Trzewiczki

Trzewiczki (Szablon:Ros. Черевички) – czteroaktowa opera Piotra Czajkowskiego do libretta według „Nocy wigilijnej” Nikołaja Gogola. Prapremiera 19(31) stycznia 1887 w Teatrze „Bolszoj” w Moskwie. Premiera polska w Gdańsku 28 czerwca 1952.

Recepcja

„Trzewiczki” stanowią nową redakcję opery „Kowal Wakuła” (1876).

Osoby

• Wakuła, kowal – tenor
• Sołocha, jego matka – mezzosopran
• Czart – bas
• Oksana, ukochana Wakuły – sopran
• Czub, jej ojciec – bas
• Panas, jego kum – tenor
• Wójt – bas
• Nauczyciel – tenor
• Jego Wysokość – bas
• Ochmistrz – bas

Treść

Miejsce i czas akcji: Noc wigilijna w Dikańce pod Połtawą oraz w Petersburgu za panowania Katarzyny II.

Akt I

Do fertycznej wdowy Sołochy zaleca się sam Czart, który postanawia skraść z nieba księżyc. Zapada mrok. Wakuła, mimo śnieżnej zamieci, odwiedza ukochaną Oksanę, która jednak przekomarza się z nim i udaje obojętną. Do chaty wraca jej pijany ojciec i przegania zalotnika.

Akt II

Czart nadal flirtuje z Sołochą, ale musi ukryć się w worku po węglu, gdy zjawiają się kolejni zalotnicy, również chowani w workach, które, po powrocie do domu, Wakuła wyrzuca na dwór. Natyka się na Oksanę, która jako warunek poślubienia go stawia zdobycie dla niej pantofelków samej Carycy.

Akt III

Zrozpaczony Wakuła postanawia popełnić samobójstwo, udając się w tym celu nad skuta lodem rzekę. Przybyły Czart oferuje mu swą pomoc w zamian za ofiarowanie duszy. Młodzieniec tymczasem chwyta nic nie spodziewającego się Czarta i ujeżdża go, zmuszając do lotu do Petersburga. W sali audiencjonalnej carskiego pałacu oczekują na przyjęcie deputacja kozaków. Za pośrednictwem Najjaśniejszego Wakuła uzyskuje od Carycy jej pantofelki, z którymi na grzbiecie Czarta udaje się z powrotem do Dikańki.

Akt IV

Sołocha i Oksana rozpaczają, przekonane, iż Wakuła popełnił samobójstwo. Gdy przybywa on sam z carskim prezentem, dziewczyna wyjawia, że i tak najwspanialszym upominkiem dla niej jest jego miłość. Chór kobzarzy wznosi śpiew ku czci odwiecznego ducha Ukrainy.

Bibliografia

• [Lesław Czapliński]] „O wieczorze ów…, czyli operowa opowieść wigilijna” (o „Trzewiczkach” Piotra Czajkowskiego) w: „W kręgu operowych mitów” Kraków 2003
• Lesław Czapliński „Noc wigilijna albo cudowne trzewiczki kowala Wakuły” /o „Trzewiczkach” P.Czajkowskiego/ w: MUZYKA21 12/2009