Witarianizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne |
drobne redakcyjne |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
== Rodzaje witarianizmu == |
== Rodzaje witarianizmu == |
||
Zasadą implikującą się do wszystkich rodzajów witarianizmu jest dopuszczanie podgrzewania jedzenia do 40 [[Skala Celsjusza|°C]] (104 [[Skala Fahrenheita|°F]] oraz wykluczenie produktów wysoko przetworzonych. |
Zasadą implikującą się do wszystkich rodzajów witarianizmu jest dopuszczanie podgrzewania jedzenia do 40 [[Skala Celsjusza|°C]] (104 [[Skala Fahrenheita|°F]]) oraz wykluczenie produktów wysoko przetworzonych. |
||
=== Witarianizm wegański === |
=== Witarianizm wegański === |
||
Wyklucza jedzenie wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego. Wśród propagatorów surowego weganizmu można wymienić Douglasa Grahama <ref>{{cytuj stronę|url=http://foodnsport.com/blog/articles/the-challenges-of-going-on-a-raw-food-diet.html |tytuł=The Challenges of Going on a Raw Food Diet |publikacja=FoodnSport.com |data= |
Wyklucza jedzenie wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego. Wśród propagatorów surowego weganizmu można wymienić Douglasa Grahama <ref>{{cytuj stronę|url=http://foodnsport.com/blog/articles/the-challenges-of-going-on-a-raw-food-diet.html |tytuł=The Challenges of Going on a Raw Food Diet |publikacja=FoodnSport.com |data= |
||
|data dostępu=2011-03-31|imię=Douglas|nazwisko=Graham}}</ref>, autora książki "The 80-10-10 Diet" czy jego popularnych w [[Internet|Internecie]] zwolenników Freelea i Hayleya, autorów [[E-book|e-booków]] "30 bananas a day" oraz "Go fruit yourself"<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.30bananasaday.com/|tytuł=30 Bananas a Day!|data dostępu=2012-06-18}}</ref>. |
|data dostępu=2011-03-31|imię=Douglas|nazwisko=Graham}}</ref>, autora książki "The 80-10-10 Diet" czy jego popularnych w [[Internet|Internecie]] zwolenników Freelea i Hayleya, autorów [[E-book|e-booków]] "30 bananas a day" oraz "Go fruit yourself"<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.30bananasaday.com/|tytuł=30 Bananas a Day!|data dostępu=2012-06-18}}</ref>. |
||
Do witarian można |
Do witarian można zaliczyć osoby praktykujące dietę [[Frutarianizm|frutariańską]], juiceariańską (osoby pijące wyłącznie wyciśnięte przez siebie soki) bądź sproutariańską (osoby jedzące wyłącznie kiełki roślin). |
||
=== Witarianizm wegetariański === |
=== Witarianizm wegetariański === |
||
Wyklucza jedzenie produktów pochodzenia zwierzęcego |
Wyklucza jedzenie produktów pochodzenia zwierzęcego (powstałych przez uśmiercenie zwierząt). Prawdopodobnie najmniej popularna ze względu na wiele doniesień o zagrożeniu zachorowania na wirusa [[Salmonella|Salmonelli]] przez jedzenie surowych jajek<ref>{{cytuj stronę|url=http://news.discovery.com/human/egg-salmonella-bacteria.html|tytuł=How Does Salmonella Get Into Eggs?|autor=Emily Sohn|data=27 sierpnia 2010|data dostępu=2012-06-18}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://abcnews.go.com/Blotter/make-eggs-safe-salmonella-cook-em-good/story?id=14982704|tytuł=How to Make Sure Eggs Are Safe? Cook 'Em Good|autor=Cindy Galli|data=18 listopada 2011|data dostępu=2012-06-18}}</ref> oraz małą ilość publikacji odnośnie tej diety. |
||
=== Witarianizm włączający produkty pochodzenia zwierzęcego === |
=== Witarianizm włączający produkty pochodzenia zwierzęcego === |
||
Często jest utożsamiany z dietą paleolityczną, która zgodnie z nazwą |
