Księstwo bielskie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne
D T G (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
19 084 edycje
odlinkowanie dat, drobne redakcyjne
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Status maiores Bilicensis Superiorem Silesiam AD1746.jpg|thumb|210px|Mapa państwa bielskiego z 1746 r.]]
[[Plik:Status maiores Bilicensis Superiorem Silesiam AD1746.jpg|thumb|210px|Mapa państwa bielskiego z 1746 r.]]
'''Państwo bielskie''', '''Księstwo Bielskie''' ([[łacina|łac.]] ''status minores Bilicensis'', ''status maiores Bilicensis'', ''ducatus Bilicensis'', [[język niemiecki|niem.]] ''freie Standesherrschaft Bielitz'', ''Fürstentum Bielitz'', ''Herzogtum Bielitz'') – w&nbsp;latach [[1572]]–[[1752]] [[państwo stanowe]] niższego rzędu, w latach [[1751]]–[[1752]] wolne państwo stanowe, w latach [[1752]]–[[1754]] księstwo niższego rzędu, a w latach [[1754]]–[[1848]] [[księstwo]] obejmujące miasto [[Bielsko]] i kilkanaście okolicznych wsi<ref>Współcześnie stanowią gminy [[Gmina Jasienica|Jasienica]], [[gmina Jaworze|Jaworze]] i [[gmina Czechowice-Dziedzice|Czechowice-Dziedzice]], a także lewobrzeżną część miasta [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]] i północno-zachodnią część gminy Wilkowice ([[Bystra (powiat bielski)|Bystra Śląska]]).</ref>.
'''Państwo bielskie''', '''Księstwo Bielskie''' ([[łacina|łac.]] ''status minores Bilicensis'', ''status maiores Bilicensis'', ''ducatus Bilicensis'', [[język niemiecki|niem.]] ''freie Standesherrschaft Bielitz'', ''Fürstentum Bielitz'', ''Herzogtum Bielitz'') – w&nbsp;latach [[1572]]–[[1752]] [[państwo stanowe]] niższego rzędu, w latach 1751–1752 wolne państwo stanowe, w latach 1752–1754 księstwo niższego rzędu, a w latach 1754–1848 [[księstwo]] obejmujące miasto [[Bielsko]] i kilkanaście okolicznych wsi<ref>Współcześnie stanowią gminy [[Gmina Jasienica|Jasienica]], [[gmina Jaworze|Jaworze]] i [[gmina Czechowice-Dziedzice|Czechowice-Dziedzice]], a także lewobrzeżną część miasta [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]] i północno-zachodnią część gminy Wilkowice ([[Bystra (powiat bielski)|Bystra Śląska]]).</ref>.


== Historia ==
== Historia ==
Od [[1290]] r. Bielsko należało do [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]], rządzonego przez [[Piastowie cieszyńscy|Piastów cieszyńskich]]. Ostatnim właścicielem miasta z tego rodu był [[Wacław III Adam]], rezydujący na [[Muzeum w Bielsku-Białej - Zamek książąt Sułkowskich|zamku bielskim]] w latach [[1545]]-[[1553]]. Sprzedał on Bielsko [[Kasper Wilczek|Kasprowi Wilczkowi]] w roku 1553, jednak po dwunastu latach syn Wacława III Adama, [[Fryderyk Kazimierz frysztacki|Fryderyk Kazimierz]], je odzyskał. Popadł on w wielkie długi, wskutek czego, po jego śmierci w [[1571]] r., Wacław III Adam zmuszony był ponownie sprzedać Bielsko.
Od 1290 r. Bielsko należało do [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]], rządzonego przez [[Piastowie cieszyńscy|Piastów cieszyńskich]]. Ostatnim właścicielem miasta z tego rodu był [[Wacław III Adam]], rezydujący na [[Muzeum w Bielsku-Białej - Zamek książąt Sułkowskich|zamku bielskim]] w latach 1545-1553. Sprzedał on Bielsko [[Kasper Wilczek|Kasprowi Wilczkowi]] w roku 1553, jednak po dwunastu latach syn Wacława III Adama, [[Fryderyk Kazimierz frysztacki|Fryderyk Kazimierz]], je odzyskał. Popadł on w wielkie długi, wskutek czego, po jego śmierci w 1571 r., Wacław III Adam zmuszony był ponownie sprzedać Bielsko.


