Kazimierz Moczarski: Różnice pomiędzy wersjami

Kazimierz Moczarski
"Grawer", "Rafał", "Borsuk", "Maurycy", "Wolski"
	kapitan
Data i miejsce urodzenia	21 lipca 1907 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 września 1975 ; Warszawa
	Przebieg służby
Stanowiska	szef BIP AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, powstanie warszawskie
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:47, 16 lis 2013

Kazimierz Damazy Moczarski (ur. 21 lipca 1907 w Warszawie, zm. 27 września 1975 tamże) – dziennikarz, pisarz, żołnierz Armii Krajowej, szef Biura Informacji i Propagandy ZWZ-AK; autor książki Rozmowy z katem, będącej relacją ze wspólnego pobytu w więzieniu z generałem SS Jürgenem Stroopem.

Życiorys

Syn Jana Damazego (nauczyciela, dyrektora gimnazjum) i Michaliny Franciszki z domu Wodzinowskiej, nauczycielki. Świadectwo maturalne uzyskał w 1926 w gimnazjum Michała Kreczmara i podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Równocześnie w latach 1928-1932 studiował w Wyższej Szkole Dziennikarskiej. W 1931 r. odbył praktykę konsularną w Paryżu.

Po ukończeniu studiów w Warszawie kontynuował naukę w Paryżu (1932-1934) w Instytucie Prawa Międzynarodowego. Po powrocie do Polski rozpoczął działalność dziennikarską i związał się z ówczesnym Stronnictwem Demokratycznym. Pracował w Ministerstwie Opieki Społecznej w Warszawie. 31 lipca 1939 poślubił Zofię Płoską, pracownicę referatu prasowego tegoż Ministerstwa. Okupację spędził w Warszawie.

Od stycznia 1940 należał do ZWZ-AK. Od sierpnia 1942 r. pracował w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy (BIP) Komendy Głównej AK, używając pseudonimu "Rafał". Od stycznia 1944 r. równocześnie kierował działem dochodzeniowo-śledczym w Okręgowym Kierownictwie Walki Podziemnej Warszawy, używając pseudonimu "Maurycy". Oprócz tego bezpośrednio uczestniczył w kilku akcjach bojowych m.in. w uwolnieniu więźniów ze Szpitala Jana Bożego przy ulicy Bonifraterskiej 11 czerwca 1944.

W trakcie powstania warszawskiego kierował działalnością stacji informacyjno-radiowej, redagował dziennik AK "Wiadomości Powstańcze", a od kwietnia 1945 r. był szefem BIP. Jeszcze w trakcie trwania powstania został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po upadku powstania próbował wznowić działalności BIP AK w Częstochowie i Krakowie.

Członek Zarządu Głównego Zjednoczenia Demokratycznego. Współautor memoriału przekazanego Delegatowi Sił Zbrojnych na Kraj Janowi Rzepeckiemu w którym poinformowano o tym ,że władze Zjednoczenia postanowiły ujawnić organizację władzom i wezwać członków aby wstępowali do oficjalnego Stronnictwa Demokratycznego^[2].Stwierdzał w nim oceniając powojenną sytuację: „Wyjście z obecnego impasu na odcinku AK jest możliwe tylko przez : a)odcięcie się od kierownictwa londyńskiego i przyznanie jego bankructwa; b) stwierdzenie w formie rozkazu , że walka zbrojna w kraju w sytuacji obecnej jest działaniem bezużytecznie osłabiającym naród; c) także stwierdzenie , że oddziały pozostające pomimo rozkazu w lesie są oddziałami zdemoralizowanymi wojną (bandyckimi) bądź oddziałami o własnych społecznych czy politycznych celach, nie mających nic wspólnego z AK; d) wezwanie do pracy na wszystkich odcinkach w imię ideału wolności i niepodległości.(…)nieodcięcie się kierownictwa AK od roboty NSZ, wzmacnia żywioły reakcyjne w AK (…) AK, jeżeli ma pozostać historyczną własnością całego narodu, nie może realizować celów politycznych, które idą na rzecz ONR, nie może nawet sprawiać pozorów , iż dąży do wprowadzenia do życia politycznego obozu reakcyjnego.” ^[3].

Pobyt w więzieniu

11 sierpnia 1945 został aresztowany i osadzony w więzieniu mokotowskim. W śledztwie torturowany (opisał później szczegółowo czterdzieści dziewięć rodzajów tortur, jakim go poddawano), a następnie skazany na 10 lat za działalność w AK. W 1948 jego proces został wznowiony i trwał do 1952, kiedy to wydano wyrok śmierci. W lutym 1948 roku był świadkiem oskarżenia w procesie komendanta NSZ Stanisława Kasznicy. Od 2 marca do 11 listopada 1949 był przetrzymywany w jednej celi z Jürgenem Stroopem. W tym czasie Moczarski namówił swego niedawnego przeciwnika na zwierzenia, które po latach zostały spisane w formie reportażu.

W 1953 Sąd Najwyższy zmienił mu karę śmierci na dożywotnie więzienie. Mimo to przez dwa lata Moczarski przebywał w celi śmierci i dopiero 15 stycznia 1955 poinformowano go o wyroku Sądu Najwyższego. Na fali gomułkowskiej odwilży 21 kwietnia 1956 Sąd Najwyższy wznowił postępowanie w sprawie Moczarskiego, uchylił poprzedni wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. 24 kwietnia Moczarski został zwolniony, a 11 grudnia Sąd Wojewódzki w Warszawie wydał ostateczny wyrok uniewinniający.

