Partia Socjaldemokratyczna (Portugalia): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m r2.6.4) (robot poprawia: tr:Sosyal Demokrat Parti (Portekiz) |
drobne merytoryczne |
||
Linia 125: | Linia 125: | ||
| style="text-align:center" |81 |
| style="text-align:center" |81 |
||
| style="text-align:center" |[[Plik:Green Arrow Up Darker.svg|10px]] 6 |
| style="text-align:center" |[[Plik:Green Arrow Up Darker.svg|10px]] 6 |
||
|- |
|||
| style="text-align:center" |[[wybory parlamentarne w Portugalii w 2011 roku|2011]] |
|||
| style="text-align:center" |38,63% |
|||
| style="text-align:center" |[[Plik:Green Arrow Up Darker.svg|10px]] 9,54 |
|||
| style="text-align:center" |108 |
|||
| style="text-align:center" |[[Plik:Green Arrow Up Darker.svg|10px]] 27 |
|||
|} |
|} |
||
Wersja z 13:47, 6 cze 2011
Państwo | {{{państwo}}} |
---|---|
Skrót |
PSD |
Lider | |
Strona internetowa |
Partia Socjaldemokratyczna (port. Partido Social Democrata, PSD) – portugalska partia centrowo–prawicowa, reprezentująca nurty chadecki, konserwatywno-liberalny i konserwatywny, członek Europejskiej Partii Ludowej. Ugrupowanie rządziło lub współrządziło Portugalią w latach 1979–1995 i 2002–2005. Od czasu przegranych wyborów z 20 lutego 2005 znajduje się w opozycji.
Podstawowe fakty
Nazwa ugrupowania jest myląca i nie odnosi się do ideologii socjaldemokracji. Ugrupowanie zostało założone jako centrolewicowe, obecnie jest to partia centroprawicowa. W 1996 opuściło Międzynarodówkę Liberalną, a od końca lat 90. jego przedstawiciele w Parlamencie Europejskim zasiadają w Europejskiej Partii Ludowej (wcześniej PSD należała do Partii Europejskich Liberałów, Demokratów i Reformatorów). Członek PSD i były premier z jej ramienia José Manuel Durão Barroso od 1 listopada 2004 jest przewodniczącym Komisji Europejskiej. Partia wydaje własny tygodnik "Povo Livre" (Wolny Lud). Pierwszy numer gazety ukazał się 13 sierpnia 1974.
Historia
U źródeł
PSD powstała po rewolucji goździków 6 maja 1974, kiedy to Francisco Sá Carneiro, Francisco Pinto Balsemão i Joaquim Magalhães Mota publicznie ogłosili utworzenie ugrupowania nazywanego wówczas PPD – Ludowa Partia Demokratyczna (port. Partido Popular Democrático, PPD). Pierwsze spotkanie członków PPD miało miejsce w Pavilhão dos Desportos (Salonie Sportu) w Lizbonie 25 października 1974, a miesiąc później odbył się pierwszy oficjalny kongres partyjny. 17 stycznia 1975 6,3 tys. podpisów wysłano do Sądu Najwyższego w celu zarejestrowania partii, co zostało uczynione 8 dni później.
W rządzie i w opozycji
PSD brała udział w wielu gabinetach, które rządziły Portugalią po rozpoczęciu procesu transformacji. W tym czasie powstawały instytucje demokratyczne. W 1979 PSD utworzyła koalicję wyborczą wraz z Centrum Socjalno-Demokratycznym i innymi mniejszymi partiami znaną jako Sojusz Demokratyczny (AD). AD zwyciężyła w wyborach parlamentarnych w końcu 1979, a lider PSD Francisco Sá Carneiro został premierem. Koalicja zwiększyła swój stan posiadania w parlamencie w wyniku przyspieszonych wyborów w 1980, ale pasmo sukcesów zakończyła śmierć premiera Sá Carneiro w katastrofie lotniczej 4 grudnia 1980. Francisco Pinto Balsemão przejął przywództwo zarówno w PSD, jak i w AD, zostając także premierem. Nie miał jednak charyzmy swojego poprzednika i nie potrafił przyciągnąć do partii masowego poparcia.
AD zostało rozwiązane w 1983, a w wyborach parlamentarnych w tym roku PSD przegrała z Partią Socjalistyczną. Jednak socjalistom brakowało sporo głosów do osiągnięcia większości, uformowali więc wielką koalicję znaną jako Blok Centrowy, w skład której weszła także PSD. Wielu prawicowych członków partii włączając w to Aníbala Cavaco Silvę sprzeciwiało się takiej polityce kierownictwa. Kiedy więc Cavaco Silva został liderem partii 2 lipca 1985 wyprowadził PSD z koalicji z socjalistami.
