Juliusz III: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
życie prywatne – tekst przeniesiony z artykułu Innocenzo Ciocchi del Monte, autor CarlosPn
Linia 53: Linia 53:
W spawach wewnętrznych nie wykazywał nadzwyczajnych inicjatyw, z wyjątkiem założenia rzymskiego [[Collegium Germanicum]] i reformy zakazującej kumulowaniu [[beneficjum|beneficjów]] hierarchom kościelnym<ref name="Kelly" />. 21 lipca 1550 zatwierdził konstytucję [[Jezuici|Towarzystwa Jezusowego]]. Za jego pontyfikatu, doszło do krótkotrwałej obediencji Stolicy Apostolskiej w Anglii – w 1553 roku na tron wstąpiła [[Maria I Tudor|Maria Katoliczka]], a kardynał Pole, został [[legat papieski|legatem papieskim]] z dużymi uprawnieniami<ref name="Kelly" />. W listopadzie tego samego roku Pole przewodniczył [[synod]]owi, który uwolnił Anglię od schizmy<ref name="Kelly" />.
W spawach wewnętrznych nie wykazywał nadzwyczajnych inicjatyw, z wyjątkiem założenia rzymskiego [[Collegium Germanicum]] i reformy zakazującej kumulowaniu [[beneficjum|beneficjów]] hierarchom kościelnym<ref name="Kelly" />. 21 lipca 1550 zatwierdził konstytucję [[Jezuici|Towarzystwa Jezusowego]]. Za jego pontyfikatu, doszło do krótkotrwałej obediencji Stolicy Apostolskiej w Anglii – w 1553 roku na tron wstąpiła [[Maria I Tudor|Maria Katoliczka]], a kardynał Pole, został [[legat papieski|legatem papieskim]] z dużymi uprawnieniami<ref name="Kelly" />. W listopadzie tego samego roku Pole przewodniczył [[synod]]owi, który uwolnił Anglię od schizmy<ref name="Kelly" />.


Juliusz był [[Mecenas sztuki|mecenasem sztuki]] i nauki; praktykował [[nepotyzm]]. W 1555 roku wysłał do [[Polska|Polski]] pierwszego [[nuncjusz apostolski|nuncjusza apostolskiego]], [[Alojzy Lippomano|Alojzego Lippomano]]. Zreformował Uniwersytet Rzymski, mianował Michała Anioła głównym architektem przy budowie nowej bazyliki św. Piotra. Ufundował kościół św. Andrzeja i luksusową Villa di Papa Giulia w Porta del Popolo, gdzie rezydował w ostatnich latach swojego życia.
Juliusz był [[Mecenas sztuki|mecenasem sztuki]] i nauki; praktykował [[nepotyzm]]. W 1555 roku wysłał do [[Polska|Polski]] pierwszego [[nuncjusz apostolski|nuncjusza apostolskiego]], [[Luigi Lippomano|Alojzego Lippomano]]. Zreformował Uniwersytet Rzymski, mianował Michała Anioła głównym architektem przy budowie nowej bazyliki św. Piotra. Ufundował kościół św. Andrzeja i luksusową Villa di Papa Giulia w Porta del Popolo, gdzie rezydował w ostatnich latach swojego życia.


Zmarł na [[dna moczanowa|podagrę]]<ref name="Kelly" />. Został pochowany w Porta del Popolo<ref name="Gryczyński">{{Cytuj książkę | nazwisko = Gryczyński | imię = Michał | tytuł = Poczet Papieży | data = 2000 | wydawca = Publicat | miejsce = Poznań | isbn = 83-245-0012-X | strony =200}}</ref>.
Zmarł na [[dna moczanowa|podagrę]]<ref name="Kelly" />. Został pochowany w Porta del Popolo<ref name="Gryczyński">{{Cytuj książkę | nazwisko = Gryczyński | imię = Michał | tytuł = Poczet Papieży | data = 2000 | wydawca = Publicat | miejsce = Poznań | isbn = 83-245-0012-X | strony =200}}</ref>.

