Agnieszka wrocławska (1230/1236–po 1277)

Szablon:Propozycja Dobrego Artykułu Agnieszka wrocławska (ur. zapewne między 1230 a 1236, zm. 14 maja po 1277) – księżniczka śląska z dynastii Piastów, cysterka trzebnicka, ksieni klasztoru w latach 1269/1272–1278.

Córka księcia śląskiego, krakowskiego i wielkopolskiego Henryka II Pobożnego i Anny, córki króla Czech Przemysła Ottokara I.

Życiorys

Data jej urodzenia nie jest znana, urodziła się hipotetycznie między 1230 a 1236. Jej narodziny przed 1230 są mało prawdopodobne z uwagi na fakt, że Agnieszka nie została wspomniana w Żywocie św. Jadwigi, opisie życia jej babki Jadwigi Śląskiej, która w trzebnickim klasztorze przebywała do swej śmierci w 1243. Nie urodziła się natomiast po 1236, gdyż najpóźniej w 1248 została cysterką trzebnicką, co oznacza, że zgodnie z ówcześnie obowiązującym prawem kanonicznym osiągnęła wiek sprawny wynoszący 12 lat. Uznawana jest za jedno z młodszych dzieci Henryka II Pobożnego i Anny Przemyślidki , pomimo że w Genealogii św. Jadwigi została wymieniona na drugim miejscu wśród córek księcia śląskiego. Przypuszczalnie była młodsza od sióstr, które zostały wydane za mąż: Gertrudy, Konstancji i Elżbiety . Wśród znanych z imienia dzieci książęcej pary zajmuje umownie ósme miejsce pod względem wieku, między Konradem I a Władysławem. Nadano jej imię nawiązujące do imion trzech kobiet związanych z piastowską dynastią. Przed nią to miano nosiły: praprababka Agnieszka – żona protoplasty Piastów śląskich Władysława Wygnańca, prababka Agnieszka – matka Jadwigi Śląskiej, a także ciotka Agnieszka – siostra jej ojca.

Na okres wychowania została oddana do trzebnickiego klasztoru cysterek, którego ksienią była wówczas jej ciotka Gertruda. W Trzebnicy wpływ na jej wychowanie miała prowadząca świątobliwy żywot babka Jadwiga Śląska. Być może, podobnie jak jej siostra Elżbieta, Agnieszka została zabrana z klasztoru przez brata Bolesława Rogatkę z zamiarem wydania za mąż z pobudek politycznych. Plan małżeński względem niej miał jednak upaść, w związku z czym Agnieszka powróciła do Trzebnicy.

Cysterką trzebnicką została najpóźniej w 1248. W tym bowiem roku jako zakonnica towarzyszyła ciotce Gertrudzie w podróżach do krewnych książąt, u których wyjednywały przywileje i darowizny na rzecz klasztoru. Wstawiennictwo dla zgromadzenia uzyskała również na zjeździe pod Dankowem w 1262 (m.in. także od księżnej Kingi), co poświadcza dokument księcia Bolesława Pobożnego. W 1267 lub 1268 wzięła udział w translacji swej babki Jadwigi Śląskiej. Między 1269 a 1272 została ksienią klasztoru. Jak wynika z uchwały kapituły generalnej z 1278, stało się to wbrew woli Agnieszki, pod groźbą nałożenia na nią kar zakonnych. Nie wiadomo, czy była bezpośrednią następczynią swej ciotki Gertrudy, zmarłej najwcześniej 30 grudnia 1268, czy też – do czego przychyla się literatura – drugą po niej opatką, po Petroneli. Wbrew cysterskim statutom posiadała osobiste dochody, o czym informuje list papieża Grzegorza X z 2 stycznia 1273, w którym występuje z tytułem ksieni trzebnickiej. W 1278 zrezygnowała z pełnionego urzędu. Jako wnuczka fundatorów klasztoru zastrzegła sobie jednak kontrolę nad jego majątkiem.

Dalsze losy Agnieszki nie są znane. Zmarła prawdopodobnie 14 maja, nie wiadomo jednak, w którym roku. Ze względu na to, że ostatni raz występuje w źródłach w roku 1278, jej śmierć nastąpiła 14 maja po 1277. Została pochowana w klasztorze w Trzebnicy.

Bibliografia

• Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, wyd. II, Wydawnictwo Avalon, Kraków 2007, ISBN 978-83-60448-28-1, s. 44, 130–133, tabl. I/2.
• Jurek T., Agnieszka, [w:] K. Ożóg, S. Szczur (red.), Piastowie. Leksykon biograficzny, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, ISBN 83-08-02829-2, s. 418.
• Kozłowska-Budkowa Z., Agnieszka, [w:] W. Konopczyński (red.), Polski Słownik Biograficzny, t. I, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1935, s. 31.