Petre Roman: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Odznaczenia: szablon |
→Rząd Petre Romana: drobne redakcyjne |
||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
Petre Roman jednym z założycieli Frontu Ocalenia Narodowego. Z jego ramienia w 1989 został premierem (lider ugrupowania Ion Iliescu został prezydentem)<ref name="Roman18">{{cytuj książkę | tytuł = Democratic transition in Romania | url = | wydanie = | wydawca = | miejsce = Madryt| data = 9 kwietnia 2002| strony = 18| rozdział = Peculiarities of the transition in Romania| nazwisko r = Roman |imię r = Petre|język = en| data dostępu = }}</ref>. Rząd ten był tylko rządem tymczasowym do czasu rozpisania w 20 maja 1990, pierwszych wolnych wyborów po II wojnie światowej w Rumunii. Wcześniej odbyły się wybory parlamentarne w innych państwach postsocjalistycznych w Polsce (4 czerwca 1989), NRD (19 marca 1990), Węgrzech (24 marca 1990), które wygrała wcześniejsza opozycja. Natomiast w ZSRR w 1989 jeszcze wygrali komuniści. Wybory 20 maja 1990 (wówczas odbywały się zarówno wybory parlamentarne jak i prezydenckie) wygrał Front Ocalenia Narodowego, który zdobył 263 mandaty na 395. |
Petre Roman jednym z założycieli Frontu Ocalenia Narodowego. Z jego ramienia w 1989 został premierem (lider ugrupowania Ion Iliescu został prezydentem)<ref name="Roman18">{{cytuj książkę | tytuł = Democratic transition in Romania | url = | wydanie = | wydawca = | miejsce = Madryt| data = 9 kwietnia 2002| strony = 18| rozdział = Peculiarities of the transition in Romania| nazwisko r = Roman |imię r = Petre|język = en| data dostępu = }}</ref>. Rząd ten był tylko rządem tymczasowym do czasu rozpisania w 20 maja 1990, pierwszych wolnych wyborów po II wojnie światowej w Rumunii. Wcześniej odbyły się wybory parlamentarne w innych państwach postsocjalistycznych w Polsce (4 czerwca 1989), NRD (19 marca 1990), Węgrzech (24 marca 1990), które wygrała wcześniejsza opozycja. Natomiast w ZSRR w 1989 jeszcze wygrali komuniści. Wybory 20 maja 1990 (wówczas odbywały się zarówno wybory parlamentarne jak i prezydenckie) wygrał Front Ocalenia Narodowego, który zdobył 263 mandaty na 395. |
||
W latach 1990-1991 w Bukareszcie nastąpiła seria [[mineriada|protestów górników]], którymi kierował Miron Cozma. Mineriady w czerwcu 1990 zostały stłumione przez policję na polecenie premiera<ref>http://www.adevarul.ro/actualitate/eveniment/Petre_Roman-Minerii_n-au_venit_spontan_0_279572367.html</ref>. W wyniku tego w 1991 Roman musiał podać się do dymisji. W tym samym czasie ukazał się film [[Vivi Drăgan Vasile|Vasiliego]], [[Stere Gulea|Gulea]] i [[Sorin Iliesiu|Iliesiu]] pt. [[Piata Universitatii]]<ref>http://www.filmweb.pl/film/Piata+Universitatii+-+Romania-1991-209561</ref>. Film ten jest dokumentem, przedstawiającym wydarzenia ze strajków na Placu Uniwersyteckim w Bukareszcie w czerwcu 1990, w którym pokazano zarówno oficjalne materiały rumuńskiej telewizji jak i ujęcia nagrywane przez protestujących<ref>http://www.cinemagia.ro/filme/piata-universitatii-romania-12845/</ref>. |
W latach 1990-1991 w Bukareszcie nastąpiła seria [[mineriada|protestów górników]], którymi kierował Miron Cozma. Mineriady w czerwcu 1990 zostały stłumione przez policję na polecenie premiera<ref>http://www.adevarul.ro/actualitate/eveniment/Petre_Roman-Minerii_n-au_venit_spontan_0_279572367.html</ref>. W wyniku tego w 1991 Roman musiał podać się do dymisji. W tym samym czasie ukazał się film [[Vivi Drăgan Vasile|Vasiliego]], [[Stere Gulea|Gulea]] i [[Sorin Iliesiu|Iliesiu]] pt. [[Piata Universitatii]]<ref>http://www.filmweb.pl/film/Piata+Universitatii+-+Romania-1991-209561</ref>. Film ten jest dokumentem, przedstawiającym