Często jest utożsamiany z dietą paleolityczną, która – zgodnie z nazwą – opiera się na diecie ludzi z okresu [[Paleolit|paleolitu]]. Wyklucza ona [[zboża]], [[strąk]]i, [[nabiał]], [[sól]], [[cukier spożywczy]] i [[olej]]e. Popularna jako dieta odchudzająca, stosowana przez gwiazdy takie jak [[Jessica Biel|Jessicę Biel]], [[Miley Cyrus]], [[Megan Fox]], Miss [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] 2011 Shannon Ford, [[Eva La Rue|Evę La Rue]], oraz [[Matthew McConaughey|Matthewa McConaughey'a]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://livingsuperhuman.com/is-paleo-mainstream-now-that-these-celebrities-are-doing-it/|tytuł=Is Paleo Mainstream Now That These Celebrities Are Doing It?|nazwisko=Frezza|imię=Tony|autor=Tony Frezza|data=12 kwietnia 2012|data dostępu=2012-06-18}}</ref>. |
||
== Zalety witarianizmu i argumenty przeciw gotowaniu == |
== Zalety witarianizmu i argumenty przeciw gotowaniu == |
||
| Linia 19: | Linia 21: | ||
<!--dodać komentarz o naukowej prawdziwości stwierdzenia--> |
<!--dodać komentarz o naukowej prawdziwości stwierdzenia--> |
||
* Człowiek w przeszłości nie znał ognia, a więc w naturze jadł surowe pokarmy. |
* Człowiek w przeszłości nie znał ognia, a więc w naturze jadł surowe pokarmy. |
||
* W procesie gotowania i soleniu potraw(a także podczas palenia papierosów) wytwarzają się [[nitrozoaminy]], które mają właściwości [[czynniki rakotwórcze|kancerogenne]]. |
* W procesie gotowania i soleniu potraw (a także podczas palenia papierosów) wytwarzają się [[nitrozoaminy]], które mają właściwości [[czynniki rakotwórcze|kancerogenne]]. |
||
* Podczas gotowania wytwarzają się [[wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.atsdr.cdc.gov/tfacts69.html|tytuł=ATSDR - Redirect - ToxFAQs™: Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs)|data=20 lipca 2010|praca=Atsdr.cdc.gov|data dostępu=2012-06-18}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/Risk/heterocyclic-amines|tytuł=Chemicals in Meat Cooked at High Temperatures and Cancer Risk |
* Podczas gotowania wytwarzają się [[wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.atsdr.cdc.gov/tfacts69.html|tytuł=ATSDR - Redirect - ToxFAQs™: Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs)|data=20 lipca 2010|praca=Atsdr.cdc.gov|data dostępu=2012-06-18}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/Risk/heterocyclic-amines|tytuł=Chemicals in Meat Cooked at High Temperatures and Cancer Risk – National Cancer Institute|praca=Cancer.gov|data dostępu=2012-06-18}}</ref>, które są kancerogenne oraz powodują przemysłowe zatrucie środowiska<ref>[http://ec.europa.eu/food/fs/sc/scf/out154_en.pdf PAH - Occurrence in foods, dietary exposure and health effects<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. |
||
* Gotowanie posiłków według niektórych źródeł |
* Gotowanie posiłków (według niektórych źródeł) wzmaga również [[globalne ocieplenie]].<ref>{{cytuj stronę|url=url=http://www.nzherald.co.nz/world/news/article.cfm?c_id=2&objectid=10455948|tytuł=Cooking fires add to global warming|nazwisko=Buncombe|imię=Andrew|autor=Andrew Buncombe|data=6 sierpnia 2007|praca=The New Zeland Herald|data dostępu=2012-06-18}}</ref> |
||
== Krytyka witarianizmu == |
== Krytyka witarianizmu == |
||
