Panika: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 8: Linia 8:


== Objawy paniki ==
== Objawy paniki ==
Żaden opis ani lista symptomów nie oddaje tego czym są przeżycia chorego w stanie paniki. Stan ten pozostaje doświadczeniem ekstremalnym i wyjątkowym. Z tym zastrzeżeniem można przytoczyć wykaz objawów uważanych za typowe dla napadu lęku panicznego:
Żaden opis ani lista symptomów nie oddaje tego, czym są przeżycia chorego w stanie paniki. Stan ten pozostaje doświadczeniem ekstremalnym i wyjątkowym. Z tym zastrzeżeniem można przytoczyć wykaz objawów uważanych za typowe dla napadu lęku panicznego:


# mocne bicie serca, kołatanie, przyspieszenie tętna;
# mocne bicie serca, kołatanie, przyspieszenie tętna;
Linia 23: Linia 23:
# obawa przed śmiercią;
# obawa przed śmiercią;
# drętwienia kończyn;
# drętwienia kończyn;
# bladość
# bladość.
Typowo panika (lęk paniczny) zaczyna się nagle i następnie narasta osiągając swój szczyt w okresie kilkunastu minut i trwa do godziny. W okresie napadu występuje przynajmniej kilka objawów z podanej wyżej listy 14 objawów. Dość często w okresie ponapadowym utrzymuje się lęk typu [[agorafobia|agorafobii]] (przed znalezieniem się w niektórych miejscach) i lęk antycypacyjny (przed powtórzeniem się napadu paniki).
Typowo panika (lęk paniczny) zaczyna się nagle i następnie narasta osiągając swój szczyt w okresie kilkunastu minut i trwa do godziny. W okresie napadu występuje przynajmniej kilka objawów z podanej wyżej listy 14 objawów. Dość często w okresie ponapadowym utrzymuje się lęk typu [[agorafobia|agorafobii]] (przed znalezieniem się w niektórych miejscach) i lęk antycypacyjny (przed powtórzeniem się napadu paniki).



Wersja z 22:17, 5 lip 2013

Panika – definicja, określenie.

Panika (napad paniki) w swojej rozwiniętej postaci jest doświadczeniem ekstremalnej trwogi o swoje życie, która rozpoczyna się bez uchwytnego dla pacjenta powodu, a w każdym razie bez przyczyny, która by uzasadniała aż takie przerażenie. Słowo lęk mylnie sugeruje, że sprawa ma charakter tylko "psychiczny" albo "psychologiczny". W rzeczywistości napadowi paniki zawsze towarzyszą liczne objawy cielesne (somatyczne) o objawach zbieżnych z objawami wywołanymi hiperwentylacją i jej następstwami.

W literaturze dotyczącej paniki oraz stosowanym współcześnie nazewnictwie psychiatrycznym można zauważyć nieścisłość dotyczącą pewnej zasadniczej sprawy. Nie zostało jednoznacznie ustalone czy panika jest osobnym schorzeniem czy też raczej stanem, objawem lub zespołem objawów, czymś podobnym np. do żółtaczki, czy podwyższonej temperatury, które nie są chorobami ale przejawem zasadniczej choroby. Mimo pewnego wyodrębnienia paniki we współczesnych klasyfikacjach (W ICD-10 jest to Zaburzenie lękowe z napadami lęku inaczej lęk paniczny – F41.0) istnieją podstawy by traktować panikę jako pewien bardzo charakterystyczny zespół symptomów wywoływany przyczynami psychicznymi z główną komponentą lękową.

