Tefroseris całolistny pomarańczowy: Różnice pomiędzy wersjami

Starzec pomarańczowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	astrowe
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	Tephroseris
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} (Hoppe ex Willd.) Griseb. & Schenk; Arch. Naturgesch. (Berlin) xviii. (1852) I. 342.
	[[wikispecies:{{{wikispecies}}}\|Systematyka w Wikispecies]]

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 22:06, 18 gru 2012

Starzec pomarańczowy (Senecio aurantiacus (Hoppe) Less.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych (Asteraceae). Taką nazwę podaje Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski^[3]. Jednak według aktualnych ustaleń taksonomicznych prawidłowa nazwa tego gatunku to Tephroseris aurantiaca (Hoppe ex Willd.) Griseb. & Schenk^[1].

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje wyłącznie w niższych położeniach gór Europy Środkowej. Znane są jego stanowiska w Karpatach i Alpach Wschodnich. W Polsce jest bardzo rzadki i występuje tylko w Karpatach (w Pieninach i w Tatrach), oraz na Wyżynie Lubelskiej i Małopolskiej. W Karpatach znane są następujące jego stanowiska: Giewont (1900 m), Dolina Smytnia (1585 m), Mała Świstówka (1400-1440 m), Małołączniak (1900 m), Niżnia Świstówka Małołącka (1468 m), Tomanowe Stoły (1920 m), Wąwóz Kraków (1700 m), Wąwóz Szopczański (550 m), Wyżnie !400 m), Zawiesy (440 m), Okrąglica (960 m), Sokolica (450 m)^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina o wysokości do 50 cm, o łodydze i liściach początkowo pajęczynowato owłosionych, później łysiejących. Po odpadnięciu cienkich końców włosków pozostają sztywne 3-komórkowe ich podstawy^[5].

Liście: Ulistnienie skrętoległe. Dolne liście tworzą różyczkę, są jajowate lub szerokoeliptyczne, całobrzegie lub rzadko ząbkowane. Wewnętrzne liście w różyczce są większe od zewnętrznych. Dolne liście łodygowe są duże, o nasadzie zbiegającej w ogonek oskrzydlający łodygę. Górne liście są siedzące i stopniowo ku górze coraz węższe i mniejsze^[4].

Kwiaty: Kuliste koszyczki zebrane w luźną wierzchotkę. Okrywa koszyczka szczytowego składa się z około 21 lub nieco więcej listków, ale w bocznych koszyczkach może być mniej, niż 21 listków okrywy. U podstawy okrywy brak dodatkowych listków^[5]. Kwiaty o kolorze od żółtopomarańczowego do czerwonopomarańczowego. Zazwyczaj w koszyczku występują zarówno kwiaty rurkowate, jak i języczkowate, czasami jednak brak kwiatów języczkowatych^[4].

Owoc: Niełupki o długości ok. 3 mm, wyposażone w dwukrotnie dłuższy puch kielichowy^[4].

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest owadopylna, nasiona rozsiewane są przez wiatr. Rozmnaża się wyłącznie przez nasiona^[4].
Siedlisko: Roślina wapieniolubna. Rośnie w szczelinach skał, w murawach naskalnych, na piargach, głównie w miejscach nasłonecznionych^[4].
Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 48^[4].

Zagrożenia i ochrona

W Polsce mimo rzadkości występowania nie jest specjalnie zagrożony antropopresją. W polskich Karpatach objęto prawną ochroną najliczniejsze stanowisko jego występowania na Zawiesach w Pieninach. Na początku lat 90. w ramach ochrony czynnej usunięto drzewa i krzewy zacieniające skałę oraz rozpoczęto regularne koszenie łąki wokół skały. Przyniosło to bardzo dobre rezultaty: odnowiła się typowa dla tego miejsca murawa naskalna z dużą ilością okazów starca pomarańczowego (około 35-40 kwitnących okazów)^[4].

↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2012-04-10]. (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

Linki zewnętrzne

Fotografie starca pomarańczowego

[TPL-1] The Plant List. [dostęp 2012-12-18].