W [[1572]] r. na mocy zezwolenia cesarza [[Maksymilian II Habsburg|Maksymiliana II Habsburga]] z [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]] zostało wydzielone '''państwo bielskie'''<ref>Odtąd całkowicie niezależne od księstwa cieszyńskiego.</ref>, obejmujące Bielsko oraz kilkanaście okolicznych wsi i podlegające odtąd bezpośrednio śląskiemu urzędowi zwierzchniemu we [[Wrocław]]iu oraz jego władzy sądowniczej<ref>''Geschichte der deutschen Sprachinsel Bielitz (Schlesien)'', Würzburg 1981, s. 101.</ref>. Podobnie jak włości [[Frýdek-Místek|frydeckie]] i [[Karwina|frysztackie]] stanowiło ono tzw. [[państwo stanowe|państwo stanowe niższego rzędu]], które funkcjonowało aż do [[1751]] r., kiedy przekształcono je w wolne państwo stanowe. Pierwszym właścicielem państwa bielskiego był [[Promnitzowie|Karol Promnitz]], dotychczasowy właściciel [[Pszczyna|Pszczyny]]. W [[1582]] r. odstąpił je on, z przyczyn finansowych, śląskiemu magnatowi [[Schaffgotschowie|Adamowi Schaffgotschowi]], a dziesięć lat później, w roku [[1592]] zostało ono nabyte przez węgierski ród magnacki – [[Sunneghowie|Sunneghów]], do których należał m.in. [[zamek Budatín|Budziatyń]] (ob. [[Żylina]]) i [[Orawa (region)|Orawa]].
W 1572 r. na mocy zezwolenia cesarza [[Maksymilian II Habsburg|Maksymiliana II Habsburga]] z [[Księstwo Cieszyńskie|księstwa cieszyńskiego]] zostało wydzielone '''państwo bielskie'''<ref>Odtąd całkowicie niezależne od księstwa cieszyńskiego.</ref>, obejmujące Bielsko oraz kilkanaście okolicznych wsi i podlegające odtąd bezpośrednio śląskiemu urzędowi zwierzchniemu we [[Wrocław]]iu oraz jego władzy sądowniczej<ref>''Geschichte der deutschen Sprachinsel Bielitz (Schlesien)'', Würzburg 1981, s. 101.</ref>. Podobnie jak włości [[frydeckie państwo stanowe|frydeckie]] i [[Karwina|frysztackie]] stanowiło ono tzw. [[państwo stanowe|państwo stanowe niższego rzędu]], które funkcjonowało aż do 1751 r., kiedy przekształcono je w wolne państwo stanowe. Pierwszym właścicielem państwa bielskiego był [[Promnitzowie|Karol Promnitz]], dotychczasowy właściciel [[Pszczyna|Pszczyny]]. W [[1582]] r. odstąpił je on, z przyczyn finansowych, śląskiemu magnatowi [[Schaffgotschowie|Adamowi Schaffgotschowi]], a dziesięć lat później, w roku 1592 zostało ono nabyte przez węgierski ród magnacki – [[Sunneghowie|Sunneghów]], do których należał m.in. [[zamek Budatín|Budziatyń]] (ob. [[Żylina]]) i [[Orawa (region)|Orawa]].


