Rozpad alfa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
sprzątanie kodu |
|||
Linia 43: | Linia 43: | ||
{{link FA|hr}} |
{{link FA|hr}} |
||
[[af:Alfaverval]] |
|||
[[ar:تحلل ألفا]] |
|||
[[az:Alfa-dağılması]] |
|||
[[bg:Алфа разпад]] |
|||
[[ca:Desintegració alfa]] |
|||
[[da:Alfahenfald]] |
|||
[[et:Alfalagunemine]] |
|||
[[el:Διάσπαση άλφα]] |
|||
[[en:Alpha decay]] |
|||
[[es:Desintegración Alfa]] |
|||
[[eu:Alfa desintegrazio]] |
|||
[[fa:واپاشی آلفا]] |
|||
[[fr:Radioactivité α]] |
|||
[[ko:알파 붕괴]] |
|||
[[hr:Alfa raspad]] |
|||
[[id:Peluruhan alfa]] |
|||
[[is:Alfasundrun]] |
|||
[[it:Decadimento alfa]] |
|||
[[he:קרינת אלפא]] |
|||
[[kk:Альфа-ыдырау]] |
|||
[[lv:Alfa sabrukšana]] |
|||
[[lt:Alfa skilimas]] |
|||
[[hu:Alfa-részecske]] |
|||
[[ms:Pereputan alfa]] |
|||
[[mn:Альфа задрал]] |
|||
[[nl:Alfastraling]] |
|||
[[ja:アルファ崩壊]] |
|||
[[oc:Radioactivitat α]] |
|||
[[pt:Emissão alfa]] |
|||
[[ro:Dezintegrare alfa]] |
|||
[[ru:Альфа-распад]] |
|||
[[sk:Alfa rozpad]] |
|||
[[sl:Razpad alfa]] |
|||
[[sr:Алфа-распад]] |
|||
[[sh:Alfa raspad]] |
|||
[[fi:Alfahajoaminen]] |
|||
[[sv:Alfasönderfall]] |
|||
[[ta:அல்ஃபா சிதைவு]] |
|||
[[th:การสลายให้อนุภาคแอลฟา]] |
|||
[[uk:Альфа-радіоактивність]] |
|||
[[vi:Phân rã alpha]] |
|||
[[zh:Α衰变]] |
Wersja z 19:39, 12 mar 2013
Rozpad alfa (przemiana α) – reakcja jądrowa rozpadu, w której emitowana jest cząstka α (jądro helu ). Strumień cząstek alfa emitowanych przez rozpadające się jądra atomowe nazywa się promieniowaniem alfa.
Reakcja rozpadu jądra atomu uranu-238 (238U):
- 23892U → 23490Th + 42He2+
lub:
- 23892U → 23490Th + α
Inne przykłady:
- 23290Th → 22888Ra + 42He2+
- 22688Ra → 22286Rn + 42He2+
Ogólnie:
W wyniku rozpadu alfa powstające jądro ma mniejszą o 2 liczbę atomową a liczbę masową mniejszą o 4 w porównaniu z rozpadającym się jądrem.
Spośród izotopów spotykanych w naturze wiele jąder należących do łańcuchów uranowego oraz torowego jest emiterami cząstek α. Natomiast spośród promieniotwórczych jąder atomowych (także wytworzonych syntetycznie) rozpadowi α ulegają głównie jądra cięższe - powyżej masy 200, ale także wśród pierwiastków ziem rzadkich oraz bardzo egzotycznych izotopów cyny, telluru i ksenonu (okolice masy 100).
Emitowane cząstki mają zazwyczaj energię kinetyczną około 5 MeV, co odpowiada prędkości 15 000 km/s. W rozpadzie α, cząstka α formuje się już w jądrze i jest równocześnie odpychana siłami elektrostatycznymi i przyciągana oddziaływaniami silnymi pozostałej części jądra. W niewielkiej odległości od jądra siły przyciągania jądrowego przeważają, w większej zaś przeważają siły odpychania. Cząstka α ma energię mniejszą od energii potrzebnej na pokonanie sił przyciągania, ale dzięki kwantowemu zjawisku tunelowania przenika przez wąską barierę potencjału.
Energia cząstek alfa emitowanych z danego atomu ma określoną wartość, ponieważ rozpad jest dwuciałowy i prowadzi do określonych poziomów energetycznych powstającego jądra. W przypadku niektórych radionuklidów (np. 265Sg, 266Sg) możliwy jest rozpad α do kilku różnych poziomów energetycznych jądra, dzięki czemu energie emitowanych cząstek alfa są również ściśle określone. W takim przypadku udział cząstek alfa o danej energii zależy od prawdopodobieństwa zajęcia przez powstające jądro odpowiadającego poziomu energetycznego.
Rozpad α jest dość powszechnym zjawiskiem w przyrodzie, odpowiada za niemal połowę promieniotwórczości naturalnej skorupy ziemskiej.
Zjawisko rozpadu α jest między innymi wykorzystywane w konstrukcji czujników dymu, w których rozpadające się jądra pierwiastka ameryk-241 emitują cząstki α pochłaniane przez dym.