Orogeneza kaledońska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 22:46, 8 sty 2012

Orogeneza kaledońska – ruchy górotwórcze trwające od kambru po wczesny dewon. Największe nasilenie w Ameryce Północnej osiągnęły u schyłku ordowiku i na początku syluru (faza takońska), a w Europie na przełomie kambru i ordowiku oraz pod koniec syluru. W wyniku fałdowania kaledońskiego powstały góry zwane kaledonidami. Zaliczamy do nich:

Góry Kaledońskie, Grampiany i Góry Skandynawskie
północno-wschodnią część Appalachów (Ameryka Północna)
góry zachodniego Kazachstanu
północny Tienszan (Azja)
Sajany (Azja)
Ałtaj (Azja)
Góry Jabłonowe (Azja)
Góry Świętokrzyskie (Polska)

Nazwa orogenezy pochodzi od słowa Caledonia, oznaczającego po łacinie Szkocję.

Według teorii tektoniki płyt orogen kaledoński powstał w wyniku zamknięcia hipotetycznego oceanu Japetus. W sylurze doszło do kolizji kontynentu Bałtyki z Laurencją w wyniku czego powstał superkontynent Laurusja (Eurameryka), wchodzący obecnie w skład Ameryki Północnej, Europy i Grenlandii.

Na terenie dzisiejszej Polski podczas orogenezy kaledońskiej dość intensywne ruchy działały na terenie dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, gdzie doszło do częściowych fałdowań i wypiętrzania niektórych rejonów. W znacznie mniejszym stopniu ruchy kaledońskie wpłynęły na warunki sedymentacji w obszarze dzisiejszych Sudetów, choć również tu obserwuje się zmiany facjalne, bardzo ograniczony przestrzennie metamorfizm i fałdowania związane z niewielkimi ruchami tektonicznymi. Obszary dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, a zwłaszcza Sudetów zostały geologicznie ukształtowane przede wszystkim w wyniku działania orogenezy hercyńskiej.

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 '''Orogeneza kaledońska ''' – [[Orogeneza|ruchy górotwórcze]] trwające od [[kambr]]u po wczesny [[dewon]]. Największe nasilenie w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]] osiągnęły u schyłku [[ordowik]]u i na początku [[sylur]]u ([[faza takońska]]), a w Europie na przełomie kambru i ordowiku oraz pod koniec syluru. W wyniku fałdowania kaledońskiego powstały [[Góra|góry]] zwane [[kaledonidy|kaledonidami]]. Zaliczamy do nich:
-* [[Góry Kaledońskie]], [[Grampiany (Szkocja)|Grampiany]] i góry [[Skandynawia|Skandynawskie]]
+* [[Góry Kaledońskie]], [[Grampiany (Szkocja)|Grampiany]] i [[Góry Skandynawskie]]
 * północno-wschodnią część [[Appalachy|Appalachów]] (Ameryka Północna)
 * góry zachodniego [[Kazachstan]]u
@@ Linia 8: / Linia 8: @@
 * [[Ałtaj]] (Azja)
 * [[Góry Jabłonowe]] (Azja)
-*[[Góry Świętokrzyskie]] (Polska)
+* [[Góry Świętokrzyskie]] (Polska)
-Według teorii [[tektonika płyt|tektoniki płyt]] [[orogen]] [[kaledonidy|kaledoński]] powstał w wyniku zamknięcia hipotetycznego [[ocean]]u [[Japetus (ocean)|Japetus]]. W sylurze doszło do kolizji [[kontynent]]u [[Bałtyka|Bałtyki]] z [[Laurencja|Laurencją]] w wyniku czego powstał [[superkontynent]] [[Laurusja]] (Eurameryka), wchodzący obecnie w skład [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]], [[Europa|Europy]] i [[Grenlandia|Grenlandii]].
 Nazwa orogenezy pochodzi od słowa ''Caledonia'', oznaczającego po [[łacina|łacinie]] [[Szkocja|Szkocję]].
+Według teorii [[Tektonika płyt|tektoniki płyt]] [[orogen]] [[Kaledonidy|kaledoński]] powstał w wyniku zamknięcia hipotetycznego [[ocean]]u [[Japetus (ocean)|Japetus]]. W sylurze doszło do kolizji [[kontynent]]u [[Bałtyka|Bałtyki]] z [[Laurencja|Laurencją]] w wyniku czego powstał [[superkontynent]] [[Laurusja]] (Eurameryka), wchodzący obecnie w skład [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]], [[Europa|Europy]] i [[Grenlandia|Grenlandii]].
-Na terenie dzisiejszej Polski podczas orogenezy kaledońskiej dość intensywne ruchy działały na terenie dzisiejszych [[Góry Świętokrzyskie|Gór Świętokrzyskich]], gdzie doszło do częściowych fałdowań i wypiętrzania niektórych rejonów. W znacznie mniejszym stopniu ruchy kaledońskie wpłynęły na warunki sedymentacji w obszarze dzisiejszych [[Sudety|Sudetów]], choć również tu obserwuje się zmiany facjalne, bardzo ograniczony przestrzennie metamorfizm i fałdowania związane z niewielkimi ruchami tektonicznymi. Obszary dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, a zwłaszcza Sudetów zostały geologicznie ukształtowane przede wszystkim w wyniku działania [[orogeneza hercyńska|orogenezy hercyńskiej]].
+Na terenie dzisiejszej Polski podczas orogenezy kaledońskiej dość intensywne ruchy działały na terenie dzisiejszych [[Góry Świętokrzyskie|Gór Świętokrzyskich]], gdzie doszło do częściowych fałdowań i wypiętrzania niektórych rejonów. W znacznie mniejszym stopniu ruchy kaledońskie wpłynęły na warunki sedymentacji w obszarze dzisiejszych [[Sudety|Sudetów]], choć również tu obserwuje się zmiany facjalne, bardzo ograniczony przestrzennie metamorfizm i fałdowania związane z niewielkimi ruchami tektonicznymi. Obszary dzisiejszych Gór Świętokrzyskich, a zwłaszcza Sudetów zostały geologicznie ukształtowane przede wszystkim w wyniku działania [[Orogeneza hercyńska|orogenezy hercyńskiej]].
 [[Kategoria:Orogenezy]]