[[Plik:Sulkowski-alexander-joseph.jpg|thumb|left|160px|Aleksander Jozef Sułkowski]]
[[Plik:Sulkowski-alexander-joseph.jpg|thumb|left|160px|Aleksander Jozef Sułkowski]]
[[Sunneghowie]] przestali władać Bielskiem w [[1724]] r. Kolejnym właścicielem miasta został Henryk hr. Solms (do [[1743]]), a następnie [[Friedrich Wilhelm von Haugwitz]]. W [[1751]] r. na jego prośbę [[Maria Teresa Habsburg|cesarzowa Maria Teresa]] podniosła państwo bielskie do rangi [[państwo stanowe|wolnego państwa stanowego]] ''(status maiores)''. W efekcie Bielsko mogło wysyłać swojego przedstawiciela na zgromadzenia do [[Opawa|Opawy]] ''(Troppauer öffentlicher Konvent)'' oraz utworzyć własny bielski rząd krajowy ''(Landesregierung)''. W [[1752]] r. zostało ono zakupione przez [[Aleksander Józef Sułkowski|Aleksandra Józefa Sułkowskiego]], generała i ministra króla [[August III Sas|Augusta III Sasa]]. W tym samym roku dotychczasowe wolne państwo stanowe przekształcono w księstwo niższego rzędu ''(Fürstentum)''. [[2 listopada]] [[1754]] r. [[Maria Teresa Habsburg|Maria Teresa]] powołała '''Księstwo Bielskie''' ''(Herzogtum Bielitz)''. W związku z tym awansem pod względem prawnym osiągnęło status, jaki od wieków miało macierzyste [[Księstwo Cieszyńskie|księstwo cieszyńskie]]. Następni właściciele Księstwa Bielskiego mieli prawo do tytułu ''Herzog'' (książę), podczas gdy pozostali członkowie rodziny zaliczali się do stanu książęcego niższego ''(Fürst)''<ref>W. Kuhn, op. cit, s. 190.</ref>. Jednocześnie od drugiej połowy XVIII w. związki Bielska z Cieszynem ponownie się zacieśniły i, w pewnym sensie, Księstwo Bielskie „powróciło” do księstwa Cieszyńskiego. W ramach reform, prowadzonych przez Marię Teresę i [[Józef II Habsburg|Józefa II]], mających na celu unowocześnienia zarządzania państwem, wprowadzono podział poszczególnych prowincji na obwody ''(Kreis)''. [[Cieszyn]], dotychczas stolica księstwa, stał się równocześnie siedzibą urzędu obwodowego. Odtąd mieszkańcy Bielska i okolicy załatwiali wszystkie sprawy wymagające zatwierdzenia przez wyższą instancję w cieszyńskim Kreisamcie.
[[Sunneghowie]] przestali władać Bielskiem w 1724 r. Kolejnym właścicielem miasta został Henryk hr. Solms (do 1743), a następnie [[Friedrich Wilhelm von Haugwitz]]. W 1751 r. na jego prośbę [[Maria Teresa Habsburg|cesarzowa Maria Teresa]] podniosła państwo bielskie do rangi [[państwo stanowe|wolnego państwa stanowego]] ''(status maiores)''. W efekcie Bielsko mogło wysyłać swojego przedstawiciela na zgromadzenia do [[Opawa|Opawy]] ''(Troppauer öffentlicher Konvent)'' oraz utworzyć własny bielski rząd krajowy ''(Landesregierung)''. W [[1752]] r. zostało ono zakupione przez [[Aleksander Józef Sułkowski|Aleksandra Józefa Sułkowskiego]], generała i ministra króla [[August III Sas|Augusta III Sasa]]. W tym samym roku dotychczasowe wolne państwo stanowe przekształcono w księstwo niższego rzędu ''(Fürstentum)''. 2 listopada 1754 r. [[Maria Teresa Habsburg|Maria Teresa]] powołała '''Księstwo Bielskie''' ''(Herzogtum Bielitz)''. W związku z tym awansem pod względem prawnym osiągnęło status, jaki od wieków miało macierzyste [[Księstwo Cieszyńskie|księstwo cieszyńskie]]. Następni właściciele Księstwa Bielskiego mieli prawo do tytułu ''Herzog'' (książę), podczas gdy pozostali członkowie rodziny zaliczali się do stanu książęcego niższego ''(Fürst)''<ref>W. Kuhn, op. cit, s. 190.</ref>. Jednocześnie od drugiej połowy XVIII w. związki Bielska z Cieszynem ponownie się zacieśniły i, w pewnym sensie, Księstwo Bielskie „powróciło” do księstwa Cieszyńskiego. W ramach reform, prowadzonych przez Marię Teresę i [[Józef II Habsburg|Józefa II]], mających na celu unowocześnienia zarządzania państwem, wprowadzono podział poszczególnych prowincji na obwody ''(Kreis)''. [[Cieszyn]], dotychczas stolica księstwa, stał się równocześnie siedzibą urzędu obwodowego. Odtąd mieszkańcy Bielska i okolicy załatwiali wszystkie sprawy wymagające zatwierdzenia przez wyższą instancję w cieszyńskim Kreisamcie.


