Herod Wielki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Addbot (dyskusja | edycje)
m Bot: Migrating 50 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q51672 (translate me)
Linia 152: Linia 152:
{{link FA|fi}}
{{link FA|fi}}


[[ar:هيرودس الأول]]
[[be:Ірад Вялікі]]
[[bg:Ирод Велики]]
[[br:Herodez Veur]]
[[ca:Herodes el gran]]
[[cs:Herodes Veliký]]
[[cy:Herod Fawr]]
[[da:Herodes den Store]]
[[de:Herodes der Große]]
[[et:Herodes]]
[[el:Ηρώδης ο Μέγας]]
[[en:Herod the Great]]
[[es:Herodes I el Grande]]
[[eo:Herodo la Granda]]
[[eu:Herodes I.a Handia]]
[[fa:هیرود بزرگ]]
[[fr:Hérode Ier le Grand]]
[[ga:Héaród Mór]]
[[gl:Herodes]]
[[ko:헤로데 1세]]
[[hi:हेरोद महान]]
[[hr:Herod I. Veliki]]
[[id:Herodes yang Agung]]
[[it:Erode il Grande]]
[[he:הורדוס]]
[[sw:Herode Mkuu]]
[[la:Herodes]]
[[lv:Hērods Lielais]]
[[lt:Erodas I Didysis]]
[[hu:Heródes]]
[[nl:Herodes I]]
[[ja:ヘロデ大王]]
[[no:Herodes den store]]
[[oc:Eròdes lo Grand]]
[[pt:Herodes, o Grande]]
[[ro:Irod cel Mare]]
[[ru:Ирод I Великий]]
[[sk:Herodes Veľký]]
[[sl:Herod Veliki]]
[[sr:Ирод Велики]]
[[sh:Herod Veliki]]
[[fi:Herodes]]
[[sv:Herodes den store]]
[[tl:Herodes ang Dakila]]
[[ta:முதலாம் ஏரோது]]
[[ta:முதலாம் ஏரோது]]
[[th:พระเจ้าเฮโรดมหาราช]]
[[tr:Hirodes]]
[[uk:Ірод I Великий]]
[[vi:Herod Đại đế]]
[[yi:הורדוס]]
[[zh:大希律王]]

Wersja z 14:55, 12 mar 2013

Szablon:Władca kraju infobox

Miedziana moneta Heroda. Legenda: "Basileus Herodon" na awersie i macedoński symbol słońca na rewersie.

Herod Wielki (Herodes Magnus), czasami w literaturze opisywany jako Herod (II) Wielki[1] (ur. 73 lub w 72 roku p.n.e., zm. 4 roku p.n.e.) – syn Idumejczyka Antypatra i Nabatejki Kypros. Od roku 47 p.n.e. był namiestnikiem Galilei mianowanym przez swojego ojca, a od 46 r. p.n.e. namiestnikiem Celesyrii i Samarii z ręki Sekstusa Cezara. W latach 39 - 4 p.n.e. król Judei z łaski Rzymu.

Wywód przodków

4. Antypas I
     
    2. Antypater
5. NN
       
      1. Herod Wielki
6. NN    
    3. Kypros
   
7. NN      
 

Biografia

Judea za Heroda Wielkiego
Model Świątyni Jerozolimskiej

Pod koniec 40 p.n.e. decyzją senatu rzymskiego został mianowany królem Judei. W konflikcie między Oktawianem i Antoniuszem wziął stronę tego drugiego, ale po jego klęsce pod Akcjum ukorzył się przed Oktawianem, który potwierdził jego władzę w Judei i oddał Herodowi ziemie zagarnięte wcześniej przez Kleopatrę. W latach 20. I wieku p.n.e. królestwo Heroda obejmowało, prócz Palestyny, też część dzisiejszej Jordanii, Libanu i Syrii. Sprawny władca i zarządca, znany z zainicjowania budowy wielu monumentalnych budowli (m.in. port w Cezarei, Twierdza Antonia widoczna z Via Dolorosa oraz rozbudowa Drugiej Świątyni w Jeruzalem).

