Kyanit

{{{nazwa}}}

[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt={{{alt grafiki}}}|{{{opis grafiki}}}]] {{{opis grafiki}}}
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	{{{inne nazwy}}}
Skład chemiczny	{{{skład chemiczny}}}
Twardość w skali Mohsa	{{{twardość w skali Mohsa}}}
Przełam	{{{przełam}}}
Łupliwość	{{{łupliwość}}}
Pokrój kryształu	{{{pokrój kryształu}}}
Układ krystalograficzny	{{{układ krystalograficzny}}}
Topliwość	{{{topliwość}}}
Właściwości mechaniczne	{{{właściwości mechaniczne}}}
Gęstość minerału	{{{gęstość minerału}}}
Właściwości optyczne
Barwa	{{{barwa}}}
Rysa	{{{rysa}}}
Połysk	{{{połysk}}}
Współczynnik załamania	{{{współczynnik załamania}}}
Inne	{{{inne własności optyczne}}}
Dodatkowe dane
Postacie alotropowe	{{{postacie alotropowe}}}
Szczególne własności	{{{szczególne własności}}}
Klasyfikacja Strunza	{{{klasyfikacja Strunza}}}

{{Minerał infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | grafika = | przełam = | opis grafiki = | skład chemiczny = | rysa = | współczynnik załamania = | połysk = | topliwość = | łupliwość = | gęstość minerału = | układ krystalograficzny = | szczególne własności = | barwa = | pokrój kryształu = | alt grafiki = | twardość w skali Mohsa = | nazwa = | inne nazwy = | postacie alotropowe = | właściwości mechaniczne = | klasyfikacja Strunza = | wikisłownik = | inne własności optyczne = Nieznane pola: "pusty wiersz", "Przełam", "Skład chemiczny", "grafika6_opis", "Współczynnik załamania", "grafika5", "grafika5_opis", "Topliwość", "Łupliwość", "Nazwa", "Gęstość minerału", "Układ krystalograficzny", "Szczególne własności", "Postacie alotropowe", "grafika6", "Pokrój kryształu", "Połysk", "Rysa", "Barwa", "Inne nazwy", "grafika4", "Właściwości mechaniczne", "grafika4_opis", "Twardość w skali Mohsa" oraz "Inne własności optyczne".

Kyanit (cyanit, dawniej dysten) – polimorficzna odmiana krzemianu glinu, minerał zaliczany do glinokrzemianów.

Nazwa cyjanit pochodzi od gr. kyanos = niebieski; nazwa dysten od gr. dis = dwukrotnie, podwójnie oraz sthenos = siła, moc i nawiązuje do zmiennej twardości tego minerału.

Właściwości

Tworzy spłaszczone, wydłużone kryształy tabliczkowe, listewkowe, czasami słupkowe lub pręcikowe. Występuje w formie skupień ziarnistych, płytkowych, igiełkowych włóknistych, promienistych. Jest kruchy, przezroczysty, cechą charakterystyczną jest duża anizotropia twardości (zmienia się w zależności od kierunku badania i ściany kryształu). Łatwo podatny na wietrzenie.

Substancja Al₂SiO₅ Tworzy oprócz kyanitu jeszcze dwie odmiany polimorficzne: silimanit i andaluzyt.

Występowanie

Kryształy kyanitu

Powstaje w warunkach wysokiej temperatury i ciśnienia (metamorfizm wysokociśnieniowy), składnik wielu skał metamorficznych bogatych w glin.

• Na świecie: występuje w Szwecji, Rosji, Brazylii, Finlandii, USA, Indiach, Kenii.

• W Polsce spotykany w skałach metamorficznych Sudetów, w Górach Sowich, okolicach Śnieżnika i Złotoryi oraz w piaskach złotonośnych Bobru.

Zastosowanie

• w przemyśle – stosowany do:
  • wyrobu materiałów kwasoodpornych i ogniotrwałych
  • ceramiki szlachetnej
  • materiałów izolacyjnych
• ma znaczenie naukowe (wskaźnik określający charakter i warunki metamorfizmu)
• ma znaczenie kolekcjonerskie
• kamień ozdobny czasami jako jubilerski