Amenhotep II

Amenhotep II – faraon, władca starożytnego Egiptu z XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa. Syn faraona Totmesa III i królowej Hatszepsut II Meritre, powołany przez ojca do współrządów, prawdopodobnie na dwa lata przed śmiercią. Panował prawdopodobnie w latach 1425-1397 p.n.e. lub 1427-1392 p.n.e. lub 1427-1401/1400 p.n.e. Według Manethona panował 25 lat i 10 miesięcy. W młodości znany z wyczynów sportowych i niezwykłej siły fizycznej. W czasie swych rządów, wyprawiał się kilkakrotnie do Syrii, o czym mówią stele w Karnaku, Memfis i Amada.

Panowanie

W trzecim roku panowania poprowadził pierwszą wyprawę przeciwko powstaniu w Naharinie. Według przekazów, podczas tej kampanii, faraon własnoręcznie zabił siedmiu książąt, przywódców koalicji antyegipskiej, a po zdobyciu Kadesz wracając do Teb, rozkazał ich ciała powiesić na dziobie swego statku. Po powrocie zostały zawieszone na murach Teb, a jedno z nich zawieziono do Nubii i powieszono na murach twierdzy Napata, jako przestrogę, mającą zapobiec rebeliom, często wybuchającym na tych terenach. Sposób ten okazał się skuteczny, gdyż w czasie panowania Amenhotepa II w Nubii nie wybuchła żadna rebelia antyegipska. W siódmym i dziewiątym roku Amenhotep znów poprowadził wyprawy do Syro-Palestyny aby stłumić rebelię wywołaną w Mitanni, której ośrodkiem było Karkemisz. W wyniku walk w okolicach Nija, Amenhotep utracił kontrolę nad całym obszarem pomiędzy rzekami Orontesem i Eufratem, rekompensując sobie przegraną obfitymi łupami, zdobytymi w Reczenu oraz pojmaniem około 3500 jeńców Apiru - Hebrajczyków. Po zakończeniu trzeciej wyprawy do Syro-Palestyny, w wyniku wzrostu potęgi nowego państwa Hetyckiego, zagrożone Mitanni zaczęło dążyć do zbliżenia z Egiptem. W wyniku negocjacji, Mitanni oddało Egiptowi Palestynę i część wybrzeża Morza Śródziemnego w zamian za północną Syrię. Zbliżenie to kontynuował później Totmes IV. Zawiązano pewnego rodzaju "sojusz", a jedna z córek władcy Mitanni, Artatamy I, została żoną faraona. Mając zapewnione stabilne stosunki z Mitanni, Amenhotep mógł skupić się na sprawach wewnątrz państwowych oraz utwierdzeniem egipskiego panowania w Kanaan. Wykazał przy tym spore talenty dyplomatyczne budując przyjazne stosunki z Babilonem i państwem Hetytów. W Nubii także zapanowała wieloletnia stabilizacja, a Amenhotep mianował tam wicekrólem, swego towarzysza broni - Usersateta.

Zarys genealogii XVIII dynastii.

Egipt i Bliski Wschód w początkach Nowego Państwa

Ważniejsze miejscowości w Nubii w czasach Nowego Państwa

Działalność budowlana

Dla upamiętnienia porozumienia z Mitanni, Amenhotep II rozkazał wznieść dziedziniec kolumnowy pomiędzy czwartym i piątym pylonem w świątyni w Karnaku oraz rozbudował całą świątynię. Rozkazał również wykonać dekoracje w świątyni w Kalabaszy oraz ukończyć prace rozpoczęte przez Totmesa III w Amada w Nubii. Rozkazał także wznieść dla siebie świątynię grobową, która niestety nie zachowała się do naszych czasów. Co ciekawe, umieścił również swą stelę po północno-zachodniej stronie Wielkiego Sfinksa w Giza. Różne prace budowlane prowadzono również w Medamud, Tod i Armant.

