Chronicon Paschale: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
uzup. |
lit. |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''''Chronicon Paschale''''' (Kronika Wielkanocna){{u|uwaga1}} – anonimowa [[kronika]] [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyńska]], powstała między 631 a 641 rokiem opisująca wydarzenia od [[Stworzenie świata według Biblii|początku świata]], za który przyjęto po raz pierwszy erę bizantyńską, od 5507 do |
'''''Chronicon Paschale''''' (Kronika Wielkanocna){{u|uwaga1}} – anonimowa [[kronika]] [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyńska]], powstała między 631 a 641 rokiem opisująca wydarzenia od [[Stworzenie świata według Biblii|początku świata]], za który przyjęto po raz pierwszy erę bizantyńską, od 5507 do 627 roku po narodzeniu [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]]. |
||
''Kronika Wielkanocna'' (''Epitomé chronòn'') jest też znana pod łacińskimi tytułami ''Chronicon Paschale'', ''Chronicon Alexandrinum'', ''Chronicon Constantinopolitanum'' i ''Fasti Siculi''. Nie zachowały się żadne informacje o jej autorze. Analiza treści ''Kroniki'' prowadzi do wniosku, że był duchownym{{r|Jurewicz113}}. Kronika będąca bizantyńskim utworem o charakterze [[Kompilacja (literatura)|kompilacji]] powstała w otoczeniu [[Patriarcha Konstantynopola|Patriarchy Konstantynopola]] [[Sergiusz I (patriarcha Konstantynopola)|Sergiusza I]] za czasów cesarza [[Herakliusz (cesarz bizantyński)|Herakliusza]] (610-641){{r|NAD}}{{u|uwaga2}}. Obejmuje dzieje ówczesnego świata od Adama, protoplasty człowieka do 627 roku, na którym się urywa. W całości była doprowadzona do 629 roku{{u|uwaga3}}. W późniejszym okresie dołączono do niej wykaz cesarzy od [[Gajusz Juliusz Cezar|Cezara]] do [[Konstantyn IX Monomach|Konstantyna IX Monomacha]] (1042 rok){{r|Jurewicz113}}. |
''Kronika Wielkanocna'' (''Epitomé chronòn'') jest też znana pod łacińskimi tytułami ''Chronicon Paschale'', ''Chronicon Alexandrinum'', ''Chronicon Constantinopolitanum'' i ''Fasti Siculi''. Nie zachowały się żadne informacje o jej autorze. Analiza treści ''Kroniki'' prowadzi do wniosku, że był duchownym{{r|Jurewicz113}}. Kronika będąca bizantyńskim utworem o charakterze [[Kompilacja (literatura)|kompilacji]] powstała w otoczeniu [[Patriarcha Konstantynopola|Patriarchy Konstantynopola]] [[Sergiusz I (patriarcha Konstantynopola)|Sergiusza I]] za czasów cesarza [[Herakliusz (cesarz bizantyński)|Herakliusza]] (610-641){{r|NAD}}{{u|uwaga2}}. Obejmuje dzieje ówczesnego świata od Adama, protoplasty człowieka do 627 roku, na którym się urywa. W całości była doprowadzona do 629 roku{{u|uwaga3}}. W późniejszym okresie dołączono do niej wykaz cesarzy od [[Gajusz Juliusz Cezar|Cezara]] do [[Konstantyn IX Monomach|Konstantyna IX Monomacha]] (1042 rok){{r|Jurewicz113}}. |
||
Wersja z 10:09, 29 maj 2013
Chronicon Paschale (Kronika Wielkanocna)[a] – anonimowa kronika bizantyńska, powstała między 631 a 641 rokiem opisująca wydarzenia od początku świata, za który przyjęto po raz pierwszy erę bizantyńską, od 5507 do 627 roku po narodzeniu Jezusa Chrystusa.
