Kielce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Robi2009 (dyskusja | edycje)
318 edycji
m Ujednoznacznienie - niedokładna informacja od 3 miejscu Vive Kielce w Lidze Mistrzów
Linia 295: Linia 295:
* [[Korona Kielce]] – zespół piłki nożnej, awans do [[Ekstraklasa w piłce nożnej|ekstraklasy]] w sezonie 2004/2005
* [[Korona Kielce]] – zespół piłki nożnej, awans do [[Ekstraklasa w piłce nożnej|ekstraklasy]] w sezonie 2004/2005
* [[Nosan Kielce]] – zespół bilardowy, wielokrotny medalista drużynowych mistrzostw Polski
* [[Nosan Kielce]] – zespół bilardowy, wielokrotny medalista drużynowych mistrzostw Polski
* [[Vive Targi Kielce|KS Vive Targi Kielce]] – zespół piłki ręcznej, dziesięciokrotny mistrz Polski, dziesięciokrotny zdobywca pucharu Polski oraz sześciokrotny uczestnik Ligi Mistrzów (3. miejsce w ostatniej edycji)
* [[Vive Targi Kielce|KS Vive Targi Kielce]] – zespół piłki ręcznej, dziesięciokrotny mistrz Polski, dziesięciokrotny zdobywca pucharu Polski oraz sześciokrotny uczestnik Ligi Mistrzów (3. miejsce w sezonie 2012/13)
* [[KSS Kielce]] – zespół piłki ręcznej kobiet,
* [[KSS Kielce]] – zespół piłki ręcznej kobiet,
* [[Towarzystwo Sportowe Akwedukt Kielce]] – Klub triathlonowy, mający wielu medalistów mistrzostw polski i reprezentantów na zawodach międzynarodowych.
* [[Towarzystwo Sportowe Akwedukt Kielce]] – Klub triathlonowy, mający wielu medalistów mistrzostw polski i reprezentantów na zawodach międzynarodowych.

Wersja z 22:22, 14 lut 2014

Szablon:POL miasto infobox Kielce – miasto wojewódzkie położone w południowej części centralnej Polski, stolica województwa świętokrzyskiego. Położone w Górach Świętokrzyskich nad rzeką Silnicą. Stanowi regionalny ośrodek gospodarczy, naukowy, turystyczny oraz wystawienniczo-targowy. Pod koniec 2011 roku miasto liczyło 201 815 mieszkańców[1]. Na terenie Kielc znajduje się pięć rezerwatów przyrody, w tym cztery geologiczne.

Były własnością biskupów krakowskich[2].

Położenie

Mapa centrum Kielc

Według danych z 28 listopada 2011 powierzchnia miasta wynosiła 109,45 km²[3]. Stanowi ośrodek centralny aglomeracji kieleckiej.

Kielce położone są w Górach Świętokrzyskich. W obrębie miasta ulokowane są pasma Kadzielniańskie i Dymińskie. Kielce przecina niewielka rzeka Silnica, będąca prawostronnym dopływem Bobrzy. Na terenie miasta znajduje się szereg rezerwatów przyrody ożywionej i nieożywionej, m.in. Kadzielnia, Karczówka, Ślichowice, Wietrznia, Biesak-Białogon. Ponadto granice administracyjne miasta obejmują sporą część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego.

Historycznie i kulturowo Kielce leżą w północnej Małopolsce, w ziemi sandomierskiej. Charakterystyczną mową tego regionu jest tzw. gwara kielecka, którą posługują się mieszkańcy południowej i środkowej części regionu.

Miasto charakteryzuje się znaczną różnicą poziomów – od 260 do 408 m n.p.m. (najwyższe wzniesienie: Telegraf, najniżej położone miejsce – dolina Silnicy)[3].

Historia

 Osobny artykuł: Historia Kielc.

Legenda

Legenda wiąże powstanie Kielc z Mieszkiem, synem Bolesława Śmiałego.