Grobowiec

Amenhotep II został pochowany w Królewskiej Nekropoli w Dolinie Królów w grobowcu (KV 35), który rozkazał dla siebie wykuć. Grobowiec ten został odnaleziony przez Victora Loreta 9 marca 1898 roku. Wewnątrz w kwarcytowym sarkofagu spoczywała w drewnianej, antropoidalnej trumnie, nietknięta mumia króla, z wieńcem kwiatów na szyi i bukiecikiem mimoz na piersi. Był to pierwszy przypadek odkrycia królewskiej mumii w miejscu pierwotnego pochówku. Mumia króla spoczywała w swym miejscu aż do 1931 roku, kiedy to przewieziono ją do Kairu. Oprócz "właściciela" w grobowcu tym odkryto również mumie kilku władców z XVIII, XIX i XX dynastii i ich rodzin. W jednej z bocznych komór, przylegających do komory grobowej, znajdowały się odwinięte z bandaży, ciała - dwóch kobiet i chłopca:

• Mumia królowej Teje - do niedawna określana w egiptologii mianem Starszej Damy.
• Mumia niezidentyfikowanej kobiety - określana przez egiptologów mianem Młodszej Damy; badania genetyczne z 2010 r. wykazały, że była córką Amenhotepa III i Teje, siostrą Echnatona i matką Tutanchamona.
• Mumia kilkunastoletniego chłopca - prawdopodobnie książę Websenu - syn Amenhotepa II, lub książę Totmes - najstarszy syn Amenhotepa III.

W jednym z kolejnych pomieszczeń, dokładnie zamurowanym i zamaskowanym znajdowało się dziesięć sarkofagów (w tym dziewięć królewskich).

Odnaleziono tam mumie:

• Totmesa IV - KV 43 - XVIII dynastia
• Amenhotepa III - WV 22 - XVIII dynastia
• Merenptaha - KV 8 - XIX dynastia
• Setiego II - KV 15 - XIX dynastia
• Siptaha - KV 47 - XIX dynastia
• Setnachta - KV 14 - XX dynastia
• Ramzesa IV - TT 2 (KV 2) - XX dynastia
• Ramzesa V - KV 9 - XX dynastia
• Ramzesa VI - KV 9 - XX dynastia
• oraz mumię niezidentyfikowanej kobiety D - prawdopodobnie królowa Tauseret.

LEGENDA:

• KV - Dolina Królów (Valley of the Kings)
• WV - West Valley
• QV - Dolina Królowych (Valley of the Queens)
• TT - Theban Tomb

Dostojne mumie zostały tam ukryte przed rabusiami z czasów XXI dynastii, przez arcykapłana Pinodżema I. Grobowiec posiada skromne dekoracje. Kilka scen z udziałem bóstw oraz pełny tekst Księgi Amduat. Sufit komory grobowej zdobią złote, pięcioramienne gwiazdy na ciemnoniebieskim tle. Po zbadaniu grobowiec zamknięto aby zapewnić spokój dostojnym władcom. Jednakże w listopadzie 1901 roku, wdarli się tu złodzieje, będąc prawdopodobnie w zmowie ze strażnikami, dokonali strasznego spustoszenia. Mumia Amenhotepa została wyrzucona z sarkofagu i w znacznym stopniu uszkodzona. Po tych wydarzeniach ponownie otwarto grobowiec i wykonano szczegółową dokumentację, znajdujących się w nim mumii. Ciała zostały opisane, sfotografowane i zmierzone, a inskrypcje dokładnie skopiowane.

Bibliografia

• Grimal N. – Dzieje starożytnego Egiptu, PIW, Warszawa 2004, ISBN 83-06-02917-8.
• Kwiatkowski B. – Poczet faraonów, Iskry, Warszawa 2002, ISBN 83-207-1677-2.
• Schneider Th. – Leksykon faraonów,PWN, Kraków Warszawa 2001, ISBN 83-01-13479-8.