Kalwaria

Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej

Kalwaria (Calvaria - łac. odpowiednik hebr. Golgota - to znaczy czaszka) - zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę.

W okresie, gdy dostęp do "świętego miasta" był utrudniony, pielgrzymując do takiej kalwarii można było uzyskać takie same odpusty jak w czasie pielgrzymki do Jerozolimy.

Najstarsza w Europie kalwaria powstała w latach 1405-1420 w Hiszpanii, koło Kordoby, z inicjatywy dominikanina Alwarusa. Nieco później zaczęły one powstawać na terenie Niemiec i Włoch. Po okresie reformacji powrócono do ich budowania. Było to też związane z rozwojem pobożności pasyjnej, do czego przyczynił się walnie swymi publikacjami z końca XVI w. Adrian Cruys, zwany Andrychomiuszem. Jego dzieła, w których opisywał Ziemię Świętą w czasach Chrystusa stały się bodźcem do tworzenia tego typu miejsc pielgrzymkowych. Pierwszą kalwarią w Polsce jest Kalwaria Zebrzydowska założona z inicjatywy Mikołaja Zebrzydowskiego w 1602 r.

Kalwarie zawierały różne liczby stacji, od paru do parudziesięciu. Wraz z rozwojem nabożeństwa drogi krzyżowej (związanym głównie z postacią św. Leonarda z Porto Maurizio) stacje Męki Pańskiej, w liczbie 14, zaczęły być umieszczane także we wnętrzach kościołów.

Kalwarie na historycznych ziemiach polskich

• Głotowo
• Góra Kalwaria
• Góra Świętej Anny
• Kalwaria Kodeńska - Kodeń
• Kalwaria Krzeszowska - Krzeszów
• Kalwaria Pacławska
• Kalwaria Pakoska - Pakość
• Kalwaria Panewnicka - Katowice−Panewniki
• Kalwaria Piasecka - Piaseczno
• Kalwaria Piekarska - Piekary Śląskie
• Kalwaria Praszkowska
• Kalwaria Pszowska
• Kalwaria na Cierniaku
• Kalwaria Rokitniańska - Rokitno
• Kalwaria Świętokrzyska
• Kalwaria Tokarska
• Ujście
• Wambierzyce
• Kalwaria Ujazdowska
• Kalwaria Wejherowska
• Kalwaria Wielewska
• Kalwaria Wileńska
• Kalwaria Zebrzydowska
• Kalwaria Żmudzka