== Życie prywatne ==
W czasach, gdy był kardynałem, del Monte spotkał w [[Parma|Parmie]] chłopca – [[Innocenzo Ciocchi del Monte]], którego następnie adoptował i kreował kardynałem{{r|FIU}}. Charakter relacji między Innocenzo a jego patronem, Juliuszem III, niemal od samego początku był przedmiotem kontrowersji. Zdaniem niektórych autorów{{r|Orto|Noel}}, nadzwyczajna hojność Juliusza III dla mało uzdolnionego chłopca, która w krótkim czasie uczyniła go jednym z najbogatszych ludzi w Europie, świadczy, że była to relacja homoseksualna, a wniosek ten dodatkowo opierają na następujących świadectwach z epoki:
* ambasador wenecki Matteo Dandolo w liście napisanym niedługo po mianowaniu Innocenzo kardynałem podał, że Juliusz III, będąc jeszcze kardynałem, zabierał go do swojej komnaty i do łóżka,
* współczesny autor Johannes Sleidanus podał, że Juliusz III i Innocenzo byli jak "[[Jowisz (mitologia)|Jupiter]] i [[Ganimedes (mitologia)|Ganimedes]]", wprost nawiązując do homoseksualnego wątku z mitologii greckiej; podobnego porównania użył w jednym ze swych utworów poetyckich z 1558 roku [[Joachim du Bellay]],
* zachowało się kilka paszkwili jeszcze sprzed wyboru kardynała Giovanniego del Monte na papieża, które wprost lub w dorozumiany sposób zarzucały mu uprawianie sodomii; [[Onofrio Panvinio]] (1531–1568), autor żywotów papieży, w żywocie Juliusza III podał, że ten przed wyborem na papieża był "uwikłany w miłość do chłopców" (''puerorum amoribus implicitus''){{r|Orto|Pastor72}}.

Konkluzja powyższa nie jest jednak podzielana przez wszystkich historyków. [[Ludwig von Pastor]] odrzucił zarzuty o niemoralność względem Juliusza III, jednak poza ogólnikową uwagą o powszechności rzucania tego rodzaju oskarżeń na przeciwników w dobie renesansu i reformacji i odwołaniem do opinii kilku wcześniejszych autorów nie uzasadnił szerzej swego stanowiska{{r|Pastor72}}. [[Francis Burkle-Young]] i Michael Leopoldo Doerer, autorzy biografii Innocenzo, doszli do wniosku, że Innocenzo i Juliusz III nie byli kochankami, podając następujące argumenty{{r|Burkle-Young}}:
* Sleidanus był protestantem o radykalnie antypapieskim nastawieniu i nie był w ogóle obecny w Rzymie w omawianym okresie; jego świadectwa nie można traktować jako wiarygodnej relacji o prywatnym życiu Juliusza III i Innocenzo,
* fragment listu Matteo Dandolo o zabieraniu Innocenzo do łóżka przez przyszłego papieża jest błędnie interpretowany na skutek wyrwania go z kontekstu; analizując całość listu stwierdzili oni, że ambasador Wenecji bynajmniej nie sugerował homoseksualnego związku, wręcz przeciwnie, wskazywał jednoznacznie na quasi-ojcowskie uczucia Juliusza III względem chłopca; zdanie mówiące o zabieraniu do komnaty i łóżka zinterpretowali w ten sposób, że Innocenzo był sługą sprawującym opiekę i asystującym przy łóżku przyszłego papieża podczas jego częstych chorób,
* kardynał Giovanni Maria Ciocchi del Monte nigdy nie krył swego głębokiego przywiązania do chłopca, wręcz przeciwnie, doprowadził do jego oficjalego adoptowania do rodziny Ciocchi del Monte; zdaniem Doerera i Burkle-Younga, jest niezwykle mało prawdopodobne, że zdominowane już wówczas przez zwolenników reform Kolegium Kardynalskie mogłoby wybrać go na papieża, gdyby ta powszechnie znana relacja była rzeczywiście homoseksualna,
* sam Innocenzo był bez wątpienia orientacji heteroseksualnej, czego dowodzą jego późniejsze romanse; pomijając kwestię jego relacji z Juliuszem III, żaden z licznych skandali z jego udziałem nie obejmował podejrzeń o uprawianie sodomii;
* wiadomo, że kardynał Innocenzo, choć pogardzany przez elity, cieszył się dużą popularnością wśród pospólstwa, zwłaszcza w swoich rodzinnych stronach; zdaniem Doerera i Burkle-Younga, jest mało prawdopodobne, by darzyło ono takimi uczuciami osobę, która osiągnęła swoją pozycję poprzez homoseksualną prostytucję.

