663 pod nadzorem samego księcia-elektora. Nawa została zasklepiona w 1672, co pozwoliło artyście C. B. Morettiemu przystąpić do wykonania imponującej dekoracji stiukowej jej wnętrza. W międzyczasie na skutek nieporozumień z architektem został odwołany ze stanowiska kierownika budowy ojciec Spinelli. Zastąpił go w 1669 Enrico Zuccalli, który w 1674 opracował projekt konstrukcji kopuły. Zrealizowano ją w latach 1676–1678. W 1679 został wybudowany grobowiec rodziny elektorskiej. Pierwszą część budowy zakończyło w 1690 wzniesienie dwóch wież, flankujących fasadę kościoła.
Dzisiejszy wygląd fasady kościoła pochodzi dopiero z następnego wieku, a konkretnie z lat 1765–1768. Powstał na życzenie księcia-elektora Maksymiliana III Józefa, a jego autorem był nadworny architekt Wittelsbachów, mistrz rokoka - François de Cuvilliés Starszy. Nowe mauzoleum powstało w jednej z bocznych kaplic na prośbę E. von Riedela w 1864, dla króla Bawarii Maksymiliana II i jego małżonki, Marii Fryderyki.
Podczas II wojny światowej kościół był czterokrotnie zbombardowany przez lotnictwo alianckie. Całkowitemu zburzeniu uległa kaplica południowa. Zniszczone zostały: nastawa ołtarzowa (dzieło A. Zanchiego), tabernakulum oraz większość wystroju rzeźbiarskiego (z wyjątkiem figur apostołów św. Jana i św. Marka, autorstwa Balthasara Ableithnera). Rekonstrukcja świątyni przebiegała jednak bardzo sprawnie i już 21 sierpnia 1955 odbyła się w niej pierwsza msza święta.
Kościół, utrzymany generalnie w stylu włoskiego baroku i wykończony żółtym tynkiem jest jedną z najłatwiej rozpoznawalnych budowli w Monachium. Jest budowlą jednonawową, z transeptem i systemem bocznych kaplic. Nad skrzyżowaniem nawy i transeptu wznosi się kopuła na wysokim bębnie. Rokokowa fasada zwieńczona jest trójkątnym szczytem, w którym widoczny jest kartusz z herbem elektorów bawarskich. Flankują go dwie czworoboczne wieże z zegarami, przykryte wysokimi hełmami. Wydatne woluty na zwieńczeniach wież przypominają podobne rozwiązanie z weneckiej świątyni Santa Maria della Salute. Wyjątkowe wrażenie robi śnieżnobiałe wnętrze świątyni, ozdobione stiukami.
Krypta
W krypcie pod kościołem, podobnie jak w kościele św. Michała i katedrze św. Marii Panny, znajdują się groby wielu członków rodu Wittelsbachów i ich małżonek. Pochowani zostali tu m.in.:
- Księżniczka Henrietta Adelajda Sabaudzka (zm. 13 czerwca 1676)
- Elektor Ferdynand Maria Bawarski (zm. 26 maja 1679)
- Elektor Maksymilian II Emanuel (zm. 26 lutego 1726)
- Księżniczka Teresa Kunegunda Sobieska, księżniczka polska (zm. 10 marca 1730)
- Cesarz Karol VII Bawarski (zm. 20 stycznia 1745)
- Arcyksiężniczka Maria Amalia Habsburg (zm. 11 grudnia 1756)
- Elektor Maksymilian III Józef (zm. 30 grudnia 1777)
- Księżniczka Maria Anna Wettyn, księżniczka polska (zm. 17 lutego 1797)
- Elektor Karol IV Teodor (zm. 16 lutego 1799)
- Król Maksymilian I Józef Bawarski (zm. 13 października 1825)
- Księżniczka Karolina Fryderyka Badeńska (zm. 13 listopada 1841)
- Arcyksiężniczka Augusta Ferdynanda Toskańska (zm. 26 kwietnia 1864)
- Król Otto I Grecki (zm. 26 lipca 1867)
- Księżniczka Amelia Oldenburg (zm. 20 maja 1875)
- Książę Arnulf Bawarski (zm. 12 listopada 1907)
- Książę Rudolf Bawarski (zm. 26 czerwca 1912)
- Księżniczka Maria Gabriela Bawarska (zm. 24 października 1912)
- Książę-Regent Luitpold Bawarski (zm. 12 grudnia 1912)
- Książę Luitpold Bawarski (zm. 27 sierpnia 1914)
- Książę Henryk Bawarski (zm. 8 listopada 1916)
- Książę Ruppert Bawarski (zm. 2 sierpnia 1955)
Bibliografia
- Egert-Romanowska Joanna, Omilanowska Małgorzata (red.): Niemcy. Wiedza i Życie, Warszawa 2003; ISBN 83-7184-197-3.
- Góralski Zbigniew: Monachium. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1979; ISBN 83-221-0086-8.