Rewolucja libijska w 1969

Rewolucja Libijska – zbrojne obalenie Królestwa Libii i króla Idrisa I w roku 1969.

Odkrycie znaczących zasobów ropy naftowej w roku 1959 i postępujące za nim wysokie dochody pozwoliły królestwu na przekształcenie się z jednego z najbiedniejszych państw świata w kraj bogaty. Wzrost dochodów budżetowych wywołał zazdrość szerokich rzesz urzędników państwowych, pragnących mieć udział w wielkich przepływach finansowych kontrolowanych dotąd przez suwerena. Uzewnętrznienie się tego żywiołu naśladowało formę naseryzmu i innych form nacjonalizmów arabskich.

1 września 1969, tzw. Wolny Ruch Oficerski, grupa około 70 młodych oficerów wojskowych, głównie ze służb komunikacyjnych, przejęła władzę i położyła kres libijskiej monarchii. Przewrót rozpoczął się w Bengazi i trwał około dwóch godzin. Oddziały wojskowe szybko poparły siły postępu i prędko uzyskały kontrolę nad Trypolisem i resztą kraju. Przyjęcie rewolucji, szczególnie ze strony młodych, wykształconych ludzi z dużych miast było entuzjastyczne. Nie zanotowano przypadków śmierci, rozbojów lub przemocy.

Wolny Ruch Oficerski, który wziął odpowiedzialność za rewolucję wyłonił dwunastoosobowy dyrektoriat, który nazwał siebie Radą Dowódczą Rewolucji (RCC). Owo ciało wyznaczyło pierwszy rząd demokratyczny Libii, proklamowany 1 września RCC ogłosiła, że Libia będzie wolnym, suwerennym państwem pod nazwą Libijska Republika Arabska, postępującą "drogą wolności, jedności i sprawiedliwości społecznej, gwarantując prawa równości swoim obywatelom i otwierając im drzwi do godnej pracy".

RCC zapewniła obcych dyplomatów w Libii, iż zmiany rewolucyjne nie były sterowane zza granicy. Stany Zjednoczone uznały nowy rząd już 6 września.

Następca tronu, książę Hasan, w zamian za własne bezpieczeństwo zrzekł się prawa do tronu. Rodzina królewska udała się do Egiptu, gdzie król Idris zmarł w roku 1983.

7 września 1969 RCC oświadczyła o wyznaczeniu rządu nowej republiki. Wyszkolony w Stanach Zjednoczonych technik Mahmud Sulayman al-Maghribi, od roku 1967 więziony za swoją działalność polityczną został premierem. Przewodniczył ośmioosobowej Radzie Ministrów, spośród których sześciu członków było cywilami, a dwaj - Adam Said Hawwaz oraz Musa Ahmad – oficerami. W rządzie nie było członków RCC. Kolejnego dnia RCC postanowiła awansować kapitana Kadafi do stopnia pułkownika i mianować go głównodowodzącym Siłami Zbrojnymi Libii.

RCC w ostatnich miesiącach 1969 podjęła wiele reform wewnętrznych, proklamowała neutralność w konfrontacji supermocarstw i opór przeciwko wszystkim formom kolonializmu oraz imperializmu. Podkreśliła także libijskie zaangażowanie w sprawę Palestyny. Zniesiono ustanowione przez króla instytucje parlamentarne i aż do 1952 zakazała działania partii politycznych. System, wybrany przez RCC nie został otwarcie nazwany komunizmem - został określony jako arabska interpretacja socjalizmu, łącząca zasady islamu z reformami socjalnymi, ekonomicznymi i politycznymi. Libia w ciągu jednej nocy przeszła z obozu tradycjonalistycznych państw arabskich do krajów uznających prawo narodów do samostanowienia.