Księstwo bielskie istniało do [[1849]] roku, kiedy to podczas wprowadzania w Austrii nowoczesnego podziału administracyjnego, likwidującego stare struktury feudalne, jego tereny weszły w skład [[powiat bielski (województwo śląskie)|bielskiego starostwa powiatowego]].
Księstwo bielskie istniało do 1849 roku, kiedy to podczas wprowadzania w Austrii nowoczesnego podziału administracyjnego, likwidującego stare struktury feudalne, jego tereny weszły w skład [[powiat bielski (województwo śląskie)|bielskiego starostwa powiatowego]].


== Właściciele państwa bielskiego ==
== Właściciele państwa bielskiego ==
=== Promnitz i Schaffgotsch ===
=== Promnitz i Schaffgotsch ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|style="width: 8em"|[[1572]]–[[1578]]
|style="width: 8em"|1572–1578
|Karol Promnitz
|Karol Promnitz
|-
|-
|1578–1582
|[[1578]]–[[1582]]
|Grupa wierzycieli państwa bielskiego
|Grupa wierzycieli państwa bielskiego
|-
|-
|1582–1592
|[[1582]]–[[1592]]
|Adam Schaffgotsch
|Adam Schaffgotsch
|}
|}
Linia 27: Linia 27:
=== Sunneghowie ===
=== Sunneghowie ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|style="width: 8em"|[[1592]]–[[1594]]
|style="width: 8em"|1592–1594
|Jan I Sunnegh
|Jan I Sunnegh
|-
|-
|1594–1601
|[[1594]]–[[1601]]
|Stefan Sunnegh
|Stefan Sunnegh
|-
|-
|1601–1641
|[[1601]]–[[1641]]
|Jan II Sunnegh
|Jan II Sunnegh
|-
|-
|1602–1616
|[[1602]]–[[1616]]
|Wacław Przyszowski
|Wacław Przyszowski
|-
|-
|1628–1631
|[[1628]]–[[1631]]
|Hans Schlick
|Hans Schlick
|-
|-
|1635–1639
|[[1635]]–[[1639]]
|Karol Sobek z Kornicy
|Karol Sobek z Kornicy
|-
|-
|1640–1648
|[[1640]]–[[1648]]
|Anna Sunnegh z Thurzonów
|Anna Sunnegh z Thurzonów
|-
|-
|1648–1660
|[[1648]]–[[1660]]
|Emeryk Sunnegh
|Emeryk Sunnegh
|-
|-
|1660–1676
|[[1660]]–[[1676]]
|Juliusz Sunnegh
|Juliusz Sunnegh
|-
|-
|1676–1687
|[[1676]]–[[1687]]
|Kuratorzy nieletniego Juliusza Gottlieba Sunnegha
|Kuratorzy nieletniego Juliusza Gottlieba Sunnegha
|-
|-
|1687–1724
|[[1687]]–[[1724]]
|Juliusz Gottlieb Sunnegh
|Juliusz Gottlieb Sunnegh
|}
|}
Linia 63: Linia 63:
=== Solmsowie i Haugwithz ===
=== Solmsowie i Haugwithz ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|style="width: 8em"|[[1724]]–[[1728]]
|style="width: 8em"|1724–1728
|Urząd Królewski we Wrocławiu
|Urząd Królewski we Wrocławiu
|-
|-
|1728–1741
|[[1728]]–[[1741]]
|Henryk Wilhelm Solms
|Henryk Wilhelm Solms
|-
|-
|1741–1742
|[[1741]]–[[1742]]
|Fryderyk Ludwik Solms
|Fryderyk Ludwik Solms
|-
|-
|1742–1752
|[[1742]]–[[1752]]
|[[Friedrich Wilhelm von Haugwitz]]
|[[Friedrich Wilhelm von Haugwitz]]
|}
|}
Linia 79: Linia 79:
=== Sułkowscy ===
=== Sułkowscy ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|style="width: 8em"|[[1752]]–[[1762]]
|style="width: 8em"|1752–1762
|[[Aleksander Józef Sułkowski]]
|[[Aleksander Józef Sułkowski]]
|-
|-
|1762–1786
|[[1762]]–[[1786]]
|[[August Kazimierz Sułkowski]]
|[[August Kazimierz Sułkowski]]
|-
|-
|[[1786]]
|1786
|Aleksander Sułkowski
|Aleksander Sułkowski
|-
|-
|1786–1812
|[[1786]]–[[1812]]
|Franciszek de Paula Sułkowski
|Franciszek de Paula Sułkowski
|-
|-
|1812–1832
|[[1812]]–[[1832]]
|[[Jan Nepomucen Sułkowski]]
|[[Jan Nepomucen Sułkowski]]
|-
|-
|1832–1848
|[[1832]]–[[1848]]
|Ludwik Jan Sułkowski
|Ludwik Jan Sułkowski
|}
|}
Linia 101: Linia 101:
(''Bielitzer Landeshauptleute'')<ref>D’Elvert, Ch.: Die Verfassung von Oesterreichisch-Schlesien. Brünn 1857, s. 312.</ref>
(''Bielitzer Landeshauptleute'')<ref>D’Elvert, Ch.: Die Verfassung von Oesterreichisch-Schlesien. Brünn 1857, s. 312.</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|style="width: 8em"|[[1751]]
|style="width: 8em"|1751
|Johann von Damnitz
|Johann von Damnitz
|-
|-
|[[1758]]
|1758
|N. von Zhorský
|N. von Zhorský
|-
|-
|[[1768]]
|1768
|N. von Baum
|N. von Baum
|-
|-
|[[1774]], [[1784]]
|1774, 1784
|wakat
|wakat
|}
|}