Partia odniosła zwycięstwo w wyborach z 1985, jednak nie uzyskała bezwzględnej większości głosów. Pomimo tego Cavaco Silva został premierem. Zmniejszenie podatków przez jego rząd i liberalizacja gospodarcza zapewniły Portugalii kilka lat wzrostu ekonomicznego. Przedterminowe wybory, które odbyły się w 1987, zapewniły PSD zwycięstwo. Partia uzyskała 50.2% głosów, co przełożyło się na 148 miejsc w parlamencie (na 250). Po raz pierwszy jedna partia portugalska uzyskała większość bezwzględną w wyborach parlamentarnych i dzięki temu mogła samodzielnie sprawować rządy. Kolejne wybory w 1991 PSD wygrała prawie tak samo łatwo, jednak rosnące bezrobocie spowodowało spadek popularności Cavaco Silvy. Partia przegrała wybory w 1995 i 1999, oddając na 7 lat ster rządów socjalistom.
Powrót do władzy miał miejsce w 2002, jednak zwycięstwo nie okazało się zupełnym, ponieważ partia musiała dobrać sobie koalicjanta – została nim Partia Ludowa. Barroso został premierem, jednak po dwóch latach zrezygnował z tej funkcji aby objąć stanowisko szefa Komisji Europejskiej. Jego miejsce zajął Pedro Santana Lopes.
Podczas wyborów z 20 lutego 2005 Santana Lopes poprowadził partię do największej klęski od czasu 1983. PSD utraciła 12% głosów, zdobywając tylko 72 mandaty, a tracąc 30. Jej rywalka Partia Socjalistyczna uzyskała absolutną większość parlamentarną. Od 2006 poparcie dla PSD zaczyna wzrastać: w wyborach prezydenckich jej były przewodniczący Aníbal Cavaco Silva odniósł zwycięstwo w pierwszj turze. W wyborach do Parlamentu Europejskiego z 2009 partia zajęła pierwsze miejsce wygrywając w większości regionów i zdobywając w skali całego kraju nieco ponad milion głosów i 31,71%, co zapewniło jej 8 mandatów w Strasburgu[1].
Poparcie
Wybory | Poparcie | Zmiana punktów procentowych | Mandaty (Zgromadzenie Narodowe) | Zmiana |
---|---|---|---|---|
1976 | ? | ? | ? | ? |
1979 | ? | ? | ? | ? |
1980 | ? | ? | ? | ? |
1983 | 27% | ? | 75 | ? |
1985 | 29,87% | 2,87 | 88 | 13 |
1987 | 50,22% | 20,73 | 148 | 60 |
1991 | 50,60% | 0,38 | 135 | 13 |
1995 | 34,12% | 16,48 | 88 | 47 |
1999 | 32,32% | 1,7 | 83 | 5 |
2002 | 40,15% | 8,65 | 105 | 24 |
2005 | 28,70% | 11,45 | 75 | 30 |
2009 | 29,09% | 0,39 | 81 | 6 |
2011 | 38,63% | 9,54 | 108 | 27 |
Liderzy
- Francisco Sá Carneiro (1974–1978, 1978–1980)
- António Sousa Franco (1978)
- José Menéres Pimentel (1978)
- Francisco Pinto Balsemão (1981–1983)
- Nuno Rodrigues dos Santos (1983–1984)
- Carlos Mota Pinto (1984–1985)
- Aníbal Cavaco Silva (1985–1995)
- Fernando Nogueira (1995–1996)
- Marcelo Rebelo de Sousa (1996–1999)
- José Manuel Durão Barroso (1999–2004)
- Pedro Santana Lopes (2004–2005)
- Luís Marques Mendes (2005–2007)
- Luís Filipe Menezes (2007–2008)
- Manuela Ferreira Leite (2008-2010)
- Pedro Passos Coelho (2010-nadal)
Premierzy
- Francisco Sá Carneiro (1979-1980)
- Francisco Pinto Balsemão (1981–1983)
- Aníbal Cavaco Silva (1985–1995)
- José Manuel Durão Barroso (2002–2004)
- Pedro Santana Lopes (2004–2005)
Prezydenci
- Aníbal Cavaco Silva (2006-nadal)
Linki zewnętrzne