Zarówno Pastor jak i Burkle-Young oraz Doerer wskazali ponadto, że większość ówczesnych mieszkańców Rzymu wcale nie uważała Innocenzo za kochanka Juliusza III, lecz za jego nieślubnego syna. Na takie poglądy opinii publicznej wskazuje wyraźnie m.in. wspomniany wyżej list Matteo Dandolo. Zdaniem Doerera i Burkle-Younga, dowodzi to, że wśród współczesnych bynajmniej nie było jednomyślności w kwestii domniemanych upodobań seksualnych Juliusza III i wielu (prawdopodobnie większość) przypisywało mu heteroseksualne skłonności. W związku z tym, okazjonalnie formułowane w paszkwilach zarzuty o uprawianie sodomii czy satyryczne porównania w utworach poetyckich du Bellaya nie mają zbyt dużej wartości dowodowej{{r|Burkle-Young|Pastor71}}. W konkluzji Doerer i Burkle-Young stwierdzili, że relacje między Juliuszem III a jego adoptowanym bratankiem przypominały raczej relacje dziadka z wnukiem{{r|Burkle-Young}}.

Nawet historycy odrzucający tezę o homoseksualnym charakterze relacji Juliusza i Innocenzo przyznają jednak, że Juliusz III sam swą nadzwyczajną hojnością i pobłażliwością wobec chłopaka dał pretekst do formułowania tego rodzaju zarzutów{{r|Pastor71}}. Niektórzy autorzy ograniczają się do zrelacjonowania kontrowersji wokół tych relacji, nie wypowiadając własnego stanowiska{{r|DBI}}.


==Nominacje kardynalskie==
==Nominacje kardynalskie==
Linia 61: Linia 78:
Juliusz III mianował dwudziestu kardynałów na czterech [[konsystorz]]ach<ref name="FIU" />.
Juliusz III mianował dwudziestu kardynałów na czterech [[konsystorz]]ach<ref name="FIU" />.


{{Przypisy}}
== Przypisy ==
{{Przypisy-lista|
<ref name="Burkle-Young">{{cytuj książkę | autor = Francis A. Burkle-Young, Michael Leopoldo Doerrer | tytuł = The Life of Cardinal Innocenzo Del Monte: A Scandal in Scarlet, (together with Materials for a History of the House of Ciocchi del Monte San Savino) | wydawca = Edwin Mellen Press | miejsce = Lewiston, Nowy Jork | rok = 1997 | strony = 185-194 | isbn = 978-0-7734-8581-5 | język = en}}</ref>
<ref name="Noel">Gerard Noel, ''Występni papieże renesansu'', Wyd. Amber, Warszawa 2007, s. 274-275.</ref>
<ref name="Orto">[http://www.giovannidallorto.com/biografie/giulioIII/giulioIII.html Giovani dall'Orto: Giulio III]</ref>
<ref name="Pastor71">por. {{cytuj książkę |nazwisko = von Pastor| imię =Ludwig | autor link = Ludwig von Pastor| tytuł = History of the Popes| tom =13| wydawca = | miejsce = Londyn| rok = 1924| strony = 71-72| isbn = |data dostępu = | język = en}}</ref>
<ref name="Pastor72">{{cytuj książkę | nazwisko = von Pastor | imię = Ludwig | autor link = Ludwig von Pastor | tytuł = History of the Popes | tom = 13 | miejsce = Londyn | rok = 1924 | strony = 72, przyp. 1 | język = en}}</ref>
<ref name="DBI">{{cytuj stronę | url = http://www.treccani.it/enciclopedia/innocenzo-del-monte_(Dizionario-Biografico)/ | autor = Pietro Messina | tytuł = DEL MONTE, Innocenzo | opublikowany = Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 38 (1990) | język = it | data dostępu = 2013-06-04}}</ref>
}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==

