Kalendarium historii Irlandii: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Stanko (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
53 040 edycji
→‎V wiek: poprawa linków
Stanko (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
53 040 edycji
Linia 66: Linia 66:
| [[535]]/[[536]] || || Nieurodzaj i głód spowodowany [[Ochłodzenie w latach 535-536|ochłodzeniem klimatu]]
| [[535]]/[[536]] || || Nieurodzaj i głód spowodowany [[Ochłodzenie w latach 535-536|ochłodzeniem klimatu]]
|-
|-
| [[563]] || || Powstanie szkół klasztornych w "złotym wieku" (400-800), założonych przez [[Kolumba (opat)|Kolumbę]] w [[Iona (wyspa)|Iona]] oraz [[Święty Brendan|Brendana]] w [[Clonfert]]
| [[563]] || || Powstanie szkół klasztornych w "złotym wieku" (400-800), założonych przez [[Kolumba opat z Hy|Kolumbę]] w [[Iona (wyspa)|Iona]] oraz [[Brendan Żeglarz|Brendana]] w [[Clonfert]]
|}
|}


Linia 97: Linia 97:
! style="width:6%" | Rok || style="width:10%" | Data || Wydarzenie
! style="width:6%" | Rok || style="width:10%" | Data || Wydarzenie
|-
|-
| [[1014]] || 23 kwiecień || W [[Bitwa pod Clontarf|bitwie pod Clontarf]] armia [[Brian Boru|Briana Boru]] pokonuje wojska [[Máel Mórda mac Murchada]], co jest początkiem klęski wikingów na terenach Irlandii
| [[1014]] || 23 kwiecień || W [[Bitwa pod Clontarf|bitwie pod Clontarf]] armia [[Brian Śmiały|Briana Boru]] pokonuje wojska [[Máel Mórda mac Murchada]], co jest początkiem klęski wikingów na terenach Irlandii
|}
|}


Wersja z 12:46, 12 lip 2012

Kalendarium historii Irlandii zawierający ważniejsze wydarzenia historyczne na obszarze wyspy.

 Osobny artykuł: Historia Irlandii.
Spis treści:

Epoka kamienia • Epoka brązu i żelaza • I • II • III • IV • V • VI • VII • VIII • IX • X • XI • XII • XIII • XIV • XV • XVI • XVII • XVIII • XIX • XX

Epoka kamienia

Rok Data Wydarzenie
ok. 16 000 p.n.e. Podczas ostatniego zlodowacenia Irlandia jest pokryta lodem
ok. 12 000 p.n.e. Utworzony zostaje wąski kanał pomiędzy Irlandią a południowo-zachodnią Szkocją
ok. 8000 p.n.e. Migracja na wyspę myśliwych z kontynentu europejskiego
ok. 6500 p.n.e. Zasiedlenie góry Sandel w Irlandii Północnej
ok. 4000 p.n.e. Początki rolnictwa (hodowla zwierząt i uprawa roślin) w Céide Fields w hrabstwie Mayo
ok. 3500 p.n.e. W Brú na Bóinne budowa neolitycznych grobowców komorowych i stojących kamieni (Newgrange)

Epoka brązu i żelaza

Rok Data Wydarzenie
ok. 2000 p.n.e. Początki wydobywania miedzi w rejonach góry Gabirela w hrabstwie Kerry
ok. 500 p.n.e. Początki kultury celtyckiej w języku i sztuce
ok. 300 p.n.e. Morderstwo człowieka z Clonycavan
ok. 200 p.n.e. Wpływ kontynentalnej kultury lateńskiej na rzeźby (Kamień Turoe w Bullaun w hrabstwie Galway)

I wiek

Rok Data Wydarzenie
ok. 100 Utworzenie serii liniowych kanałów naziemnych w południowo-zachodniej części prowincji Ulster i północno-wchodniej części Connacht (Black Pig's Dyke)

II wiek

Rok Data Wydarzenie
ok. 140 Klaudiusz Ptolemeusz opisuje w dziele Geographia najwcześniejszą znaną pisemną wzmiankę o ludach zamieszkujących okolice Dublina, nawiązując do osady zwanej Eblana

V wiek

Rok Data Wydarzenie
431 Papież Celestyn I wysyła biskupa Palladiusa celem szerzenia chrześcijaństwa na wyspie
432 Do Irlandii przybywa Święty Patryk

VI wiek

Rok Data Wydarzenie
535/536 Nieurodzaj i głód spowodowany ochłodzeniem klimatu
563 Powstanie szkół klasztornych w "złotym wieku" (400-800), założonych przez Kolumbę w Iona oraz Brendana w Clonfert

VIII wiek

Rok Data Wydarzenie
795 Najazd pierwszych wikingów na wyspy: Iona, Rathlin, Inishmurray i Inishbofin

IX wiek

Rok Data Wydarzenie
830 Óengus of Tallaght pisze dzieło Martyrology of Tallaght, którego Prolog opisuje ostatnie ślady pogaństwa w Irlandii.
852 Wikingowie Ivar Beinlaus i Olaf the White budują w Zatoce Dublińskiej fortecę blisko miejsca, gdzie dziś znajduje się miasto Dublin.

