Zamek w Kwidzynie

Zamek w Kwidzynie

nr rej. 164/N z 9 grudnia 1961
Zamek od strony zachodniej
Państwo	Polska
Miejscowość	Kwidzyn
Ukończenie budowy	XIV w.
Położenie na mapie województwa pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa oryginalna = | plan budynku = | współrzędne = | alt zdjęcia = Nieznane pola: "sekundN", "sekundS", "minutS", "stopniW", "stopniS", "minutE", "minutW", "sekundE", "stopniN", "sekundW", "stopniE" oraz "minutN".

Zamek w Kwidzynie od strony zachodniej nocą

Zamek. Widok z placu przed teatrem

Gdanisko zamku i skrzydło zachodnie

Zamek w Kwidzynie – zamek kapituły pomezańskiej w Kwidzynie wzorowany na zamkach krzyżackich.

Opis

Zamek na przestrzeni dziejów był wielokrotnie przebudowywany, w zależności od różnych czynników był rozbudowywany i częściowo rozbierany. W czasie swego największego rozwoju (między XVI a XIX wiekiem) stanowił on czteroskrzydłowy, regularny kompleks z krużgankowym dziedzińcem wewnętrznym. W narożach rozbudowano regularne czteroboczne wieże, zwieńczone strzelistymi czterospadowymi dachami. Wyjątkiem pozostała wysoka (59m) wieża znajdująca się w południowo wschodnim narożu, będąca jednocześnie dzwonnicą katedry. Na przełomie XVIII i XIX wieku zamek został częściowo rozebrany przez władze pruskie. Demontaż objął dwa skrzydła: wschodnie (przylegające do katedry) i reprezentacyjne skrzydło południowe (znajdujące się od strony starego miasta), w którym znajdował się między innymi refektarz biskupi. Od tego czasu zamek stracił swą zamkniętą, regularną formę.

Charakterystycznym elementem zamku jest największa na terenie państwa krzyżackiego wieża sanitarno-obronna gdanisko - usytuowana w odległości 55 metrów od zachodniego skrzydła zamku na najniższych terasach doliny wiślanej. Gdanisko jest połączone z głównym korpusem zamku najdłuższym na świecie gankiem wspartym na pięciu wysokich arkadach o wysokości kilkunastu metrów. Od północy znajduje się wieża studzienna połączona dwiema arkadami z zamkiem, potocznie nazywana małym gdaniskiem.

Historia

Zamek zaczęto budować ok. 1233, ukończono w drugiej połowie XIV w. Skrzydła południowe i wschodnie zostały rozebrane w końcu XVIII w., od tego czasu wnętrza kilkakrotnie przebudowywano na potrzeby urzędów, a w latach 1855-1875 budowlę poddano rekonstrukcji. Obecnie mieści się tutaj muzeum.

Zobacz też

• Biskupstwo pomezańskie
• Katedra w Kwidzynie

Ekspozycje

• Malarstwo i grafika

Większość kolekcji malarstwa kwidzyńskiego Muzeum stanowią obrazy pochodzące z dawnych zbiorów rodziny Sierakowskich z Waplewa Wielkiego, wśród którego wyróżniają się: anonimowy XVII-wieczny portret Mężczyzny z czaszką, a także późniejsze, XVIII- i XIX-wieczne prace L. Schorera, P. Lütke, A. Adama, B. van Moera, C. Hübnera. Zbiory grafiki zawierają rysunki, drzeworyty i litografie.

• Rzeźba

Muzeum w Kwidzynie posiada w swoich zbiorach drewniane rzeźby pochodzące z XVI-XVIII wieku.

• Szkło i ceramika

W skład kolekcji wchodzą zabytki przejęte po dawnym Heimatmuseum Westpreussen oraz przedmioty pochodzące ze znaleziska z okolic Kwidzyna z 1988 roku. Na uwagę zasługują m.in. dzbany, których brzuśce pokrywano ciemną glazurą i zdobiono ornamentem, natomiast szyjki i dolne krawędzie pokrywano jasną glazurą.

• Militaria

Na kolekcję militariów Muzeum w Kwidzynie składają się przede wszystkim: broń biała, przeważnie XIX-wieczna francuska i niemiecka, broń palna oraz elementy uzbrojenia ochronnego, rzędu końskiego, a ponadto zbiór kul kamiennych i grotów. Najcenniejszym eksponatem w kolekcji jest spiżowa bombarda na kule kamienne, pochodząca z XV wieku, z wizerunkiem tronującej Madonny z Dzieciątkiem.

• Wyroby z kamienia

Wyroby z kamienia reprezentowane są przez siekierki i toporki, narzędzia krzemienne z epoki kamienia, młoty, motyki, rozcieracze oraz żarna.

• Wyroby z kości i poroża

Wyroby z kości i poroża to niewielka grupa zabytków w zbiorach kwidzyńskiego muzeum. Wśród nich na uwagę zasługują: młot wykonany z poroża jelenia oraz dwa bogato zdobione grzebienie kościane.

• Wyroby z metali nieszlachetnych

Wyroby z metali nieszlachetnych stanowią istotną część zbiorów Muzeum. Znajdują się wśród nich zdobione zapinki, naszyjniki z brązu, bransolety, klamry i sprzączki pasów, militaria, ponadto nożyki oraz igły.