Wersja z 22:28, 17 lip 2013

Juliusz III
Giovanni Maria Ciocchi del Monte
Papież
Ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

10 września 1487
Rzym

Data i miejsce śmierci

23 marca 1555
Rzym

Miejsce pochówku

Groty Watykańskie

Papież
Okres sprawowania

7 lutego 1550 – 23 marca 1555

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diakonat

?

Prezbiterat

?

Nominacja biskupia

18 marca 1513

Sakra biskupia

12 listopada 1514

Kreacja kardynalska

22 grudnia 1536
Paweł III

Kościół tytularny

S. Vitale (15 stycznia 1537)
S. Prassede (11 października 1542)
biskup Palestriny (5 października 1543)

Pontyfikat

7 lutego 1550

Juliusz III (łac. Iulius III, właśc. Giovanni Maria Ciocchi del Monte; ur. 10 września 1487 w Rzymie, zm. 23 marca 1555 tamże[1]) – papież w okresie od 7 lutego 1550 do 23 marca 1555[2].

Biografia

Wczesne życie

Był synem prawnika[1], Vincenza Ciocchi del Monte i jego żony, Cristofory Saracini[3]. Został wychowany przez swojego wuja, Antonio Maria Ciocchi del Monte i od niego także otrzymał wykształcenie[3]. Jan Maria został szambelanem papieża Juliusza II[1]. W 1511 mianowany został biskupem Siponto[2]. Dziewięć lat później został biskupem Pawii, a 22 grudnia 1536 został kreowany kardynałem[3]. Otworzył obrady soboru trydenckiego rozpoczętego w 1545[2]. Pełnił także rolę gubernatora Rzymu i kardynała biskupa Palestriny[1].

Wybór na papieża

Podczas konklawe, ukształtowały się silne podziały pomiędzy frakcjami procesarskimi i profrancuskimi[1]. Z tego powodu obrady trwały aż dziesięć tygodni. Bardzo bliski elekcji był wówczas angielski kardynał, Reginald Pole, któremu ostatecznie zabrakło jednego głosu[1]. Kompromis pomiędzy kardynałami z rodu Farnese, a frakcją profrancuską doprowadził do wyboru kardynała del Monte[1].

Pontyfikat

Wkrótce po objęciu Stolicy Piotrowej Juliusz postanowił reaktywować sobór trydencki (co zobowiązał się zrobić składając kapitulacje wyborcze)[1]. Dokonał tego 14 listopada 1550, kiedy to wydał bullę ogłaszającą powrót soboru do Trydentu[2]. Rozpoczął się on 1 maja 1551 i odbył kilka sesji, jednak król Francji Henryk II odmówił udziału jego kraju w soborze, co doprowadziło do sporu pomiędzy Walezjuszami, a Habsburgami[1]. Do konfliktu przyczyniła się także żądanie króla oddania Francji, lenna papieskiego – Parmy, gdzie urzędował Ottavio Farnese, wnuk Pawła III[1]. Interwencja zbrojna nie rozstrzygnęła tej kwestii, więc Juliusz został zmuszony oddać Parmę Francji i zawrzeć niekorzystny dla siebie pokój[1]. Usiłował później doprowadzić do pokoju pomiędzy zwaśnionymi władcami, lecz jego nadgorliwa neutralność wzbudzała niechęć z obu stron[1].