Wersja z 13:09, 16 wrz 2012

Mapa państwa bielskiego z 1746 r.

Państwo bielskie, Księstwo Bielskie (łac. status minores Bilicensis, status maiores Bilicensis, ducatus Bilicensis, niem. freie Standesherrschaft Bielitz, Fürstentum Bielitz, Herzogtum Bielitz) – w latach 1572–1752 państwo stanowe niższego rzędu, w latach 1751–1752 wolne państwo stanowe, w latach 1752–1754 księstwo niższego rzędu, a w latach 1754–1848 księstwo obejmujące miasto Bielsko i kilkanaście okolicznych wsi[1].

Historia

Od 1290 r. Bielsko należało do księstwa cieszyńskiego, rządzonego przez Piastów cieszyńskich. Ostatnim właścicielem miasta z tego rodu był Wacław III Adam, rezydujący na zamku bielskim w latach 1545-1553. Sprzedał on Bielsko Kasprowi Wilczkowi w roku 1553, jednak po dwunastu latach syn Wacława III Adama, Fryderyk Kazimierz, je odzyskał. Popadł on w wielkie długi, wskutek czego, po jego śmierci w 1571 r., Wacław III Adam zmuszony był ponownie sprzedać Bielsko.

W 1572 r. na mocy zezwolenia cesarza Maksymiliana II Habsburga z księstwa cieszyńskiego zostało wydzielone państwo bielskie[2], obejmujące Bielsko oraz kilkanaście okolicznych wsi i podlegające odtąd bezpośrednio śląskiemu urzędowi zwierzchniemu we Wrocławiu oraz jego władzy sądowniczej[3]. Podobnie jak włości frydeckie i frysztackie stanowiło ono tzw. państwo stanowe niższego rzędu, które funkcjonowało aż do 1751 r., kiedy przekształcono je w wolne państwo stanowe. Pierwszym właścicielem państwa bielskiego był Karol Promnitz, dotychczasowy właściciel Pszczyny. W 1582 r. odstąpił je on, z przyczyn finansowych, śląskiemu magnatowi Adamowi Schaffgotschowi, a dziesięć lat później, w roku 1592 zostało ono nabyte przez węgierski ród magnacki – Sunneghów, do których należał m.in. Budziatyń (ob. Żylina) i Orawa.