[apweb-2] Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–. [dostęp 2012-04-10]. (ang.).

[checklist2002-3] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[K-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[Szafer-5] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[1]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 13: / Linia 13: @@
  | rodzina = [[astrowate]]
  | podrodzina = ''[[Asteroideae]]''
- | rodzaj = [[starzec]]
+ | rodzaj = ''[[Tephroseris]]''
- | łacina = Senecio aurantiacaus
+ | łacina = Tephroseris aurantiaca
+ | autor = (Hoppe ex Willd.) Griseb. & Schenk<ref name=TPL>{{Cytuj stronę | tytuł = The Plant List | url = http://www.theplantlist.org/tpl/record/gcc-18326| data dostępu = 2012-12-18}}</ref>
- | autor = (Hoppe) Less<ref name="checklist2002">{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref>.
+ | cytat = Arch. Naturgesch. (Berlin) xviii. (1852) I. 342.
- | cytat =
- | synonim = ''Senecio aurantiaca'' Hoppe<ref name=TPL>{{Cytuj stronę | tytuł = The Plant List | url = http://www.theplantlist.org/tpl/record/gcc-114000| data dostępu = 2011-01-25}}</ref>
  | commons =
 }}
-'''Starzec pomarańczowy''' (''Senecio aurantiacus'' (Hoppe) Less.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny należący do rodziny [[astrowate|astrowatych]] (''Asteraceae'').
+'''Starzec pomarańczowy''' (''Senecio aurantiacus'' (Hoppe) Less.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny należący do rodziny [[astrowate|astrowatych]] (''Asteraceae''). Taką nazwę podaje [[Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski]]<ref name="checklist2002">{{VascularPlantsPoland|2002}}</ref>. Jednak według aktualnych ustaleń taksonomicznych prawidłowa nazwa tego gatunku to ''Tephroseris aurantiaca''  (Hoppe ex Willd.) Griseb. & Schenk{{r|TPL}}.
 === Rozmieszczenie geograficzne ===
@@ Linia 29: / Linia 28: @@
 ; Pokrój: Roślina o wysokości do 50 cm, o łodydze i liściach początkowo  pajęczynowato owłosionych, później łysiejących. Po odpadnięciu cienkich końców włosków pozostają sztywne 3-komórkowe ich podstawy<ref name=Szafer>{{Cytuj książkę|imię=Władysław |nazwisko=Szafer |imię2=Stanisław |nazwisko2=Kulczyński |tytuł=Rośliny polskie|miejsce=Warszawa |rok=1953 |wydawca= PWN}}</ref>.
-; [[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] skrętoległe. Dolne liście tworzą [[różyczka liściowa|różyczkę]], są jajowate lub szerokoeliptyczne, całobrzegie lub rzadko ząbkowane. Wewnętrzne liście w różyczce są większe od zewnętrznych. Dolne liście łodygowe są duże, o nasadzie zbiegającej w ogonek oskrzydlający łodygę. Górne liście są siedzące i stopniowo ku górze coraz węższe i mniejsze<ref name=K/>.
+; [[Liść|Liście]]: [[Ulistnienie]] skrętoległe. Dolne liście tworzą [[różyczka liściowa|różyczkę]], są jajowate lub szerokoeliptyczne, całobrzegie lub rzadko ząbkowane. Wewnętrzne liście w różyczce są większe od zewnętrznych. Dolne liście łodygowe są duże, o nasadzie zbiegającej w ogonek oskrzydlający łodygę. Górne liście są siedzące i stopniowo ku górze coraz węższe i mniejsze{{r|K}}.