Kronika Wielkanocna (Epitomé chronòn) jest też znana pod łacińskimi tytułami Chronicon Paschale, Chronicon Alexandrinum, Chronicon Constantinopolitanum i Fasti Siculi. Nie zachowały się żadne informacje o jej autorze. Analiza treści Kroniki prowadzi do wniosku, że był duchownym[1]. Kronika będąca bizantyńskim utworem o charakterze kompilacji powstała w otoczeniu Patriarchy Konstantynopola Sergiusza I za czasów cesarza Herakliusza (610-641)[2][b]. Obejmuje dzieje ówczesnego świata od Adama, protoplasty człowieka do 627 roku, na którym się urywa. W całości była doprowadzona do 629 roku[c]. W późniejszym okresie dołączono do niej wykaz cesarzy od Cezara do Konstantyna IX Monomacha (1042 rok)[1].
We wstępie autor zawarł dane dotyczące chronologii chrześcijańskiej i cyklu świąt wielkanocnych, od których pochodzi łacińska nazwa kroniki[1]. Autor uznał stworzenie świata za początek ery rzymskiej (tym samym i bizantyńskiej) i jako pierwszy ustalił go na 21 marca 5507 roku. Szedł w tym za chiliastą Sekstusem Juliuszem Afrykańczykiem (II/III wiek), głoszącym, że świat ma istnieć 6000 lat, a ponieważ narodzenie Jezusa datował na 5500 rok, zapowiadał koniec świata w roku 500 po urodzeniu Chrystusa[3].
Źródłem dla autora była cytowana często całymi partiami Biblia[2], a także: Kanony Euzebiusza z Cezarei, Kronika Jana Malalasa, O miarach i ciężarach Epifaniusza z Salaminy, Tablice Wielkanocne, aleksandryjskie i antiocheńskie akta męczenników oraz Roczniki konsularne dotyczące okresu republiki rzymskiej[1]. Anonimowy autor do 532 roku oparł się głównie na Kronice Malalasa, którą, podobnie jak Jan z Nikiu, miejscami przepisywał dosłownie oraz na Historii Kościoła Euzebiusza z Cezarei. Lata 532-600 potraktował pobieżnie, dokładniej opisując dopiero czasy sobie współczesne: ostatnie lata panowania cesarza Maurycjusza, rządy cesarza Fokasa i 17 lat sprawowania władzy przez cesarza Herakliusza. Do najciekawszych partii dzieła należy opis najazdu Awarów na Trację w 617 roku i oblężenia Konstantynopola przez zjednoczone siły Persów, Awarów i Słowian w 626 roku[3].
Kronika stanowi wyraz prymitywnych zainteresowań historią szerszych warstw ludności. Przez cały okres istnienia Cesarstwa była ulubioną lekturą ze względu na wartkie opisy wydarzeń i prosty, potoczny język, nie pozbawiony zalet artystycznych[3]. W braku krytycyzmu idzie w ślady Malalasa, powtarza też jego błędy i nieporozumienia dotyczące osób i wydarzeń[4]. Utwór będąc chronologicznym zestawieniem wydarzeń[2], przedstawia wartość jako źródło historyczne okresu panowania wschodniorzymskich cesarzy Fokasa i Herakliusza. Po raz pierwszy ustala też początek ery bizantyńskiej (od czasów Adama) na rok 5507[5]. Kronika Wielkanocna wymieniana jest obok Historii Kościelnej Euzebiusza z Cezarei i dzieł Georgiusa Syncellusa[2].
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna. T. 28/6: Caelius Aurelianus - Cyprysowate. Warszawa: Wydawnictwo Gutenberg Print sp. z o.o., 1999, s. 206-207, seria: Suplement Współczesny. ISBN 83-87697-50-8.
- O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01422-X.
- Tadeusz Sinko: Zarys historii literatury greckiej. T. 3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1964.
Linki zewnętrzne
- Chronicon Paschale. Ludwig Dindorf, 1832. [dostęp 2013-04-13].
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>- ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieJurewicz113BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c d Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieNADBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieJurewicz114BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieSinko347BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieEBRBŁĄD PRZYPISÓW