[[Richard Wrangham]], profesor antropologii biologicznej, wysuwa tezę, iż jedzenie gotowanego pokarmu jest bardziej "naturalne" dla człowieka, ponieważ ludzki układ pokarmowy [[Ewolucja|wyewoluował]] do jedzenia gotowanych pokarmów<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Clement|imię=Brian|tytuł=Evolution of the Human Diet: The Know, the Unknown, and the Unknowable|wydawca=Oxford University Press|miejsce=Oxford, USA|data=2006|seria=The Cookieng Enigma|strony=308-23|isbn=0-19-518346-0}}</ref><ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Wrangham|imię=Richard|tytuł=Cooking as a biological trait|czasopismo=Comparative biochemistry and physiology. Part A, Molecular & integrative physiology |wydanie=1|wolumin=136|strony=34-35|data=2003|url=http://artsci.wustl.edu/~hpontzer/Courses/Wrangham&Conklin-Britain2003CBP%20Cooking%20as%20a%20Biological%20Trait.pdf|doi=10.1016/S1095-6433(03)00020-5}}</ref> |
[[Richard Wrangham]], profesor antropologii biologicznej, wysuwa tezę, iż jedzenie gotowanego pokarmu jest bardziej "naturalne" dla człowieka, ponieważ ludzki układ pokarmowy [[Ewolucja|wyewoluował]] do jedzenia gotowanych pokarmów<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Clement|imię=Brian|tytuł=Evolution of the Human Diet: The Know, the Unknown, and the Unknowable|wydawca=Oxford University Press|miejsce=Oxford, USA|data=2006|seria=The Cookieng Enigma|strony=308-23|isbn=0-19-518346-0}}</ref><ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Wrangham|imię=Richard|tytuł=Cooking as a biological trait|czasopismo=Comparative biochemistry and physiology. Part A, Molecular & integrative physiology |wydanie=1|wolumin=136|strony=34-35|data=2003|url=http://artsci.wustl.edu/~hpontzer/Courses/Wrangham&Conklin-Britain2003CBP%20Cooking%20as%20a%20Biological%20Trait.pdf|doi=10.1016/S1095-6433(03)00020-5}}</ref> |
||
Podaje to także jako przyczynę zwiększenia pojemności czaszki [[Człowiekowate|homonidów]], zmniejszenia przewodu pokarmowego, zmniejszenia zębów i kłów oraz zmniejszenia [[Dymorfizm płciowy|dymorfizmu płciowego]] 1 |
Podaje to także jako przyczynę zwiększenia pojemności czaszki [[Człowiekowate|homonidów]], zmniejszenia przewodu pokarmowego, zmniejszenia zębów i kłów oraz zmniejszenia [[Dymorfizm płciowy|dymorfizmu płciowego]] 1,8 milionów lat temu. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
# {{cytuj książkę|nazwisko=Graham|imię=Douglas|tytuł=The 80-10-10 Diet|wydawca=FoodnSort Press|miejsce:USA, Floryda|data=2006|seria= |isbn=978-1-893831-24-7}} |
# {{cytuj książkę|nazwisko=Graham|imię=Douglas|tytuł=The 80-10-10 Diet|wydawca=FoodnSort Press|miejsce:USA, Floryda|data=2006|seria= |isbn=978-1-893831-24-7}} |
||
Wersja z 23:03, 22 sie 2012
Szablon:Źródła Witarianizm – dieta wykluczająca spożywanie pokarmów poddanych obróbce termicznej. Najczęściej, choć nie zawsze jest łączony z wegetarianizmem lub weganizmem.
Rodzaje witarianizmu
Zasadą implikującą się do wszystkich rodzajów witarianizmu jest dopuszczanie podgrzewania jedzenia do 40 °C (104 °F) oraz wykluczenie produktów wysoko przetworzonych.
Witarianizm wegański
Wyklucza jedzenie wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego. Wśród propagatorów surowego weganizmu można wymienić Douglasa Grahama [1], autora książki "The 80-10-10 Diet" czy jego popularnych w Internecie zwolenników Freelea i Hayleya, autorów e-booków "30 bananas a day" oraz "Go fruit yourself"[2]. Do witarian można zaliczyć osoby praktykujące dietę frutariańską, juiceariańską (osoby pijące wyłącznie wyciśnięte przez siebie soki) bądź sproutariańską (osoby jedzące wyłącznie kiełki roślin).
Witarianizm wegetariański
Wyklucza jedzenie produktów pochodzenia zwierzęcego (powstałych przez uśmiercenie zwierząt). Prawdopodobnie najmniej popularna ze względu na wiele doniesień o zagrożeniu zachorowania na wirusa Salmonelli przez jedzenie surowych jajek[3][4] oraz małą ilość publikacji odnośnie tej diety.