W spawach wewnętrznych nie wykazywał nadzwyczajnych inicjatyw, z wyjątkiem założenia rzymskiego Collegium Germanicum i reformy zakazującej kumulowaniu beneficjów hierarchom kościelnym[1]. 21 lipca 1550 zatwierdził konstytucję Towarzystwa Jezusowego. Za jego pontyfikatu, doszło do krótkotrwałej obediencji Stolicy Apostolskiej w Anglii – w 1553 roku na tron wstąpiła Maria Katoliczka, a kardynał Pole, został legatem papieskim z dużymi uprawnieniami[1]. W listopadzie tego samego roku Pole przewodniczył synodowi, który uwolnił Anglię od schizmy[1].

Juliusz był mecenasem sztuki i nauki; praktykował nepotyzm. W 1555 roku wysłał do Polski pierwszego nuncjusza apostolskiego, Alojzego Lippomano. Zreformował Uniwersytet Rzymski, mianował Michała Anioła głównym architektem przy budowie nowej bazyliki św. Piotra. Ufundował kościół św. Andrzeja i luksusową Villa di Papa Giulia w Porta del Popolo, gdzie rezydował w ostatnich latach swojego życia.

Zmarł na podagrę[1]. Został pochowany w Porta del Popolo[4].

Życie prywatne

W czasach, gdy był kardynałem, del Monte spotkał w Parmie chłopca – Innocenzo Ciocchi del Monte, którego następnie adoptował i kreował kardynałem[3]. Charakter relacji między Innocenzo a jego patronem, Juliuszem III, niemal od samego początku był przedmiotem kontrowersji. Zdaniem niektórych autorów[5][6], nadzwyczajna hojność Juliusza III dla mało uzdolnionego chłopca, która w krótkim czasie uczyniła go jednym z najbogatszych ludzi w Europie, świadczy, że była to relacja homoseksualna, a wniosek ten dodatkowo opierają na następujących świadectwach z epoki:

  • ambasador wenecki Matteo Dandolo w liście napisanym niedługo po mianowaniu Innocenzo kardynałem podał, że Juliusz III, będąc jeszcze kardynałem, zabierał go do swojej komnaty i do łóżka,
  • współczesny autor Johannes Sleidanus podał, że Juliusz III i Innocenzo byli jak "Jupiter i Ganimedes", wprost nawiązując do homoseksualnego wątku z mitologii greckiej; podobnego porównania użył w jednym ze swych utworów poetyckich z 1558 roku Joachim du Bellay,
  • zachowało się kilka paszkwili jeszcze sprzed wyboru kardynała Giovanniego del Monte na papieża, które wprost lub w dorozumiany sposób zarzucały mu uprawianie sodomii; Onofrio Panvinio (1531–1568), autor żywotów papieży, w żywocie Juliusza III podał, że ten przed wyborem na papieża był "uwikłany w miłość do chłopców" (puerorum amoribus implicitus)[5][7].

Konkluzja powyższa nie jest jednak podzielana przez wszystkich historyków. Ludwig von Pastor odrzucił zarzuty o niemoralność względem Juliusza III, jednak poza ogólnikową uwagą o powszechności rzucania tego rodzaju oskarżeń na przeciwników w dobie renesansu i reformacji i odwołaniem do opinii kilku wcześniejszych autorów nie uzasadnił szerzej swego stanowiska[7]. Francis Burkle-Young i Michael Leopoldo Doerer, autorzy biografii Innocenzo, doszli do wniosku, że Innocenzo i Juliusz III nie byli kochankami, podając następujące argumenty[8]:

