Antoni Sebastian Dembowski: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 22:49, 26 paź 2011

Antoni Sebastian Dembowski herbu Jelita (ur. 2 lutego 1682 w Zambrowie, zm. 22 września 1763 w Bętkowie pod Wolborzem) – polski duchowny katolicki, biskup płocki i kujawski, publicysta i komediopisarz.

Życiorys

Syn Floriana Dembowskiego, sędziego ziemskiego płockiego (szlachcica herbu Jelita) i Ewy z Ciechanowieckich. Brat Mikołaja Dembowskiego, biskupa kamienieckiego i Jana Dembowskiego, biskupa sufragana włocławskiego. Wykształcenie uzyskał u jezuitów w Pułtusku, Płocku i Warszawie. Po ukończeniu nauk dostał się do kancelarii ziemskiej w Czersku. Przez pewien czas (lata 1700-1705) przebywał na dworze kanclerza wielkiego koronnego, a zarazem biskupa warmińskiego Andrzeja Chryzostoma Załuskiego. We wrześniu roku 1705, za udział w tajnych układach z Rosją i Prusami, został aresztowany przez Sasów i uwięziony razem z kanclerzem w czasie pobytu w Dreźnie. Po uwolnieniu był sekretarzem podkanclerza Jana Szembeka. W czasie walk pomiędzy Augustem II a Stanisławem Leszczyńskim zdecydowany i wierny stronnik obozu saskiego. W roku 1713 wyjechał do Wiednia jako sekretarz poselstwa przy Krzysztofie Szembeku, biskupie inflanckim. Zwiedził m.in. Niemcy, Włochy, Francję i Holandię. W roku 1716 został sekretarzem królewskim i przeniósł się wraz z dworem królewskim do Saksonii. W roku 1725 ożenił się z Salomeą Zuzanną Rupniewską. Otrzymał szereg godności dworskich; w 1730 został referendarzem koronnym. Po śmierci Augusta II popierał kandydaturę Augusta III. Po jej przeforsowaniu pełnił przy królu obowiązki referendarskie. Był starostą tymbarskim, będzińskim i płockim. Księdzem został dopiero w wieku 53 lat (1735), po śmierci żony Salomei. 6 maja 1737 został biskupem płockim, a potem biskupem kujawskim (18 grudnia 1752), lecz nie zrezygnował z pracy politycznej. W roku 1748 odznaczony Orderem Orła Białego.^[1] W działalności duszpasterskiej rozpowszechniał kult Męki Pańskiej. Występował przeciwko masonerii. W życiu publicznym wspierał politykę dynastii saskiej.

Twórczość

Ważniejsze utwory

List poufny, wyd. 1731-1734, (broszura przeciw S. Leszczyńskiemu)
Refleksje przyjaciela nad Przestrogą braterską, wyd. 1731-1734, (broszura przeciw S. Leszczyńskiemu)
Mowa... przy zaczęciu sądów relacyjnych, 1735, wyd. J. Daneykowicz Ostrowski "Swada polska i łacińska", t. 1, Lublin 1745
Recta dioecesoes Plocensis visitandae ratio, Warszawa 1739
ok. 1740 Dembowski naszkicował 10-arkuszową książkę, którą następnie J. B. Steinhäuser rozszerzył w traktat pt. De l'état et du gouvernement politique de la République, 1744, (wyciąg z tego traktatu został wydany pt. Mémoires sur le gouvernement de la Pologne, Mannheim 1759; wznow.: Amsterdam 1770), przekł. niemiecki: Grundriss der heutigen Staatsverfassung von Polen. Unter der Aufsicht des Verfassers aus dem Französischen übersetzt und mit Zusätzen vermehret, Frankfurt am Main 1763
Mowa... na sejmie 1740, wyd. J. Daneykowicz Ostrowski "Swada polska i łacińska", t. 1, Lublin 1745
Le Mal endémique des francs-maçons, wyd. 8 czerwca 1745, (broszura)
Refleksja z sumariuszem trzech części dowodów o przyjściu Mesjasza w książce F. A. Kobielski "Światło na oświecenie narodu niewiernego, to jest kazania w synagogach żydowskich miane", Lwów 1746
Punkt honoru, 1749, (satyra)
Statuta episcopatus Cujaviensis, Warszawa, 1756
Komedie polskie, rękopis w Bibliotece Załuskich
Wspomnienia, fragm. ogłoszony, Dziennik Warszawski 1854, nr 253-255

Przekłady

Godzinki męki Pana naszego Jezusa Chrystusa z proroctw i z pisma Starego Testamentu złożone, a na wzór godzin kościelnych rozłożone, przetłumaczone po polsku, Gdańsk 1743, (w jęz. polskim i łacińskim)

Materiały

Autobiografia, Biblioteka Krasińskich, rękopis 3967
Materiały rękopiśmienne, Biblioteka Czartoryskich, Teki Szembeka, 446-520; Arch. Drezdeńskie; Biblioteka Jagiellońska, rękopis nr 6287

Bibliografia

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964, s. 125-126

↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 177.

Szablon:Władca-Biskup Szablon:Władca-Biskup

[1] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 177.