Witarianizm włączający produkty pochodzenia zwierzęcego
Często jest utożsamiany z dietą paleolityczną, która – zgodnie z nazwą – opiera się na diecie ludzi z okresu paleolitu. Wyklucza ona zboża, strąki, nabiał, sól, cukier spożywczy i oleje. Popularna jako dieta odchudzająca, stosowana przez gwiazdy takie jak Jessicę Biel, Miley Cyrus, Megan Fox, Miss Stanów Zjednoczonych 2011 Shannon Ford, Evę La Rue, oraz Matthewa McConaughey'a[5].
Zalety witarianizmu i argumenty przeciw gotowaniu
- Przekonanie o tym, że gotowanie niszczy enzymy i składniki mineralne zawarte w warzywach i owocach. Naukowcy potwierdzają to, jednak zaznaczają także, że gotowanie czasem uwalnia więcej składników mineralnych z wnętrza pokarmu.
- Wysoka temperatura powoduje ścinanie się białka i "śmierć" żywności. Doug Graham tłumaczy to mieszaniem aminokwasów z wiązaniami odpornymi na enzymy, które uniemożliwiają im całkowity rozpad i czynią aminokwasy bezużytecznymi, a nawet toksycznymi substancjami.[6].
- Człowiek w przeszłości nie znał ognia, a więc w naturze jadł surowe pokarmy.
- W procesie gotowania i soleniu potraw (a także podczas palenia papierosów) wytwarzają się nitrozoaminy, które mają właściwości kancerogenne.
- Podczas gotowania wytwarzają się wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne[7][8], które są kancerogenne oraz powodują przemysłowe zatrucie środowiska[9].
- Gotowanie posiłków (według niektórych źródeł) wzmaga również globalne ocieplenie.[10]
Krytyka witarianizmu
Richard Wrangham, profesor antropologii biologicznej, wysuwa tezę, iż jedzenie gotowanego pokarmu jest bardziej "naturalne" dla człowieka, ponieważ ludzki układ pokarmowy wyewoluował do jedzenia gotowanych pokarmów[11][12] Podaje to także jako przyczynę zwiększenia pojemności czaszki homonidów, zmniejszenia przewodu pokarmowego, zmniejszenia zębów i kłów oraz zmniejszenia dymorfizmu płciowego 1,8 milionów lat temu.
Bibliografia
- Douglas Graham: The 80-10-10 Diet. FoodnSort Press, 2006. ISBN 978-1-893831-24-7.
- ↑ Douglas Graham: The Challenges of Going on a Raw Food Diet. [dostęp 2011-03-31].
- ↑ 30 Bananas a Day!. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Emily Sohn: How Does Salmonella Get Into Eggs?. 27 sierpnia 2010. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Cindy Galli: How to Make Sure Eggs Are Safe? Cook 'Em Good. 18 listopada 2011. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Tony Frezza: Is Paleo Mainstream Now That These Celebrities Are Doing It?. 12 kwietnia 2012. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Douglas Graham: The 80-10-10 Diet. FoodnSport Press, 2006, s. 56. ISBN 978-1-893831-24-7. "But few people realize that cooking denatures the proteins in foods, fusing the amino acids together with enzyme-resistant bonds that preclude them from being fully broken down rendering the proteins substantially useless-and in fact toxic-to us."
- ↑ ATSDR - Redirect - ToxFAQs™: Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs). [w:] Atsdr.cdc.gov [on-line]. 20 lipca 2010. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Chemicals in Meat Cooked at High Temperatures and Cancer Risk – National Cancer Institute. [w:] Cancer.gov [on-line]. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ PAH - Occurrence in foods, dietary exposure and health effects
- ↑ Andrew Buncombe: [url=http://www.nzherald.co.nz/world/news/article.cfm?c_id=2&objectid=10455948 Cooking fires add to global warming]. [w:] The New Zeland Herald [on-line]. 6 sierpnia 2007. [dostęp 2012-06-18].
- ↑ Brian Clement: Evolution of the Human Diet: The Know, the Unknown, and the Unknowable. Oxford, USA: Oxford University Press, 2006, s. 308-23, seria: The Cookieng Enigma. ISBN 0-19-518346-0.
- ↑ Richard Wrangham. Cooking as a biological trait. „Comparative biochemistry and physiology. Part A, Molecular & integrative physiology”. 136 (1), s. 34-35, 2003. DOI: 10.1016/S1095-6433(03)00020-5.