  • Sleidanus był protestantem o radykalnie antypapieskim nastawieniu i nie był w ogóle obecny w Rzymie w omawianym okresie; jego świadectwa nie można traktować jako wiarygodnej relacji o prywatnym życiu Juliusza III i Innocenzo,
  • fragment listu Matteo Dandolo o zabieraniu Innocenzo do łóżka przez przyszłego papieża jest błędnie interpretowany na skutek wyrwania go z kontekstu; analizując całość listu stwierdzili oni, że ambasador Wenecji bynajmniej nie sugerował homoseksualnego związku, wręcz przeciwnie, wskazywał jednoznacznie na quasi-ojcowskie uczucia Juliusza III względem chłopca; zdanie mówiące o zabieraniu do komnaty i łóżka zinterpretowali w ten sposób, że Innocenzo był sługą sprawującym opiekę i asystującym przy łóżku przyszłego papieża podczas jego częstych chorób,
  • kardynał Giovanni Maria Ciocchi del Monte nigdy nie krył swego głębokiego przywiązania do chłopca, wręcz przeciwnie, doprowadził do jego oficjalego adoptowania do rodziny Ciocchi del Monte; zdaniem Doerera i Burkle-Younga, jest niezwykle mało prawdopodobne, że zdominowane już wówczas przez zwolenników reform Kolegium Kardynalskie mogłoby wybrać go na papieża, gdyby ta powszechnie znana relacja była rzeczywiście homoseksualna,
  • sam Innocenzo był bez wątpienia orientacji heteroseksualnej, czego dowodzą jego późniejsze romanse; pomijając kwestię jego relacji z Juliuszem III, żaden z licznych skandali z jego udziałem nie obejmował podejrzeń o uprawianie sodomii;
  • wiadomo, że kardynał Innocenzo, choć pogardzany przez elity, cieszył się dużą popularnością wśród pospólstwa, zwłaszcza w swoich rodzinnych stronach; zdaniem Doerera i Burkle-Younga, jest mało prawdopodobne, by darzyło ono takimi uczuciami osobę, która osiągnęła swoją pozycję poprzez homoseksualną prostytucję.

Zarówno Pastor jak i Burkle-Young oraz Doerer wskazali ponadto, że większość ówczesnych mieszkańców Rzymu wcale nie uważała Innocenzo za kochanka Juliusza III, lecz za jego nieślubnego syna. Na takie poglądy opinii publicznej wskazuje wyraźnie m.in. wspomniany wyżej list Matteo Dandolo. Zdaniem Doerera i Burkle-Younga, dowodzi to, że wśród współczesnych bynajmniej nie było jednomyślności w kwestii domniemanych upodobań seksualnych Juliusza III i wielu (prawdopodobnie większość) przypisywało mu heteroseksualne skłonności. W związku z tym, okazjonalnie formułowane w paszkwilach zarzuty o uprawianie sodomii czy satyryczne porównania w utworach poetyckich du Bellaya nie mają zbyt dużej wartości dowodowej[8][9]. W konkluzji Doerer i Burkle-Young stwierdzili, że relacje między Juliuszem III a jego adoptowanym bratankiem przypominały raczej relacje dziadka z wnukiem[8].

Nawet historycy odrzucający tezę o homoseksualnym charakterze relacji Juliusza i Innocenzo przyznają jednak, że Juliusz III sam swą nadzwyczajną hojnością i pobłażliwością wobec chłopaka dał pretekst do formułowania tego rodzaju zarzutów[9]. Niektórzy autorzy ograniczają się do zrelacjonowania kontrowersji wokół tych relacji, nie wypowiadając własnego stanowiska[10].

Nominacje kardynalskie

Juliusz III mianował dwudziestu kardynałów na czterech konsystorzach[3].

Przypisy

Szablon:Przypisy-lista

Bibliografia

Szablon:Władca-Papież

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, s. 366-368. ISBN 83-06-02633-0.
  2. a b c d Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, s. 134. ISBN 83-7006-437-X.
  3. a b c d e Ciocchi del Monte, Giovanni Maria. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2013-06-16]. (ang.).
  4. Michał Gryczyński: Poczet Papieży. Poznań: Publicat, 2000, s. 200. ISBN 83-245-0012-X.
  5. a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Orto
    BŁĄD PRZYPISÓW
  6. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Noel
    BŁĄD PRZYPISÓW
  7. a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Pastor72
    BŁĄD PRZYPISÓW
  8. a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Burkle-Young
    BŁĄD PRZYPISÓW
  9. a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie Pastor71
    BŁĄD PRZYPISÓW
  10. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie DBI
    BŁĄD PRZYPISÓW