Gordion

Pozostałości Gordionu

Gordion – starożytne miasto i stolica Frygii w Azji Mniejszej na prawym brzegu rzeki Senioras, założone przez legendarnego króla Gordiasa.

Według mitologii greckiej mieszkańcy Frygii nękani brakiem władcy i walkami wewnętrznymi zwrócili się o radę do wyroczni, która poradziła im, by ogłosili królem tego, kto pojawi się u nich na rydwanie zaprzężonym w woły. W ten sposób Gordios, który zjawił się na takim rydwanie, został królem. W dowód wdzięczności założył miasto Gordion, a Zeusowi złożył w ofierze swój rydwan, na którego dyszlu wykonał skomplikowany węzeł (patrz: węzeł gordyjski). Przepowiednia głosiła, że kto ten węzeł rozwiąże, będzie rządził światem. Sztuki tej miał dokonać Aleksander Wielki w czasie wyprawy na Persję. Legenda głosi, że król Macedonii rozciął węzeł jednym cięciem miecza.

W wyniku przeprowadzonych wykopalisk (z których najważniejsze przeprowadzone były przez archeologów amerykańskich od 1949) stwierdzono tu ciągłość osadnictwa od III tysiąclecia p.n.e. do epoki grecko-rzymskiej. Z VIII–VII wieku p.n.e., gdy Gordion był stolicą Frygii, zachowały się masywne mury miejskie z bramą w formie długiego korytarza oraz resztki rezydencji królewskiej. Domy budowane w formie megaronu, z kamienia lub materiału podobnego do muru pruskiego posiadały dwuspadowy dach. Bogatsze domy zdobione były geometrycznymi mozaikami z krzemienia.

W pobliżu miasta znajdują się liczne kurhany z drewnianymi komorami grobowymi wewnątrz. W jednym z nich, zwanym grobem (lub tumulusem) Midasa, znaleziono cenne wyroby z brązu, m.in. zdobione reliefem, w innych zaś – resztki sprzętów drewnianych.

Bibliografia

• Hammond N.G.L.- "Dzieje Grecji" , Warszawa 1977.
• Klengel E. I H.- „Hetyci i ich sąsiedzi”, Warszawa 1974.
• Piszczek Z. (red.) – „Mała encyklopedia kultury antycznej”, PWN, Warszawa 1983, s. 292, ISBN 83-01-03529-3.
• Praca zbiorowa – „Encyklopedia sztuki starożytnej”, WaiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 256-257, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WaiF).
• Żurawski B. – "Śladami Aleksandra Macedońskiego" , Warszawa 1985.