Woda mineralna

Tabliczki informujące o składzie na ujęciach w Wysowej-Zdroju

Woda mineralna – naturalna woda lecznicza zawierająca co najmniej 1000 mg/dm³ rozpuszczonych składników stałych w postaci jonów. Oprócz tego może zawierać rozpuszczone gazy pochodzenia naturalnego (dwutlenek węgla, siarkowodór). Najczęściej (w handlu detalicznym w Polsce wyłącznie) jest to woda wgłębna, która sole mineralne pozyskała z rozpuszczania minerałów lub skał, przez które przepływała. Po raz pierwszy definicję wody mineralnej określono na Międzynarodowym Kongresie Balneologicznym w Bad Nauheim w roku 1911.

Woda mineralna w Polsce

Historia wód mineralnych w Polsce zaczyna się około roku 1800. Aż do 1992 w Polsce było zarejestrowanych jedynie 28 źródeł wód mineralnych, których jakość określona była wysokimi wymogami sanitarnymi. Za wodę mineralną uznawano bowiem wodę głębinową, zawierającą minimum 1000 mg pierwiastków życia w 1 litrze wody, a zawarte w niej pierwiastki tworzyły ze sobą odpowiednie stosunki ilościowe. Po zmianach w latach 1992 i 1997 obniżono próg ilościowy pierwiastków, kategoryzując trzy rodzaje wód:

• niskomineralizowane (do 500 mg),
• średniomineralizowane (501-1500 mg),
• wysokomineralizowane (powyżej 1500 mg).

Brak minimalnego progu dla wód niskomineralizowanych sprawia, że obecnie niemal każda woda w kranach, studniach czy rozlewiskach może za taką uchodzić. Wystarczy wykazać, że nie zawiera ona żadnych szkodliwych pierwiastków i zarejestrować ją w Państwowym Zakładzie Higieny.

Podział wód ze względu na ich mineralizację

• słodka, zwykła (M < 1 g/dm³);
• półsłodka (1 < M < 3 g/dm³);
• słonawa (3 < M < 10 g/dm³);
• słona (10 < M < 35 g/dm³);
• solanka (M > 35 g/dm³);
• solanka silna (M > 150 g/dm³).

Podział wód słodkich ze względu na ich mineralizację

• wody ultrasłodkie (M < 0,1 g/dm³);
• wody słodkie (0,1 < M < 0,5 g/dm³);
• akratopegi (0,5 < M < 1 g/dm³);
• wody mineralne (M > 1 g/dm³)

Rodzaje wód mineralnych ze względu na skład chemiczny

• szczawy – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1000 mg/dm³ wolnego dwutlenku węgla (CO₂);
• woda krzemowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 100 mg/dm³ kwasu metakrzemowego (H₂SiO₃);
• woda kwasowęglowa – lecznicza, swoista zawierająca od 250 mg/dm³ do 999 mg/dm³ wolnego CO₂;
• woda jodkowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu jodkowego (I^-);
• woda glauberska – lecznicza, mineralna, siarczanowo-sodowa, w której udział jonów siarczanowego (SO₄^2-) i sodowego (Na⁺) wynosi co najmniej po 20% mval;
• woda fluorkowa – lecznicza, swoista, zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu fluorkowego (F^-);
• woda chlorkowa – woda o składzie chemicznym z dominacją jonu chlorkowego (Cl^-). W wielu klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta oznacza przekroczenie nawet 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody chlorkowe mają charakter wód słonych i solanek;
• woda bromkowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 5 mg/dm³ jonu bromkowego (Br^-);
• woda borowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 5 mg/dm³ kwasu metaborowego (HBO₂);
• woda arsenowa – lecznicza, swoista o zawartości arsenu [As(III) lub As(V)] co najmniej 0,7 mg/dm³, co odpowiada 1,3 mg jonu wodoroarsenianowego (HAsO₄^2-) i 1 mg jonu arseninowego (AsO₂^-);
• woda manganowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1,0 mg/dm³ jonu manganawego (Mn²⁺);
• woda radoczynna – lecznicza, swoista, w której natężenie promieniowania jądrowego rozpuszczonych składników gazowych (głównie radon) lub stałych (głównie rad) wynosi co najmniej 2 nCi/dm³;
• woda siarczanowa – woda o składzie chemicznym z dominacją jonu siarczanowego. W wielu klasyfikacjach hydrochemicznych dominacja ta oznacza przekroczenie 70% mvali stężeń podstawowych anionów. Wody siarczanowe o tak wysokich względnych stężeniach siarczanów, spotykane są bardzo rzadko w naturalnych warunkach;
• woda siarczkowa – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 1 mg/dm³ siarki oznaczalnej jodometrycznie występującej w postaci siarkowodoru (H₂S), jonu wodorosiarczkowego (HS^-), wielosiarczków (H₂S_x przy x = 2-6) oraz w jonie tiosiarczanowym (S₂O₃^2-);
• woda witriolowa – lecznicza, mineralna, siarczanowo-żelazista o bardzo niskim pH;
• woda żelazista – lecznicza, swoista zawierająca co najmniej 10 mg/dm³ jonu żelazawego (Fe²⁺);

Zobacz też

• woda oligoceńska, woda plejstoceńska
• woda sodowa, woda stołowa, woda morska
• sole mineralne, minerały