Objawy paniki

Żaden opis ani lista symptomów nie oddaje tego, czym są przeżycia chorego w stanie paniki. Stan ten pozostaje doświadczeniem ekstremalnym i wyjątkowym. Z tym zastrzeżeniem można przytoczyć wykaz objawów uważanych za typowe dla napadu lęku panicznego:

  1. mocne bicie serca, kołatanie, przyspieszenie tętna;
  2. pocenie się;
  3. trudności oddechowe, brak tchu, duszność;
  4. uczucie dławienia się;
  5. ból w klatce piersiowej;
  6. zawroty głowy, uczucie osłabienia, omdlewanie;
  7. dreszcze lub nagłe uczucie gorąca;
  8. drżenie;
  9. nudności lub nieprzyjemne doznania w jamie brzusznej;
  10. derealizacja lub depersonalizacja;
  11. obawa przed utratą kontroli nad sobą, szaleństwem;
  12. obawa przed śmiercią;
  13. drętwienia kończyn;
  14. bladość.

Typowo panika (lęk paniczny) zaczyna się nagle i następnie narasta osiągając swój szczyt w okresie kilkunastu minut i trwa do godziny. W okresie napadu występuje przynajmniej kilka objawów z podanej wyżej listy 14 objawów. Dość często w okresie ponapadowym utrzymuje się lęk typu agorafobii (przed znalezieniem się w niektórych miejscach) i lęk antycypacyjny (przed powtórzeniem się napadu paniki).

Przebieg ataku paniki

Częstość występowania

Napady lęku panicznego są objawem częstym, występują u ok. 9% całej populacji. Nawracające stany paniki z nasileniem wymagającym leczenia występują okresowo u 1-2% populacji. Dodatkowo jeszcze ok. 1% osób ujawnia zaburzenia łagodne, nie wymagające pomocy lekarskiej.Kobiety chorują dwukrotnie częściej niż mężczyźni. Okresem typowym dla rozwiniętego obrazu choroby jest 25-44 r. ż., natomiast pierwszy atak paniki występuje najczęściej między 10 a 28 r. ż. Pomiędzy napadami paniki chory nie czuje się zdrowy. Oczekuje on z niepokojem nawrotu napadu albo też ma inne dolegliwości lękowe bądź somatyczne psychogennej natury. Zjawisko to określane jest jako "lęk przed lękiem", jest ono bardzo charakterystyczne dla lęku panicznego (paniki).

Leczenie i pomoc

Leczeniem z wyboru w zaburzeniach lękowych jest psychoterapia. W zalezności od nasilenia zaburzeń stosuje się również farmakoterapię doraźną (stosowane są tutaj pochodne beznodwuazepin, buspiron) lub długoterminową (leki przeciwdepresyjno-przeciwlękowe – w pierwszym rzucie z grupy SSRI). Do nauki przerywania lub unikania napadu paniki stosuje się, zwłaszcza na początku terapii, treningi behawioralne.

Skutki nieleczonej paniki

Lęk paniczny może prowadzić do agorafobii. Nie musi on natomiast być zapowiedzią żadnych poważniejszych chorób psychicznych. Tym niemniej on sam jest przypadłością bardzo dotkliwą, objawy nie są możliwe do przezwyciężenia przez samego chorego i nierzadko mogą być przyczyną poważnych utrudnień w codziennym funkcjonowaniu. Rokowanie w tym schorzeniu jest niepewne i zależy w głównej mierze od zaangażowania w proces terapeutyczny.

Bibliografia

  1. Kasper S. Diagnostyka i farmakoterapia zespołu lęku napadowego. Lęk i Depresja 1998 (supl.); 3.
  2. Rabe-Jabłońska J. Ataki paniki i zaburzenia paniczne. Rozpoznawanie, rozpowszechnienie, etiopatogeneza, obrazy kliniczne i leczenie. Psychiatria Polska 1993; 165-179.
  3. Rybakowski J. Farmakologiczne leczenie lęku napadowego. Lęk i Depresja 1998 (supl.); 3: 99–111.
  4. Czernikiewicz A. Podstawy diagnozy i terapii zespołu lęku panicznego. Medycyna Rodzinna 6/2003
  5. Janusz Krzyżowski: Stany lękowe. Wyd. II. Warszawa: Medyk, 2005, s. 35, seria: Z Gabinetu Prywatnego. ISBN 83-89745-06-2. (diagram przebiegu ataku paniki)

Zobacz też

Linki zewnętrzne