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Antoni Sebastian Dembowski.PNG|166px|right]]
-'''Antoni Sebastian Dembowski''' herbu [[Jelita (herb szlachecki)|Jelita]] (ur. [[2 lutego]] [[1682]] w Zambrowie, zm. [[22 września]] [[1763]] w Bętkowie pod Wolborzem) – polski duchowny katolicki, [[biskupi płoccy|biskup płocki]] i [[biskupi włocławscy|włocławski]], publicysta i komediopisarz.
+'''Antoni Sebastian Dembowski''' herbu [[Jelita (herb szlachecki)|Jelita]] (ur. [[2 lutego]] [[1682]] w Zambrowie, zm. [[22 września]] [[1763]] w Bętkowie pod Wolborzem) – polski duchowny katolicki, [[biskupi płoccy|biskup płocki]] i [[biskupi kujawscy|kujawski]], publicysta i komediopisarz.
 == Życiorys ==
+Syn [[Florian Dembowski|Floriana Dembowskiego]], sędziego ziemskiego płockiego (szlachcica herbu Jelita) i Ewy z Ciechanowieckich. Brat [[Mikołaj Dembowski|Mikołaja Dembowskiego]], [[biskupi kamienieccy|biskupa kamienieckiego]] i [[Jan Dembowski (biskup kujawsko-pomorski)|Jana Dembowskiego]], [[biskupi włocławscy|biskupa sufragana włocławskiego]]. Wykształcenie uzyskał u jezuitów w [[Pułtusk]]u, [[Płock]]u i [[Warszawa|Warszawie]]. Po ukończeniu nauk dostał się do kancelarii ziemskiej w Czersku. Przez pewien czas (lata 1700-1705) przebywał na dworze kanclerza wielkiego koronnego, a zarazem biskupa warmińskiego [[Andrzej Chryzostom Załuski|Andrzeja Chryzostoma Załuskiego]]. We wrześniu roku 1705, za udział w tajnych układach z Rosją i Prusami, został aresztowany przez Sasów i uwięziony razem z kanclerzem w czasie pobytu w Dreźnie. Po uwolnieniu był sekretarzem podkanclerza [[Jan Sebastian Szembek|Jana Szembeka]]. W czasie walk pomiędzy [[August II Mocny|Augustem II]] a [[Stanisław Leszczyński|Stanisławem Leszczyńskim]] zdecydowany i wierny stronnik obozu saskiego. W roku 1713 wyjechał do Wiednia jako sekretarz poselstwa przy Krzysztofie Szembeku, biskupie inflanckim. Zwiedził m.in. Niemcy, Włochy, Francję i Holandię. W roku 1716 został sekretarzem królewskim i przeniósł się wraz z dworem królewskim do Saksonii. W roku 1725 ożenił się z Salomeą Zuzanną Rupniewską. Otrzymał szereg godności dworskich; w 1730 został referendarzem koronnym. Po śmierci Augusta II popierał kandydaturę [[August III Sas|Augusta III]]. Po jej przeforsowaniu pełnił przy królu obowiązki referendarskie. Był starostą tymbarskim, będzińskim i płockim. Księdzem został dopiero w wieku 53 lat ([[1735]]), po śmierci żony Salomei. [[6 maja]] [[1737]] został biskupem płockim, a potem biskupem kujawskim ([[18 grudnia]] [[1752]]), lecz nie zrezygnował z pracy politycznej. W roku [[1748]] odznaczony [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]].<ref>Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, [[2008]], s. 177.</ref> W działalności duszpasterskiej rozpowszechniał kult [[Pasja|Męki Pańskiej]]. Występował przeciwko [[masoneria|masonerii]]. W życiu publicznym wspierał politykę dynastii saskiej.
-Syn [[Florian Dembowski|Floriana Dembowskiego]], sędziego ziemskiego płockiego (szlachcica herbu Jelita) i Ewy z Ciechanowieckich. Brat [[Mikołaj Dembowski|Mikołaja Dembowskiego]], [[biskupi kamienieccy|biskupa kamienieckiego]] i [[Jan Dembowski (biskup kujawsko-pomorski)|Jana Dembowskiego]], [[biskupi włocławscy|biskupa sufragana włocławskiego]].
-Wykształcenie uzyskał u jezuitów w [[Pułtusk]]u, [[Płock]]u i [[Warszawa|Warszawie]], przez pewien czas przebywał na dworze biskupa warmińskiego [[Andrzej Chryzostom Załuski|Andrzeja Chryzostoma Załuskiego]]. Był starostą tymbarskim, będzińskim i płockim. Księdzem został dopiero w wieku 53 lat ([[1735]]), po śmierci żony Salomei z Rupniewskich. [[6 maja]] [[1737]] został biskupem płockim, a potem biskupem włocławskim ([[18 grudnia]] [[1752]]). W działalności duszpasterskiej rozpowszechniał kult [[Pasja|Męki Pańskiej]]. Występował przeciwko [[masoneria|masonerii]]. W życiu publicznym wspierał politykę dynastii saskiej.
-W [[1748]] odznaczony [[Order Orła Białego|Orderem Orła Białego]]. <ref>Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, [[2008]], s. 177.</ref>
 == Twórczość ==