W tradycji Ewangelii Mateusza przedstawiony został jako tyran pragnący zgładzić Jezusa, inicjator tzw. rzezi niewiniątek, jednakże istnieją wątpliwości, czy zdarzenie to miało faktycznie miejsce. Jedynym tekstem przekazującym informacje na ten temat jest wspomniana Ewangelia Mateusza, której autor mógł wpleść tę anegdotę w tok opowiadania z pobudek teologicznych. O rzezi niewiniątek nie wspominają pozostałe Ewangelie Nowego Testamentu ani wczesne apokryfy, jak również inne źródła historyczne, nawet pisma Józefa Flawiusza, opisujące epokę rządów Heroda z pozycji mu nieprzychylnych. Wiadomo jednak, że pod koniec życia Herod dopuścił się wielu mordów, poszukując rzeczywistych lub domniemanych spisków mogących pozbawić go władzy, m.in. zamordował swojego pierworodnego syna Antypatra (z pierwszej żony Doris). Zabił też jedną ze swoich żon oraz jej synów, brata i matkę, którą wydał na śmierć głodową w więzieniu. Współcześnie ocenia się, że okrucieństwo Heroda pod koniec życia wynikało po części z choroby umysłowej wywołanej przez chorobę nerek, z powodu której w końcu zmarł w męczarniach. Po jego śmierci wybuchła tzw. wojna Warusa.

Data śmierci

Najczęściej podaje się, że Herod Wielki zmarł w 4 p.n.e.[2] (wedle wyliczeń Jana Keplera między 12 marca a 11 kwietnia 4 p.n.e.). Józef Flawiusz pisał, że Herod umarł po 18 dniach od zaćmienia Księżyca. Miało się to wydarzyć niedługo przed wiosennym świętowaniem Paschy. Pojawiła się jednak hipoteza, nie ciesząca się większą popularnością, że zmarł w grudniu 5 p.n.e.[3].

Grób Heroda

Zdjecie lotnicze Herodium od strony południowo-zachodniej
Moneta Heroda Wielkiego, przedstawiająca hełm w rzymskim stylu
Mapa Judei za Heroda Wielkiego

7 maja 2007 Ehud Necer, archeolog z Uniwersytetu Hebrajskiego poinformował o odkryciu grobu Heroda w Herodium, położonym 12 km na południe od Jerozolimy. Historyk Józef Flawiusz podawał Herodium, jako miejsce spalenia zwłok Heroda, ale dokładna lokalizacja grobu pozostawała nieznana. Sarkofag króla został rozbity na kawałki, prawdopodobnie w czasie powstania Żydów[4].

Chrześcijanie w rodzinie Heroda

Opierając się na fragmentach listu Pawła z Tarsu do Rzymian (Pozdrówcie tych, którzy należą do domu Arystobula, List do Rzymian 16, 10 oraz: Pozdrówcie Herodiona, mojego rodaka, 16, 11) szereg badaczy przyjmuje, że w rodzinie bądź otoczeniu potomków Heroda znajdowali się chrześcijanie - zdania na temat tego, jak bliska była to rodzina, pozostają podzielone[5].

Żony

Potomstwo

Z małżeństwa z Doris:

Z małżeństwa z Mariamme (I):

Z małżeństwa z Mariamme (II):

  • Herod III (Herod Boethos, Herod z Rzymu, Herod Filip I), pierwszy mąż Herodiady

Z małżeństwa z Maltake:

Z małżeństwa z Kleopatrą:

  • Herod IV,
  • Filip (Herod Filip II), zm. 34, tetrarcha Batanei, Gaulanitydy, Trachonu i Paneas[6].

Z małżeństwa z Pallas:

Z małżeństwa z Fedrą:

Z małżeństwa z Elpis:

Małżeństwa z córką Józefa i córką Fazaela pozostały bezdzietne.

Zobacz też

  1. J. Ciecieląg, Polityczne dziedzictwo Heroda Wielkiego. Palestyna w epoce rzymsko-herodiańskiej, Kraków 2002, s. 193. Jest to liczebnik odróżniający go od pozostałych członków dynastii herodiańskiej noszących imię Herod, a nie numeracja jako władcy. Herod był pierwszym władcą Judei o tym imieniu.
  2. Np. Cz. P. Bosak, Postacie Nowego Testamentu. Słownik-konkordancja, Poznań-Pelplin 1996, s. 167.
  3. T.D. Barnes, The Date of Herod's Death, "Journal of Theological Studies", n.s., nr XIX, 1968, s. 204-209
  4. Archeologist: King Herod's tomb desecrated, but discovery 'high point'.
  5. Michael Morys-Twarowski, Chrześcijanie w rodzinie Heroda?, "Histmag.org", 23 kwietnia 2009, dostęp 10 maja 2009.
  6. Filip tetrarcha bywa często mylony ze swoim bratem (i teściem zarazem) Herodem Bothosem, który w Ewangelii Mateusza i Ewangelii Marka występuje jako Filip.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Herod Wielki
Poprzednik:
Antygon
Król żydowski
37 p.n.e.-4 p.n.e.
Następca:
Herod Archelaos
Władca Galilei
37 p.n.e.-4 p.n.e.
Następca:
Herod Antypas
Władca Batanei
37 p.n.e.-4 p.n.e.
Następca:
Herod Filip II

Szablon:Link FA