Wyborg

Szablon:Miasto zagranica infobox Wyborg, (ros. Выборг, fin. Viipuri) - miasto w Rosji (obwód leningradzki), leżące na Przesmyku Karelskim.

Liczba mieszkańców: 2002 - 78,8 tys. (90% Rosjanie, 10% inni), 1939 - 94,4 tys. (95% Finowie, 4% Rosjanie, 1% Niemcy i Szwedzi)

Występuje głównie przemysł stoczniowy, spożywczy, chemiczny, odzieżowy i elektrotechniczny. Miasto jest również ośrodkiem uzdrowiskowym i celem wypraw turystów.

Historia

Wyborg. Zamek z XIII w.

Wyborg istniał już w X wieku, jako mała rybacka wioska zamieszkana przez Karelów. W niedługim czasie po wybudowaniu tam fortu, stał się ważnym ośrodkiem handlowym w księstwie Karelii. W XII wieku po raz pierwszy był wzmiankowany. W 1293 roku wraz z przyłączeniem księstwa przez Tyrgilsa Knutssona do królestwa Szwecji, został wybudowany zamek. Od XIV wieku Viipuri (Wyborg) należało do Hanzy. Miasto było położone na terenach spornych między Szwecją a Rosją. W XVII wieku miasto podupadło i straciło nieco na znaczeniu. W 1721 roku w wyniku traktatu w Uusikaupunki przeszło w ręce Rosji.

Od 1809 roku wróciło do Wielkiego Księstwa Finlandii. Wraz z wybudowaniem do miasta linii kolejowej w 1869 roku, zaczął rozwijać się przemysł.

W latach 1918-1940 miasto należało do niepodległej Finlandii jako Viipuri (szw. Viborg). Było ono drugim co do wielkości miastem Finlandii oraz ważnym ośrodkiem przemysłowym, gospodarczym i kulturalnym. 95% mieszkańców stanowili Finowie, ale ważny element w życiu miejskim stanowiły różne mniejszości, np. Rosjanie, Niemcy, Żydzi i Tatarzy oraz szwedzkojęzyczni Finowie.

Architekt Alvar Aalto zaprojektował (1927-1935) w Wyborgu słynną funkcjonalistyczną bibliotekę, która jest uważana za jeden z najważniejszych pomników modernistycznej architektury.

W wyniku wojny zimowej Finlandia utraciła miasto wraz z Przesmykiem Karelskim. Mieszkający w Wyborgu Finowie zostali ewakuowani na inne obszary Finlandii. Latem 1941 roku, po niemieckim ataku na ZSRR sprzymierzona z Niemcami Finlandia opanowała Wyborg ponownie w tzw. wojnie kontynuacyjnej, co pozwoliło na powrót uchodźców.

Po zakończeniu wojny Wyborg powrócił do Związku Radzieckiego, a ludność fińska została ponownie repatriowana. Po wysiedleniu Finów miasto zasiedlono osadnikami ze Związku Radzieckiego, przede wszystkim z Rosji.

Miasto znacznie podupadło i do dziś wiele budynków pozostaje w fatalnym, nieodrestaurowanym stanie.

Miasta partnerskie

• Bodø, Norwegia.
• Lappeenranta, Finlandia.
• Nyköping, Szwecja.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia z Wyborga