Muzyka liturgiczna

Muzyka liturgiczna, muzyka kościelna – muzyka służąca obrzędowi religijnemu, która według zaleceń władz danego kościoła jest odpowiednia przy odprawianiu liturgii.

W Kościele katolickim reguły wykonywania utworów muzycznych są skodyfikowane i określają je encykliki i konstytucje: motu proprio Tra le sollecitudini św. Piusa X (1903), Divini cultus Piusa XI (1928), Mediator Dei (1947) oraz Musicae sacrae disciplina Piusa XII (1955), konstytucja soborowa Sacrosanctum Concilium (1963). Udział muzyki w liturgii mogą również regulować instrukcje Kongregacji do spraw Seminariów i Uniwersytetów i do spraw Kultu. Muzyka spełnia rolę służebną w stosunku do liturgii, i ma na celu uświęcać człowieka i głosić chwałę Boga. Była też inna interpretacja muzyki liturgicznej, której reprezentantem był Pius XII, zakładająca równorzędność muzyki wobec liturgii.

Muzyka liturgiczna rozwinęła się z jednogłosowego chorału gregoriańskiego. Poprzez dodawanie doń głosów powstawały wielogłosowe formy organum, konduktusu, motetu. Szczytową komplikację polifoniczną osiągnęła w twórczości kompozytorów niderlandzkich. Styl chóralny a cappella stał się wzorem muzyki kościelnej uznanym przez Sobór trydencki (1545-1563). Barok w kościele katolickim rozwinął gatunki wokalno-instrumentalne: oratorium i kantaty. Głównym instrumentem są organy piszczałkowe, jednak używane są też inne instrumenty, za zgodą miejscowego biskupa.

W Kościele anglikańskim odpowiednikiem motetu-kantaty był anthem. Do najsłynniejszego anthems zalicza się hymn koronacyjny Georga Friedricha Händla „Zadok the Priest”. Kościół luterański wykształcił chorał ewangelicki, śpiewany najpierw jednogłosowo, później zaś w technice nota contra notam (kontrapunkt).

Kościół prawosławny wykształcił odrębną formę muzyki liturgicznej, wywodzącej się z chorału południowosłowiańskiego i rozwijającą się od jednogłosowego stylu recytacyjno-psalmodycznego („śpiewy znamienne”), po wielogłosowy śpiew chóralny a cappella w stylu koncertującym.

Muzykę liturgiczną należy odróżnić od muzyki religijnej, to jest muzyki o tematyce religijnej, nie służącej jednak bezpośrednio liturgii chrześcijańskiej i muzyce obrzędowej to jest muzyce użytkowej towarzyszącej obrzędom religijnym od czasów przedhistorycznych.

Linki zewnętrzne

• RUaH.pl – pierwszy w Polsce e-magazyn o muzyce i kulturze tworzonej przez chrześcijan
• Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych – o muzyce kościelnej i liturgicznej w Polsce