Marszrutka

Marszrutka (właściwie Marszrutnoje taksi, ros. Маршрутное такси, w skrócie маршрутка) - taksówka zbiorowa, rodzaj miejskiego lub międzymiastowego transportu zbiorowego bardzo popularny w krajach byłego Związku Radzieckiego. Dosłowne tłumaczenie słowa "Marszrutnoje taksi" oznacza "taksówkę poruszającą się po ustalonej marszrucie (trasie)". Faktycznie jest to mikrobus z kilkunastoma miejscami siedzącymi, który jeżdżąc po ustalonej trasie zatrzymuje się na każde żądanie pasażerów (wsiadających lub wysiadających). W przeciwieństwie do normalnych taksówek, w których o cenie decyduje taksometr, w marszrutce cena biletu jest stała, niezależna od długości przejechanej trasy. Jednocześnie cena za przejazd jest niższa od zwykłych taksówek, ale nieco wyższa od masowego transportu zbiorowego (autobusów). Zależnie od miasta i od długości trasy jest to równowartość od 1 do 3 złotych.

Pomimo, że przepisy pozwalają na przewożenie pasażerów jedynie na miejscach siedzących, powszechne jest przewożenie pasażerów stojących.

Historia

Pierwsze marszrutki

Jako pierwsze marszrutki wprowadzono w Moskwie w 1930 roku. Linie obsługiwane były przez samochody ZiS-101. W 1939 roku marszrutki kursowały w mieście Gorki. Trasę pomiędzy Kremlem w mieście a miejscowością Soromowo (dzisiaj lotnisko) można było przejechać za kwotę 3½ rubla, przy cenie 1 rubel za przejazd tej trasy autobusem lub 50 kopiejek tramwajem.

W czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej wszystkie samochody zostały skonfiskowane przez armię i dopiero w latach 50. system transportu powrócił na ulice miast ZSRR.

W latach 60. XX wieku jako marszrutki jeździły minibusy RAF-977 (popularnie zwany "Rafik") i małe busy PAZ-652. Ich trasy były ustalane na poziomie władz miasta. Różnica w cenach pomiędzy innymi środkami transportu zmalała. Na przykład w Moskwie przejazd autobusem kosztował 5 kopiejek, a marszrutką 15 kopiejek, w Gorkim odpowiednio 6 i 10 kopiejek.

Marszrutkowy boom (1992–2000)

Wraz z wprowadzeniem gospodarki rynkowej nastąpił boom prywatnego transportu marszrutkami w krajach byłego ZSRR. Podupadły i niewydolny państwowy transport miejski nie był w stanie obsłużyć zapotrzebowania obywateli. Do pracy przystosowano istniejące busy, takie jak Ikarus, LAZ, PAZ, RAF, KAwZ. Dopiero w późnych latach 90. fabryka GAZ wprowadziła do swojej oferty samochody marki Gazela specjalnie z myślą o tym rodzaju transportu. Samochody te okazały się hitem, tanie, łatwe w naprawie. Miały 12 miejsc siedzących i kosztowały około 8000 dolarów (co zwracało się po około roku pracy). Samochody bardzo łatwo było także przerobić na gaz. Wszystkie te atuty spowodowały, że bardzo wielu przedsiębiorczych obywateli zainwestowało w swój własny samochód rozpoczynając prywatny biznes.

Obecnie (po 2000)

Z czasem władze miejskie zaczęły zaostrzać przepisy bezpieczeństwa oraz udzielać licencji dla kierowców marszrutek. Przyznawały także pozwolenia na daną trasę (mniej lub bardziej lukratywną). Rezultatem działań władz był podział rynku, który został zdominowany przez duże firmy lub zrzeszenia kierowców.

Znacznie powiększyła się także oferta producentów samochodów. Nowe modele, specjalnie pod wykorzystanie jako marszrutki zostały wprowadzone przez zakłady PAZ, KAZ czy KrAZ.

• 
  Żółty GAZ-3221 (zwany "Gazelą") jako marszrutka w mieście Pietrozawodsk
• 
  BAZ-2215 jako marszrutka w Kijowie (Ukraina)
• 
  Mercedes-Benz T2 marszrutka w Petersburgu (Rosja)
• 
  Marszrutki BAZ-A079 Etalon (z przodu) i Bogdan A091 (z tyłu). Zdjęcie wykonane przed Dworcem Kijów Centralny (Ukraina)
• 
  Środek typowej marszrutki w ukraińskim samochodzie Bogdan
• 
  Marszrutka Mercedes-Benz T1 - centralna Azja
• 
  Marszrutka nr 149 w Biszkeku (Kirgistan)
• 
  Citroёn Jumper jako marszrutka w Sofii (Bułgaria)
• 
  Marszrutki przy dworcu kolejowym w Niżnym Tagiłinie (Rosja)

Zobacz też

• Taksówka zbiorowa