Gwiazda wielokrotna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:39, 4 lip 2012

Gwiazda wielokrotna – układ gwiazd, które znajdują się w niedalekiej odległości w przestrzeni (układy fizycznie wielokrotne) lub na nieboskłonie (układy optycznie wielokrotne).

Większość gwiazd na niebie należy do grupy gwiazd wielokrotnych (ponad 50%).

Najczęściej w układzie znajdują się dwie gwiazdy – gwiazda podwójna (3/5 gwiazd z powyższej grupy)
Układy trzech gwiazd to około 3/10,
pozostałe układy czterech lub więcej gwiazd to 1/10 tej grupy.

Układy optycznie wielokrotne

Układy optycznie wielokrotne to grupa gwiazd, które, gdy oglądamy je na niebie, wydają się znajdować tuż obok siebie.

Przykładem takich gwiazd są Alkor i Mizar w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy.

Układy fizycznie wielokrotne

W tej grupie znajdują się:

Układy zaćmieniowe

Gwiazda okresowo zmienia blask, w trakcie gdy jeden ze składników przechodzi przed innym (względem Ziemi) i zasłania go. Przykładem jest Algol w Perseuszu.

Układy astronometrycznie podwójne

To układy, które można wykryć tylko przez dokładny pomiar ruchu. Trasa ruchu gwiazdy okrążanej przez niewidzialnego towarzysza przypomina wykres sinusoidalny. Taką gwiazdą jest na przykład Syriusz w Wielkim Psie.

Układ potrójny

Układ potrójny to układ w skład którego wchodzą trzy gwiazdy związane ze sobą grawitacyjnie. W zależności od tego, jak daleko od siebie znajdują się poszczególne składniki, mogą one oddziaływać na siebie w sposób nieraz dramatyczny – siły pływowe zdolne są "wysysać" materię gwiazdy o mniejszej masie w kierunku gwiazdy o większej masie. Orbity takich układów są często bardzo skomplikowane (zob. HD 188753 A b – pierwsza planeta odkryta w układzie potrójnym).

Układy spektroskopowo wielokrotne

W tych układach gwiazdy krążą tak blisko siebie i są tak odległe, że trudno wykryć poszczególne składniki, nawet przez potężne teleskopy. Jedynym sposobem, aby ocenić, czy gwiazda może być wielokrotna, jest analiza spektroskopowa. Obecność towarzysza (-y) objawia się regularną zmianą linii Fraunhofera w widmie gwiazdy. Przykładem takiej gwiazdy jest Capella w Woźnicy.

Zobacz też

gwiazda zmienna

@@ Linia 18: / Linia 18: @@
 === Układy zaćmieniowe ===
 [[Plik:Gwiazda podwójna zaćmieniowa schemat.png.svg|right|300px|thumb|Schemat układu podwójnego zaćmieniowego]]
-Gwiazda okresowo zmienia [[jasność|blask]], w trakcie gdy jeden ze składników przechodzi przed innym (względem [[Ziemia|Ziemi]]) i zasłania go. Przykładem jest [[Algol (gwiazda)|Algol]] w [[Gwiazdozbiór Perseusza|Perseuszu]].
+Gwiazda okresowo zmienia [[Jasność (astronomia)|blask]], w trakcie gdy jeden ze składników przechodzi przed innym (względem [[Ziemia|Ziemi]]) i zasłania go. Przykładem jest [[Algol (gwiazda)|Algol]] w [[Gwiazdozbiór Perseusza|Perseuszu]].
 === Układy astronometrycznie podwójne ===
-To układy, które można wykryć tylko przez dokładny [[pomiar]] [[Ruch (fizyka)|ruchu]]. Trasa ruchu gwiazdy okrążanej przez niewidzialnego towarzysza przypomina wykres [[sinusoida]]lny. Taką gwiazdą jest na przykład [[Syriusz]] w [[Wielki Pies|Wielkim Psie]].
+To układy, które można wykryć tylko przez dokładny [[pomiar]] [[Ruch (fizyka)|ruchu]]. Trasa ruchu gwiazdy okrążanej przez niewidzialnego towarzysza przypomina wykres [[Funkcje trygonometryczne#Wykresy|sinusoidalny]]. Taką gwiazdą jest na przykład [[Syriusz]] w [[Wielki Pies|Wielkim Psie]].
 === Układ potrójny ===
-Układ potrójny to układ w skład którego wchodzą trzy gwiazdy związane ze sobą [[grawitacja|grawitacyjnie]]. W zależności od tego, jak daleko od siebie znajdują się poszczególne składniki, mogą one oddziaływać na siebie w sposób nieraz dramatyczny – [[siły pływowe]] zdolne są "wysysać" [[materia (fizyka)|materię]] gwiazdy o mniejszej [[masa (fizyka)|masie]] w kierunku gwiazdy o większej masie. [[Orbita|Orbity]] takich układów są często bardzo skomplikowane (zob. [[HD 188753 A b]] – pierwsza [[planeta]] odkryta w układzie potrójnym).
+Układ potrójny to układ w skład którego wchodzą trzy gwiazdy związane ze sobą [[grawitacja|grawitacyjnie]]. W zależności od tego, jak daleko od siebie znajdują się poszczególne składniki, mogą one oddziaływać na siebie w sposób nieraz dramatyczny – [[siła pływowa|siły pływowe]] zdolne są "wysysać" [[materia (fizyka)|materię]] gwiazdy o mniejszej [[masa (fizyka)|masie]] w kierunku gwiazdy o większej masie. [[Orbita|Orbity]] takich układów są często bardzo skomplikowane (zob. [[HD 188753 A b]] – pierwsza [[planeta]] odkryta w układzie potrójnym).
 === Układy spektroskopowo wielokrotne ===
-W tych układach gwiazdy [[orbita|krążą]] tak blisko siebie i są tak odległe, że trudno wykryć poszczególne składniki, nawet przez potężne [[teleskop (optyka)|teleskopy]]. Jedynym sposobem, aby ocenić, czy gwiazda może być wielokrotna, jest analiza [[spektroskop]]owa. Obecność towarzysza (-y) objawia się regularną zmianą [[Linie Fraunhofera|linii Fraunhofera]] w [[widmo|widmie]] gwiazdy. Przykładem takiej gwiazdy jest [[Kapella|Capella]] w [[Gwiazdozbiór Woźnicy|Woźnicy]].
+W tych układach gwiazdy [[orbita|krążą]] tak blisko siebie i są tak odległe, że trudno wykryć poszczególne składniki, nawet przez potężne [[teleskop]]y. Jedynym sposobem, aby ocenić, czy gwiazda może być wielokrotna, jest analiza [[spektroskop]]owa. Obecność towarzysza (-y) objawia się regularną zmianą [[Linie Fraunhofera|linii Fraunhofera]] w [[Widmo (spektroskopia)|widmie]] gwiazdy. Przykładem takiej gwiazdy jest [[Kapella|Capella]] w [[Gwiazdozbiór Woźnicy|Woźnicy]].
 == Zobacz też ==