wydarzenia ze strajków na Placu Uniwersyteckim w Bukareszcie w czerwcu 1990, w którym pokazano zarówno oficjalne materiały rumuńskiej telewizji jak i ujęcia nagrywane przez protestujących<ref>http://www.cinemagia.ro/filme/piata-universitatii-romania-12845/</ref>. Stanowisko premiera objął minister finansów [[Theodor Stolojan]]. Zmiana rządu spowodowała zatrzymanie prac nad reformami monetarnymi<ref name="Roman19">{{cytuj książkę | tytuł = Democratic transition in Romania | url = | wydanie = | wydawca = | miejsce = Madryt| data = 9 kwietnia 2002| strony = 19| rozdział = Peculiarities of the transition in Romania| nazwisko r = Roman |imię r = Petre|język = en| data dostępu = }}</ref>. |
||
W 1992 przeprowadzono ponowne wybory, które wygrał Demokratyczny Front Ocalenia Narodowego, kierowany przez prezydenta Iliescu. Front Ocalenia Narodowego Petre Romana zdobył 43 mandaty<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Statistica Electorală |url=http://www.insse.ro/cms/rw/resource/stat_electorale.pdf?view=true| wydawca = Institutul National de Statistica| miejsce = Bukareszt| rok = | strony = 26| isbn = }}</ref>. |
W 1992 przeprowadzono ponowne wybory, które wygrał Demokratyczny Front Ocalenia Narodowego, kierowany przez prezydenta Iliescu. Front Ocalenia Narodowego Petre Romana zdobył 43 mandaty<ref>{{cytuj książkę | tytuł = Statistica Electorală |url=http://www.insse.ro/cms/rw/resource/stat_electorale.pdf?view=true| wydawca = Institutul National de Statistica| miejsce = Bukareszt| rok = | strony = 26| isbn = }}</ref>. |
||
Wersja z 18:19, 21 lip 2012
 Petre Roman | |
| Data i miejsce urodzenia |
22 lipca 1946 |
|---|---|
| Premier Rumunii | |
| Okres |
od 22 grudnia 1989 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Constantin Dăscălescu(Rumuńska Republika Ludowa) |
| Następca | |
| |
Petre Roman (ur. 22 lipca 1946) - rumuński polityk i naukowiec, premier Rumunii w latach 1989-1991, pierwszy premier po obaleniu reżimu Nicolae Ceauşescu. W latach 1996-1999 pełnił funkcję Ministra Spraw Zagranicznych
Wykształcenie i praca naukowa
Petre Roman w 1968 uzyskał stopień inżyniera elektryka na Universitatea Politehnica București. W 1971 uzyskał Diplôme d'Etudes approfondies. Natomiast w 1974 tytuł doktora mechaniki pływów na Uniwersytecie w Tuluzie. W 1985 Roman wrócił na Politechnikę w Bukareszcie, gdzie pracował w katedrze hydrotechniki[1].
Kariera polityczna
Sytuacja polityczna w Europie przed rozpoczęciem rewolucji w Rumunii
Powstały po II wojnie światowej blok państw socjalistycznych zaczął się powoli rozpadać. W Polsce, Węgrzech oraz Czechosłowacji następowały strajki. Mimo interwencji wojskowych ZSRR na Węgrzech i Czechosłowacji oraz stanie wojennym w Polsce partie komunistyczne oraz gospodarki państw Europy Środkowej były coraz słabsze. Ceauşescu nie prowadził prosowieckiej polityki zagranicznej, Rumunia miedzy innymi wystawiła reprezentację na Igrzyskach Olimpijskich 1984, bojkotowanych przez państwa socjalistyczne.
Rząd Petre Romana
Petre Roman jednym z założycieli Frontu Ocalenia Narodowego. Z jego ramienia w 1989 został premierem (lider ugrupowania Ion Iliescu został prezydentem)[2]. Rząd ten był tylko rządem tymczasowym do czasu rozpisania w 20 maja 1990, pierwszych wolnych wyborów po II wojnie światowej w Rumunii. Wcześniej odbyły się wybory parlamentarne w innych państwach postsocjalistycznych w Polsce (4 czerwca 1989), NRD (19 marca 1990), Węgrzech (24 marca 1990), które wygrała wcześniejsza opozycja. Natomiast w ZSRR w 1989 jeszcze wygrali komuniści. Wybory 20 maja 1990 (wówczas odbywały się zarówno wybory parlamentarne jak i prezydenckie) wygrał Front Ocalenia Narodowego, który zdobył 263 mandaty na 395.