X wiek

Rok Data Wydarzenie
980 Máel Sechnaill mac Domnaill pokonuje w bitwie pod Tarą króla Olafa Cuarana, który to po klęsce abdykuje

XI wiek

Rok Data Wydarzenie
1014 23 kwiecień W bitwie pod Clontarf armia Briana Boru pokonuje wojska Máel Mórda mac Murchada, co jest początkiem klęski wikingów na terenach Irlandii

XII wiek

Rok Data Wydarzenie
1155 Król Anglii Henryk II Plantagenet uzyskuje zgodę papieża Hadriana IV na najazd na Irlandię
1167 Wygnanie Dermota MacMurrougha, który szuka wsparcia u króla Henryka II.
1171 Henryk II przybywa do Waterford, gdzie ogłasza się królem Irlandii.
1175 6 październik Umocnienie wpływów normanów poprzez Traktat windsorski z 1175 roku.

XIII wiek

Rok Data Wydarzenie
1252 Upały i susze opisane w Kronikach Czterech Mistrzów
1297 Pierwsze posiedzenie Parlamentu Królestwa Irlandii w Dublinie

XIV wiek

Rok Data Wydarzenie
1315 26 maja Walki Edwarda Bruce'a z irlandzkimi lordami przeciwko anglo-normandzkiej kontroli

XV wiek

Rok Data Wydarzenie
1494 1 grudnia Edward Poyning wydaje oświadczenie znane jako prawo Poyninga (Poynings' Law)

XVI wiek

Rok Data Wydarzenie
1534 11 czerwca Thomas FitzGerald, 10. hrabia Kildare oficjalnie wyrzeka się zwierzchnictwa króla Henryka VIII
1537 3 lutego Thomas FitzGerald zostaje powieszony w Tyburn
1542 Parlament irlandzki uchwala Crown of Ireland Act (1542) ustanawiający, iż Królestwo Irlandii będzie od teraz pod panowaniem Henryka VIII i jego kolejnych następców
1579 16 czerwca James FitzMaurice FitzGerald wznieca bunt w Dingle
1594 Swój początek ma irlandzka wojna dziewięcioletnia, w której Hugh O'Neill i Red Hugh O'Donnell przeciwstawia się władzy Elżbiety I w Ulsterze.

XVII wiek

Rok Data Wydarzenie
1605 Początek plantacji Ulsteru
1641 22 października Irlandzka rebelia w 1641
1642 Początek irlandzkiej wojny konfederackiej
1649 Do Irlandii przybywa ze swoją armią Oliver Cromwell celem zwalczenia rebelii
1662 Parlament w Londynie uchwala zbiór ustaw zwany kodeksem Clarendona
1690 12 lipca Bitwa nad rzeką Boyne, w której wojska protestanckiego króla Anglii Wilhelma Orańskiego pokonują katolicką armię króla Jakuba II
1691 Ludność katolicka zostaje pozbawiona wszelkich praw cywilnych i ekonomicznych

XVIII wiek

Rok Data Wydarzenie
1740 Mała epoka lodowa powoduje klęskę głodu
1798 22 sierpnia Rewolucja irlandzka
27 sierpnia Bitwa pod Castlebar; powstanie Republiki Connaught

XIX wiek

Rok Data Wydarzenie
1801 1 stycznia Uchwalono Act of Union (1800); Królestwo Irlandii zostaje połączone z Wielką Brytanią, powstaje Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii.
1803 23 lipca Druga rebelia irlandzka; irlandzki nacjonalista Robert Emmet próbuje przejąć Zamek w Dublinie
1831 3 maja Irlandzka wojna o dziesięcinę (Tithe War)
1836 Uchwalenie ustawy zmniejszającej dziesięciny, zakończenie wojny
1842 Założenie Młodej Irlandii
1845 Wielki głód Irlandii
1893 Powstanie Ligi Gaelickiej

XX wiek

Rok Data Wydarzenie
1916 24 kwietnia Powstanie wielkanocne; Patrick Pearse proklamuje Irlandię niepodległą republiką; Michael Collins przekształca Irlandzkich Ochotników w Irlandzką Armię Republikańską
1918 14 grudnia Pierwsze wybory parlamentarne; powstanie pierwszego rządu irlandzkiego z Éamonem de Valerą na czele
1919 21 stycznia Pierwsze posiedzenie Dáil Republiki Irlandzkiej uchwala Deklarację Niepodległości; początek irlandzkiej wojny o niepodległość
1921 lipiec Podpisanie Traktatu; powstanie Wolnego Państwa Irlandzkiego
1922 28 czerwca Wybuch irlandzkiej wojny domowej
1937 29 grudnia W życie wchodzi Konstytucja Irlandii, na mocy której Wolne Państwo Irlandzkie przekształca się w Irlandię (Éire)
1955 14 grudnia Irlandia staje się członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych
1969 sierpień Swój początek ma konflikt w Irlandii Północnej
1972 marzec Rozwiązany zostaje parlament Irlandii Północnej
1973 1 stycznia Irlandia wstępuje do Wspólnoty Europejskiej
1985 15 listopada Irlandia i Wielka Brytania podpisują porozumienie angielsko-irlandzkie
1995 Irlandia wkracza w okres wielkiego wzrostu gospodarczego (celtycki tygrys)
1998 kwiecień Podpisanie porozumienia wielkopiątkowego
1999 Przyjęcie przez Irlandię waluty euro

Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalendarium_historii_Irlandii&oldid=31981513”