Po wyjściu z więzienia

Po zwolnieniu Kazimierz Moczarski pracował w wydawnictwach związanych ze Stronnictwem Demokratycznym. Był m.in. redaktorem naczelnym głównego organu SD "Kuriera Polskiego". Pracował także w Społecznym Komitecie Przeciwalkoholowym i redagował pismo "Problemy Alkoholizmu".

W latach 1972-74 opublikował w odcinkach w miesięczniku Odra Rozmowy z katem, później wydane jako książka w 1977 roku (pełna, nieocenzurowana wersja ukazała się drukiem dopiero w 1992 roku). Książka ta została przetłumaczona na niemal wszystkie języki europejskie, a także na japoński. W Polsce przez pewien czas była obecna na liście obowiązkowych lektur szkolnych. W 1990 ukazały się, również pośmiertnie, jego Zapiski (ISBN 83-06-01861-3) w opracowaniu i z obszernym szkicem biograficznym Andrzeja Kunerta.

W 1975, ciężko chory, przeszedł na emeryturę, a kilka miesięcy później, 27 września, zmarł.

W 2010 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Rodzina

Żonaty z Zofią Moczarską (z domu Płoską) – dziennikarką, w latach II wojny światowej żołnierzem Armii Krajowej i powstańcem warszawskim (ps. Malina), odznaczoną Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Mieli córkę Elżbietę^[5].

↑ Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK. s. 384.
↑ Włodzimierz Lechowicz, Będziesz przeklinał ten dzień ... [2756 dni okrutnych metod śledztwa] (ze wstępem biograficznym Andrzeja Mieczyńskiego). Wyd. Oficyna Literatów "Rój", Warszawa 1989, str. 110 ISBN 83-85049-06-1
↑ Krystyna Kersten „Narodziny systemu władzy. Polska 1943 – 1948” Kantor Wydawniczy SAWW 1990 str. 198 ISBN 83-850066-09-8
↑ M.P. z 2011 r. nr 19, poz. 197
↑ "Kurier Polski", nr 210 z 4 października 1977, str. 2 (nekrolog)

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

Piotr Lipiński, Humer i inni, Cinderella Books, Warszawa 1997
Tomasz Stańczyk, Andrzej Krzysztof Kunert Oskarżony Kazimierz Moczarski. Wydawnictwo Iskry. Warszawa 2006 ISBN 83-244-0016-8
Kazimierz Moczarski; Zygmunt Hübner (dyrektor); Andrzej Wajda (reżyser) (1977). Rozmowy z Katem. Warszawa: Teatr Powszechny w Warszawie. (program sztuki teatralnej)
Anna Machcewicz, Kazimierz Moczarski, Biografia, Wydawnictwo Znak Kraków 2009 ISBN 978-83-240-1096-7
Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 383-384. ISBN 83-211-0892-X.
Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 116–119. ISBN 83-211-0758-3.

[biuro-1] Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK. s. 384.

[2] Włodzimierz Lechowicz, Będziesz przeklinał ten dzień ... [2756 dni okrutnych metod śledztwa] (ze wstępem biograficznym Andrzeja Mieczyńskiego). Wyd. Oficyna Literatów "Rój", Warszawa 1989, str. 110 ISBN 83-85049-06-1

[3] Krystyna Kersten „Narodziny systemu władzy. Polska 1943 – 1948” Kantor Wydawniczy SAWW 1990 str. 198 ISBN 83-850066-09-8

[A-4] M.P. z 2011 r. nr 19, poz. 197

[5] "Kurier Polski", nr 210 z 4 października 1977, str. 2 (nekrolog)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 44: / Linia 44: @@
 Po zwolnieniu Kazimierz Moczarski pracował w wydawnictwach związanych ze [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwem Demokratycznym]]. Był m.in. redaktorem naczelnym głównego organu SD "[[Kurier Polski (dziennik popołudniowy)|Kuriera Polskiego]]". Pracował także w Społecznym Komitecie Przeciwalkoholowym i redagował pismo "Problemy Alkoholizmu".
-W latach 1972-74 opublikował w odcinkach w miesięczniku [[Odra (miesięcznik)|Odra]] ''[[Rozmowy z katem]]'', później wydane jako książka w 1977 roku (pełna, nieocenzurowana wersja ukazała się drukiem dopiero w 1993 roku). Książka ta została przetłumaczona na niemal wszystkie języki europejskie, a także na [[język japoński|japoński]]. W Polsce przez pewien czas była obecna na liście obowiązkowych lektur szkolnych. W 1990 ukazały się, również pośmiertnie, jego ''Zapiski'' (ISBN 83-06-01861-3) w opracowaniu i z obszernym szkicem biograficznym [[Andrzej Krzysztof Kunert|Andrzeja Kunerta]].
+W latach 1972-74 opublikował w odcinkach w miesięczniku [[Odra (miesięcznik)|Odra]] ''[[Rozmowy z katem]]'', później wydane jako książka w 1977 roku (pełna, nieocenzurowana wersja ukazała się drukiem dopiero w 1992 roku). Książka ta została przetłumaczona na niemal wszystkie języki europejskie, a także na [[język japoński|japoński]]. W Polsce przez pewien czas była obecna na liście obowiązkowych lektur szkolnych. W 1990 ukazały się, również pośmiertnie, jego ''Zapiski'' (ISBN 83-06-01861-3) w opracowaniu i z obszernym szkicem biograficznym [[Andrzej Krzysztof Kunert|Andrzeja Kunerta]].
 W 1975, ciężko chory, przeszedł na emeryturę, a kilka miesięcy później, 27 września, zmarł.