Aleksander Jozef Sułkowski

Sunneghowie przestali władać Bielskiem w 1724 r. Kolejnym właścicielem miasta został Henryk hr. Solms (do 1743), a następnie Friedrich Wilhelm von Haugwitz. W 1751 r. na jego prośbę cesarzowa Maria Teresa podniosła państwo bielskie do rangi wolnego państwa stanowego (status maiores). W efekcie Bielsko mogło wysyłać swojego przedstawiciela na zgromadzenia do Opawy (Troppauer öffentlicher Konvent) oraz utworzyć własny bielski rząd krajowy (Landesregierung). W 1752 r. zostało ono zakupione przez Aleksandra Józefa Sułkowskiego, generała i ministra króla Augusta III Sasa. W tym samym roku dotychczasowe wolne państwo stanowe przekształcono w księstwo niższego rzędu (Fürstentum). 2 listopada 1754 r. Maria Teresa powołała Księstwo Bielskie (Herzogtum Bielitz). W związku z tym awansem pod względem prawnym osiągnęło status, jaki od wieków miało macierzyste księstwo cieszyńskie. Następni właściciele Księstwa Bielskiego mieli prawo do tytułu Herzog (książę), podczas gdy pozostali członkowie rodziny zaliczali się do stanu książęcego niższego (Fürst)[4]. Jednocześnie od drugiej połowy XVIII w. związki Bielska z Cieszynem ponownie się zacieśniły i, w pewnym sensie, Księstwo Bielskie „powróciło” do księstwa Cieszyńskiego. W ramach reform, prowadzonych przez Marię Teresę i Józefa II, mających na celu unowocześnienia zarządzania państwem, wprowadzono podział poszczególnych prowincji na obwody (Kreis). Cieszyn, dotychczas stolica księstwa, stał się równocześnie siedzibą urzędu obwodowego. Odtąd mieszkańcy Bielska i okolicy załatwiali wszystkie sprawy wymagające zatwierdzenia przez wyższą instancję w cieszyńskim Kreisamcie.

Księstwo bielskie istniało do 1849 roku, kiedy to podczas wprowadzania w Austrii nowoczesnego podziału administracyjnego, likwidującego stare struktury feudalne, jego tereny weszły w skład bielskiego starostwa powiatowego.

Właściciele państwa bielskiego

Promnitz i Schaffgotsch

1572–1578 Karol Promnitz
1578–1582 Grupa wierzycieli państwa bielskiego
1582–1592 Adam Schaffgotsch

Sunneghowie

1592–1594 Jan I Sunnegh
1594–1601 Stefan Sunnegh
1601–1641 Jan II Sunnegh
1602–1616 Wacław Przyszowski
1628–1631 Hans Schlick
1635–1639 Karol Sobek z Kornicy
1640–1648 Anna Sunnegh z Thurzonów
1648–1660 Emeryk Sunnegh
1660–1676 Juliusz Sunnegh
1676–1687 Kuratorzy nieletniego Juliusza Gottlieba Sunnegha
1687–1724 Juliusz Gottlieb Sunnegh

Solmsowie i Haugwithz

1724–1728 Urząd Królewski we Wrocławiu
1728–1741 Henryk Wilhelm Solms
1741–1742 Fryderyk Ludwik Solms
1742–1752 Friedrich Wilhelm von Haugwitz

Właściciele księstwa bielskiego

Sułkowscy

1752–1762 Aleksander Józef Sułkowski
1762–1786 August Kazimierz Sułkowski
1786 Aleksander Sułkowski
1786–1812 Franciszek de Paula Sułkowski
1812–1832 Jan Nepomucen Sułkowski
1832–1848 Ludwik Jan Sułkowski

Hetmanowie księstwa bielskiego

(Bielitzer Landeshauptleute)[5]

1751 Johann von Damnitz
1758 N. von Zhorský
1768 N. von Baum
1774, 1784 wakat
  1. ↑ Współcześnie stanowią gminy Jasienica, Jaworze i Czechowice-Dziedzice, a także lewobrzeżną część miasta Bielska-Białej i północno-zachodnią część gminy Wilkowice (Bystra Śląska).
  2. ↑ Odtąd całkowicie niezależne od księstwa cieszyńskiego.
  3. ↑ Geschichte der deutschen Sprachinsel Bielitz (Schlesien), Würzburg 1981, s. 101.
  4. ↑ W. Kuhn, op. cit, s. 190.
  5. ↑ D’Elvert, Ch.: Die Verfassung von Oesterreichisch-Schlesien. Brünn 1857, s. 312.

Zobacz też

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Księstwo_bielskie&oldid=32818212”