W latach 1990-1991 w Bukareszcie nastąpiła seria protestów górników, którymi kierował Miron Cozma. Mineriady w czerwcu 1990 zostały stłumione przez policję na polecenie premiera[3]. W wyniku tego w 1991 Roman musiał podać się do dymisji. W tym samym czasie ukazał się film Vasiliego, Gulea i Iliesiu pt. Piata Universitatii[4]. Film ten jest dokumentem, przedstawiającym wydarzenia ze strajków na Placu Uniwersyteckim w Bukareszcie w czerwcu 1990, w którym pokazano zarówno oficjalne materiały rumuńskiej telewizji jak i ujęcia nagrywane przez protestujących[5]. Stanowisko premiera objął minister finansów Theodor Stolojan. Zmiana rządu spowodowała zatrzymanie prac nad reformami monetarnymi[6].
W 1992 przeprowadzono ponowne wybory, które wygrał Demokratyczny Front Ocalenia Narodowego, kierowany przez prezydenta Iliescu. Front Ocalenia Narodowego Petre Romana zdobył 43 mandaty[7].
Rząd Romana był krytykowany za brak reform oraz zbyt mocne przywiązanie do komunizmu (wielu polityków było wcześniej członkami RPK, w tym prezydent Iliescu). Z drugiej strony reżim w Rumunii był znacznie bardziej odstraszający potencjalnych opozycjonistów niż komunistyczne rządy w PRL i Czechosłowacji. Z tego względu nie wykształcił się tam ruch społeczny podobny do Solidarności[8]. Rząd Romana w przeciwieństwie do rządów w innych państwach postkomunistycznych kierował się nadal ideałami socjalistycznymi przez co nie dążył do reformy gospodarki[9]. Pozwoliło to jednak na uniknięcie szoku związanego z szybką transformacją, która była w Polsce. Część reform była również hamowana nie przez premiera a przez socjalistycznych członków rządu, którzy blokowali liberalne ustawy[2]. Po rozpadzie Frontu Ocalenia Narodowego Roman założył jednak centroprawicową partię Partię Demokratyczno-Liberalną[9].
Dużym problemem rządu była również znaczna mniejszość węgierska. Węgrzy założyli partię Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii, która domagała się coraz większych praw dla Węgrów[10].
Późniejsza działalność
Po dymisji został senatorem i przewodniczącymi Komisji Obrony. W latach 1996-1999 pełnił funkcję Ministra Spraw Zagranicznych[1].
Odznaczenia
- ↑ a b http://www.clubmadrid.org/en/miembro/petre_roman
- ↑ a b Petre Roman: Peculiarities of the transition in Romania. W: Democratic transition in Romania. Madryt: 9 kwietnia 2002, s. 18. (ang.).
- ↑ http://www.adevarul.ro/actualitate/eveniment/Petre_Roman-Minerii_n-au_venit_spontan_0_279572367.html
- ↑ http://www.filmweb.pl/film/Piata+Universitatii+-+Romania-1991-209561
- ↑ http://www.cinemagia.ro/filme/piata-universitatii-romania-12845/
- ↑ Petre Roman: Peculiarities of the transition in Romania. W: Democratic transition in Romania. Madryt: 9 kwietnia 2002, s. 19. (ang.).
- ↑ Statistica Electorală. Bukareszt: Institutul National de Statistica, s. 26.
- ↑ Ludolfo Paramio: Romania: an excessively long transition. W: Democratic transition in Romania. Madryt: 9 kwietnia 2002, s. 9. (ang.).
- ↑ a b Ludolfo Paramio: Romania: an excessively long transition. W: Democratic transition in Romania. Madryt: 9 kwietnia 2002, s. 10. (ang.).
- ↑ Ludolfo Paramio: Romania: an excessively long transition. W: Democratic transition in Romania. Madryt: 9 kwietnia 2002, s. 11. (ang.).
- ↑ Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 23 grudnia 2011]. (port.).
| Zjednoczone Księstwa Rumunii | |
|---|---|
| Królestwo Rumunii |
|
| Rumuńska Republika Ludowa | |
| Rumuńska Republika Socjalistyczna | |
| Rumunia |