Attyka (architektura): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 77.255.241.218 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Beau.bot. |
m Robot zmienił szablon DisambigR |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{ |
{{Inne znaczenia|[[architektura|elementu architektonicznego]]|[[Attyka|inne znaczenia tego słowa]]}} |
||
[[Plik:Mikołaj Przybyła`s house attic in Kazimierz Dolny in Poland.JPG|250px|thumb|right|Attyka kamienicy Mikołaja Przybyły w Kazimierzu Dolnym]] |
[[Plik:Mikołaj Przybyła`s house attic in Kazimierz Dolny in Poland.JPG|250px|thumb|right|Attyka kamienicy Mikołaja Przybyły w Kazimierzu Dolnym]] |
||
[[Plik:Baranow attyka.jpg|thumb|250px|<center>Attyka elewacji południowej<br />[[zamek w Baranowie Sandomierskim]]]] |
[[Plik:Baranow attyka.jpg|thumb|250px|<center>Attyka elewacji południowej<br />[[zamek w Baranowie Sandomierskim]]]] |
Wersja z 20:36, 21 sty 2013
Attyka (franc. (étage) attique, z grec. Attikos) – górny element budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn osłaniający dach. Pełni dwojaką funkcję: estetyczną jako architektoniczny element dekoracyjny oraz użytkowo-konstrukcyjną jako zabezpieczenie sąsiednich budynków przed przeniesieniem się ognia w przypadku pożaru. Attyka stanowi mur ogniowy, jeśli jest wykonana z materiału niepalnego o wytrzymałości ogniowej min 1 godzina i grubości min 25 cm, np. z pełnej cegły ceramicznej, silikatu, czy też bloczków betonowych.
W zależności od ukształtowania rozróżnia się attyki:
- pełne – stosowane głównie w średniowieczu
- ażurowe (balustradowe i arkadowe) – renesans i barok
- uskokowe lub schodkowe – klasycyzm przełomu XVIII i XIX wieku
- grzebieniowe (zwane polskimi) – stosowane w 2. połowie XVI wieku
Attyka stosowana była w starożytności (Grecja, Rzym), a także ponownie (w zmienionej formie) od XVI wieku. Charakterystyczna dla renesansowej architektury Polski i Czech była ozdobą zamków, pałaców, kościołów, ratuszów oraz bram i kamienic. Do najpiękniejszych attyk polskich należą attyki: krakowskich sukiennic (1557), ratuszów w Tarnowie i Sandomierzu (2. połowa XVI wieku) oraz Szydłowcu.
Bardzo rozbudowane formy przyjmowała zwłaszcza w manieryzmie (mieszczańskie kamienice Celejowska oraz Przybyłów w Kazimierzu Dolnym). Na Śląsku występuje odmiana attyki, charakterystyczna dla tego regionu - attyka śląska - o zakończeniu w formach półkoli, ćwierćkoli, np. attyka w kamienicy "Pod Złotą Koroną" przy Rynku nr 29 we Wrocławiu. W Warszawie attykami ozdobiony jest między innymi Pałac Kultury i Nauki.
Bibliografia
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 16, 17. ISBN 83-85001-89-1.