Agnieszka wrocławska (1230/1236–po 1277)

Agnieszka (ur. zap. między 1230 a 1236, zm. 14 maja po 1277) – księżniczka śląska z dynastii Piastów, ksieni cysterek trzebnickich w okresie od 1269/1272 do 1278.

Córka księcia śląskiego, krakowskiego i wielkopolskiego Henryka II Pobożnego i Anny, córki króla Czech Przemysła Ottokara I.

Życiorys

Data jej urodzenia nie jest znana. Urodziła się zapewne między 1230 a 1236. Termin końcowy daty jej urodzenia wynika z faktu, że najpóźniej w 1248 została cysterką trzebnicką, zaś termin początkowy z braku wzmianek o niej w Żywocie św. Jadwigi, w części dotyczącej jej pobytu w klasztorze. Uznawana jest za młodsze dziecko Henryka II Pobożnego i Anny Przemyślidki, pomimo że w Genealogii św. Jadwigi została wymieniona na drugim miejscu wśród córek księcia śląskiego. W literaturze uważa się ją za młodszą od tych jej sióstr, które zostały wydane za mąż: Gertrudy, Konstancji i Elżbiety. Umownie umieszczana jest na ósmym miejscu wśród dzieci książęcej pary, między Konradem I a Władysławem. Zostało nadane jej imię nawiązujące do imion trzech kobiet związanych z piastowską dynastią. Przed nią to miano nosiły: praprababka Agnieszka – żona protoplasty Piastów śląskich Władysława Wygnańca, prababka Agnieszka – matka Jadwigi Śląskiej, a także ciotka Agnieszka – siostra jej ojca.

Na okres wychowania została oddana do trzebnickiego klasztoru cysterek, którego ksienią była jej ciotka Gertruda. Wpływ na jej wychowanie miała babka Jadwiga Śląska, prowadząca świątobliwy żywot, która w trzebnickim klasztorze przebywała do swej śmierci w 1243. Być może, podobnie jak jej siostra Elżbieta, została zabrana z klasztoru przez brata Bolesława Rogatkę, gdyż ten miał zamiar wydania jej za mąż z pobudek politycznych. Prawdopodobnie plan małżeński względem niej upadł, w związku z czym powróciła ona do Trzebnicy.

W zgromadzeniu cysterek Agnieszka pozostała do końca życia. W 1248 towarzyszyła ciotce Gertrudzie w podróżach do krewnych książąt, u których wyjednywały przywileje i darowizny na rzecz klasztoru. Wstawiennictwo dla zgromadzenia uzyskała również na zjeździe w Dankowie w 1262 (m.in. także od księżnej Kingi), co poświadcza dokument księcia Bolesława Pobożnego. W 1267 wzięła udział w translacji swej babki Jadwigi Śląskiej. Między 1269 a 1272 została ksienią klasztoru, zgodnie z uchwałą kapituły generalnej z 1278 wbrew swej woli, pod groźbą kar kościelnych. Nie wiadomo, czy była bezpośrednią następczynią swej ciotki Gertrudy, zmarłej najwcześniej 30 grudnia 1268, czy też – do czego przychyla się literatura – drugą po niej opatką, po Petroneli. Wbrew cysterskim statutom posiadała osobiste dochody. W 1278 zrezygnowała z pełnionego urzędu. Jako wnuczka fundatorów klasztoru zażyczyła sobie kontroli nad jego majątkiem.

Dalsze jej losy są nieznane. Zmarła 14 maja, nie wiadomo jednak, w którym roku. Ze względu na to, że ostatni raz występuje w źródłach pod rokiem 1278, jako datę jej śmierci podaje się 14 maja po 1277. Została pochowana w klasztorze w Trzebnicy.

Bibliografia

• Kozłowska-Budkowa Z., Agnieszka, [w:] W. Konopczyński (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. I, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1935, s. 31.
• Jurek T., Agnieszka, [w:] K. Ożóg, S. Szczur (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, ISBN 83-08-02829-2, s. 418.
• Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, cz. I, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-28-1, s. 130–133, tabl. I/2.