Order Kutuzowa (ZSRR)

Order Kutuzowa
Орден Кутузова

Awers I klasy
Baretka I klasy
Ustanowiono	29 lipca 1942
Wielkość	średnica 50 mm (I stopień), 44 mm (II i III stopień)
Kruszec	złoto (I stopień) srebro (II i III stopień)
Wydano	7329

Order Kutuzowa (ros. Орден Кутузова) – order wojskowy Związku Radzieckiego.

Został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej Związku Radzieckiego 29 lipca 1942 najpierw jako order mający dwie klasy. 8 stycznia 1943 ustanowiono trzecią klasę tego orderu. Jednocześnie zatwierdzono jego statut i opis. Później jeszcze kilkakrotnie wprowadzono do niego poprawki.

Zasady nadawania

Order Kutuzowa ma trzy klasy. Był nadawany przez Prezydium Rady Najwyższej ZSRR:

• I klasy - dowódcom związków operacyjnych - frontów i armii, ich zastępcom i szefom sztabów;
• II klasy - dowódcom związków taktycznych - korpusów, dywizji, brygad i szefom sztabów tych jednostek;
• III klasy - dowódcom pułków, batalionów, kompanii i szefom sztabów pułków.

Nadawano je za:

• umiejętne przygotowanie i kierowanie dużą operacją wojskową lub bojem, w wyniku których, współdziałając ze wszystkimi rodzajami broni, zadano przeciwnikowi duże straty;
• umiejętne działania w obronie oraz podczas wymuszonego odwrotu polegające na zadaniu przeciwnikowi dużych strat w sile żywej i sprzęcie oraz zajęciu dogodnych rubieży do obrony i kontrnatarcia;
• mistrzowskie dowodzenie w okrążeniu i w innych trudnych sytuacjach w walce z przeważającymi siłami przeciwnika prowadzące do wyprowadzenia wojsk przy najmniejszych stratach własnych;
• umiejętną organizację pościgu za wycofującym się przeciwnikiem, zniszczenie jego siły żywej i sprzętu oraz za szybką likwidację okrążonych sił przeciwnika;
• śmiałe wyjście na linie komunikacyjne przeciwnika, zniszczenie jego baz i tyłowych garnizonów.

Order ten zaczęto nadawać na początku 1943. Pierwszymi odznaczonymi byli: gen. lejtn. Iwan W. Galanin, gen. armii Iwan W. Tuleniew, gen. płk Maksym A. Purkajew, gen. lejtn. Georgij F. Zacharow, gen. lejtn. Michaił S. Malinin, gen. mjr Aleksander I. Rodimcew. Niektórzy dowódcy otrzymali order kilkakrotnie.

Feldmarszałek Michaił Kutuzow na obrazie R.M. Wolkowa

Łącznie w ZSRR nadano orderów:

• I klasy – 675
• II klasy – 3326
• III klasy – 3328

Orderem tym uhonorowano także ponad 1570 jednostek i związków taktycznych Armii Czerwonej, a także niektóre polskie jednostki:

• 1 Warszawska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 1 Warszawska Brygada Artylerii Ciężkiej im. Józefa Bema – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 3 Warszawska Brygada Artylerii Haubic – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 5 Pomorska Brygada Artylerii Ciężkiej – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 1 Warszawska Brygada Saperów – Orderem Kutuzowa II klasy;
• 13 Warszawski Pułk Artylerii Pancernej – Orderem Kutuzowa III klasy;
• 4 Pomorski Samodzielny Pułk Czołgów Ciężkich – Orderem Kutuzowa III klasy.

Opis odznaki

Order I klasy został wykonany ze złota, w postaci pięcioramiennej, wielopromiennej gwiazdy, między ramionami której znajdują się pęki srebrnych promieni. W centrum umieszczono okrągłą tarczę pokrytą białą emalią ze złotym wieńcem laurowym na obrzeżach. W środku tarczy na tle kremlowskich baszt jest wykonane ze złota popiersie feldmarszałka Michaiła Kutuzowa. Wokół niego na białej wstędze znajduje się złoty napis: ΜИХАИЛ КУТУЗОВ (pol. "Michaił Kutuzow"). Order II i III klasy był wykonany ze srebra. Ponadto order III klasy miał mniejszą średnicę.

Wstążki do orderu:

• I klasy – ciemnoniebieska z szerokim pomarańczowym paskiem pośrodku;
• II klasy – ciemnoniebieska z dwoma wąskimi pomarańczowymi paskami po bokach;
• III klasy – ciemnoniebieska z dwoma wąskimi paskami po bokach i jednym pośrodku koloru pomarańczowego.

Odznaka orderu (awers)
Klasa I	Klasa II	Klasa III
Baretki orderu
Klasa I	Klasa II	Klasa III

Bibliografia

• (ros. • ang.)Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 - 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 105-143.