-; [[Kwiat]]y: Kuliste [[koszyczek|koszyczki]] zebrane w luźną [[wierzchotka|wierzchotkę]].   [[Okrywa]] koszyczka szczytowego składa się z około 21 lub nieco więcej listków, ale w bocznych koszyczkach może być mniej, niż 21 listków okrywy. U podstawy okrywy brak dodatkowych listków<ref name=Szafer/>. Kwiaty o kolorze od żółtopomarańczowego do czerwonopomarańczowego. Zazwyczaj w koszyczku występują zarówno  [[kwiat rurkowaty|kwiaty rurkowate]], jak i [[kwiat języczkowaty|języczkowate]], czasami jednak brak kwiatów języczkowatych<ref name=K/>.
+; [[Kwiat]]y: Kuliste [[koszyczek|koszyczki]] zebrane w luźną [[wierzchotka|wierzchotkę]].   [[Okrywa]] koszyczka szczytowego składa się z około 21 lub nieco więcej listków, ale w bocznych koszyczkach może być mniej, niż 21 listków okrywy. U podstawy okrywy brak dodatkowych listków{{r|Szafer}}. Kwiaty o kolorze od żółtopomarańczowego do czerwonopomarańczowego. Zazwyczaj w koszyczku występują zarówno  [[kwiat rurkowaty|kwiaty rurkowate]], jak i [[kwiat języczkowaty|języczkowate]], czasami jednak brak kwiatów języczkowatych{{r|K}}.
-; [[Owoc]]: [[Niełupka|Niełupki]] o długości ok. 3 mm, wyposażone w dwukrotnie dłuższy [[puch kielichowy]]<ref name=K/>.
+; [[Owoc]]: [[Niełupka|Niełupki]] o długości ok. 3 mm, wyposażone w dwukrotnie dłuższy [[puch kielichowy]]{{r|K}}.
 === Biologia i ekologia ===
-; Rozwój: [[Bylina (botanika)|Bylina]], [[hemikryptofit]]. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest [[owadopylność|owadopylna]], nasiona rozsiewane są przez wiatr. Rozmnaża się wyłącznie przez nasiona<ref name=K/>.
+; Rozwój: [[Bylina (botanika)|Bylina]], [[hemikryptofit]]. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest [[owadopylność|owadopylna]], nasiona rozsiewane są przez wiatr. Rozmnaża się wyłącznie przez nasiona{{r|K}}.
-; [[Siedlisko (biologia)|Siedlisko]]: [[Roślina wapieniolubna]]. Rośnie w szczelinach skał, w murawach naskalnych, na [[piarg]]ach, głównie w miejscach nasłonecznionych<ref name=K/>.
+; [[Siedlisko (biologia)|Siedlisko]]: [[Roślina wapieniolubna]]. Rośnie w szczelinach skał, w murawach naskalnych, na [[piarg]]ach, głównie w miejscach nasłonecznionych{{r|K}}.
-; [[Genetyka]]: Liczba chromosomów [[diploid|2n]] = 48<ref name=K/>.
+; [[Genetyka]]: Liczba chromosomów [[diploid|2n]] = 48{{r|K}}.
 === Zagrożenia i ochrona ===
-W Polsce mimo rzadkości występowania nie jest specjalnie zagrożony [[antropopresja|antropopresją]]. W polskich Karpatach objęto prawną ochroną najliczniejsze stanowisko jego występowania na Zawiesach w Pieninach. Na początku lat 90. w ramach [[ochrona czynna|ochrony czynnej]] usunięto drzewa i krzewy zacieniające skałę oraz rozpoczęto regularne koszenie łąki wokół skały. Przyniosło to bardzo dobre rezultaty: odnowiła się typowa dla tego miejsca murawa naskalna z dużą ilością okazów starca pomarańczowego (około 35-40 kwitnących okazów)<ref name=K/>.
+W Polsce mimo rzadkości występowania nie jest specjalnie zagrożony [[antropopresja|antropopresją]]. W polskich Karpatach objęto prawną ochroną najliczniejsze stanowisko jego występowania na Zawiesach w Pieninach. Na początku lat 90. w ramach [[ochrona czynna|ochrony czynnej]] usunięto drzewa i krzewy zacieniające skałę oraz rozpoczęto regularne koszenie łąki wokół skały. Przyniosło to bardzo dobre rezultaty: odnowiła się typowa dla tego miejsca murawa naskalna z dużą ilością okazów starca pomarańczowego (około 35-40 kwitnących okazów){{r|K}}.
 {{Przypisy|stopień= ===}}