• Wyroby ze szkła i bursztynu

To najmniej liczna grupa zabytków archeologicznych. Składają się na nią: sznur szklanych paciorków, kabłączek zdobiony paciorkami z niebieskiego szkła, kilkanaście bursztynowych paciorków i odłamki surowca bursztynowego.

• Współczesna sztuka ludowa

Kolekcja współczesnej sztuki ludowej obejmuje eksponaty o zróżnicowanym poziomie, od dzieł typowych dla sztuki ludowej, prymitywnych w formie i w treści, po sztukę warsztatowo bardziej dojrzałą.

• Meble

Zabytki meblarstwa ludowego, obejmują eksponaty pochodzące z końca XVIII i drugiej połowy XIX wieku. Zgromadzone eksponaty zostały wykonane w małomiasteczkowych warsztatach, wśród mebli dominują sprzęty o formach prymitywnych i niezbyt wyszukanym zdobnictwie oraz meble charakterystyczne dla II połowy XIX stulecia, bogato zdobione, nawiązujące do mebli barokowych. Najstarszym meblem znajdującym się w kolekcji jest malowana, dwudrzwiowa szafa na odzież z roku 1789.

• Tkactwo, zdobnictwo tkanin, strój ludowy

Bogato reprezentowany zbiór z dziedziny obróbki lnu i tkactwa obejmuje rafle żelazne i szczotki do czesania lnu, kołowrotki, motowidła, wijadła, snowadła, szpulowniki oraz warsztat tkacki.

• Kowalstwo

Zbiór zabytków z dziedziny kowalstwa obejmuje kute, żelazne wafelnice, garnki, rondle, miski oraz patelnie. Ponadto znajdują się w nim chorągiewki wiatrowe oraz wywieszki cechowe, z których najstarsza, wywieszka cechu sukienników i postrzygaczy owiec, pochodzi z XVI wieku. Z zabytków kowalstwa artystycznego, na uwagę zasługuje rzeżba przedstawiająca św. Jerzy walczącego ze smokiem.

• Plecionkarstwo

Muzeum w Kwidzynie posiada w swoich zbiorach szereg eksponatów z dziedziny plecionkarstwa, które niegdyś stanowiło istotne źródło dochodu mieszkańców Powiśla. Wśród eksponatów przeważają koszyczki do owoców i wełny, miarki zbożowe oraz kosze do przechowywania ziarna.

• Rybołówstwo

Muzeum posiada również szereg zabytków związanych z rybołówstwem, wykorzystywanych kiedyś przez rybaków wiślanych - od żaków i sieci wraz z kołowrotami, po rożna, służące do smażenia złowionych ryb.

• Zbiory entomologiczne

Kolekcja owadów zgromadzona przez Muzeum w Kwidzynie liczy kilkaset egzemplarzy. W jej skład wchodzą głównie krajowe gatunki owadów. Na uwagę zasługuje zbiór motyli dziennych i nocnych oraz ważek, charakterystycznych dla ekosystemów regionu Powiśla.

• Zbiory herpetologiczne

Muzeum posiada kolekcję eksponatów prezentujących szereg gatunków krajowej fauny gadów i płazów. W zbiorach znajdują się ponadto gatunki egzotyczne, takich jak indyjski gawial, greckie gatunki żółwi oraz północnoamerykański aligator.

• Zbiory ornitologiczne

Wśród ptactwa wodno-błotnego wyróżnia się zbiór samców bataliona, w różnobarwnych szatach godowych. Poza przedstawicielami gatunków rodzimych, w kolekcji znajdują się egzemplarze nie występujące w Polsce, takie jak alka krzywonosa czy mewka chińska oraz sęp płowy.

• Zbiory teriologiczne

Kolekcja ssaków zgromadzona przez kwidzyńskie Muzeum liczy około 70 eksponatów. Składają się na nią gatunki zamieszkujące obszar naszego kraju - od żubra, poprzez przedstawicieli ssaków kopytnych i drapieżniki, do najmniejszych owadożernych ryjówek.

• Zbiory paleontologiczne i zwierząt wymarłych.

Do najciekawszych eksponatów należą: czaszka tura wraz z kilkunastoma kośćmi tego zwierzęcia, ząb trzonowy mamuta, a także dobrze zachowane, skamieniałe jajo gada z epoki mezozoicznej.

Bibliografia

• Liliana Krantz, Jerzy Domasłowski, Katedra i zamek w Kwidzynie, Warszawa - Poznań - Toruń, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, ISBN 83-01-04160-9
• Mieczysław Haftka, Zamek w Kwidzynie, Malbork, Muzeum Zamkowe, 1983
• Architektura gotycka w Polsce, pod. red. Teresy Mroczko i Mariana Arszyńskiego, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 1995, ISBN 83-85938-41-9
• Tadeusz Wiśniewski: Katedra i zamek kapituły biskupstwa pomezańskiego w Kwidzynie. Przewodnik. Kwidzyn: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kwidzyńskiej, 1994.brak strony w książce
• http://www.zamek.kwidzyn.pl/index.php

Linki zewnętrzne

• Zamek w Kwidzynie - strona muzeum