Przed ponad 900 laty w miejscu, gdzie dziś leży stolica województwa świętokrzyskiego, były nieprzebyte, pełne zwierzyny lasy, które przyciągały myśliwych. Polował tu także Mieszko. Kiedy w pogoni za zwierzyną zgubił swoich kompanów, wyjechał na nieznaną polanę i strudzony zasnął w trawie. Przyśniło mu się, że został napadnięty przez zbójców, a ci usiłują wlać mu do ust truciznę. Gdy zaczął już tracić siły, nagle objawił mu się św. Wojciech, uniósł pastorał i na ziemi nakreślił kręty szlak, który przemienił się w strumień wody. Mieszko obudził się, nieopodal ujrzał źródło. Woda w nim była smaczna, przejrzysta, taka jak we śnie. Poczuł przypływ nowych sił i szybko odnalazł swój orszak. Odjeżdżając z polany Mieszko zauważył ogromne, białe kły nieznanego zwierza, być może dzika. Zapowiedział, że wybuduje tu gród z kościołem.

Niedługo potem zbudowano w sercu puszczy osadę. Na polanie postawiono kościół pw. św. Wojciecha, a strumień, z którego woda przywróciła księciu siły, mianowano Silnicą. Osadę zaś nazwano Kiełce – na pamiątkę znalezionych tajemniczych kłów. Nazwa z biegiem czasu przekształciła się w Kielce.

Obóz wojsk rosyjskich pod Kielcami w czasie powstania styczniowego w 1863 roku
Kielecki rynek na początku XX w
Józef Piłsudski ze swoim sztabem w Kielcach w 1914

Kalendarium

  • 1171 r. – powstanie kolegiaty pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny
  • 1364 r. – nadanie Kielcom prawa magdeburskiego
  • 1496 r. – kardynał Fryderyk Jagiellończyk nadaje Kielcom herb
  • 1655 r. – zniszczenie miasta podczas potopu szwedzkiego
  • 1661 r. – pobyt w Kielcach króla Jana Kazimierza i jego dworu
  • 1662 r. – okupacja miasta przez zbuntowane oddziały (ok. 12 tysięcy żołnierzy) Związku Święconego
  • 27 lipca 1789 r. – przejście miasta na własność Rzeczypospolitej
  • 24 maja 1800 r. – groźny pożar strawił niemal wszystkie domy mieszkalne w centrum, spalił się także ratusz
  • 1809 r. – włączenie miasta do Księstwa Warszawskiego
  • 1815 r. – przejęcie Kielc przez Rosję
  • 1816 r. – powstanie w Kielcach, z inicjatywy Stanisława Staszica, pierwszej polskiej publicznej wyższej uczelni technicznej[4] – Szkoły Akademiczno-Górniczej
  • 1818 r. – przeniesienie do Kielc stolicy województwa krakowskiego
  • 1844 r. – wykrycie spisku i aresztowanie ks. Piotra Ściegiennego przygotowującego powstanie przeciwko administracji rosyjskiej
  • 1 stycznia 1845 r. – Kielce przestały być miastem gubernialnym (ponownie były nim od 1867 roku)
  • 1885 r. – budowa linii kolejowej, przebiegającej przez Kielce z Dęblina do Dąbrowy Górniczej
  • 3 lipca 1905 r. – W Kielcach doszło do krwawych starć Organizacji Bojowej PPS z rosyjskim wojskiem i policją. Zginęło czterech kieleckich socjalistów.
  • 12 sierpnia 1914 r. – I batalion (w składzie: Pierwsza Kompania Kadrowa, druga i trzecia kompania) wkracza do Kielc.
  • 30 sierpnia 1914 r. – Kapelan 1 pułku Legionów Polskich Kosma Lenczowski, przed katedrą odprawiła mszę polową, w której nie mogli uczestniczyć kieleccy księża diecezjalni powołujący się na zakaz biskupa Augusta Łosińskiego.
  • 5 września 1914 r. – zaprzysiężenie w Kielcach I Pułku Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego
  • 2 sierpnia 1919 r. – utworzenie województwa kieleckiego
  • 4 i 5 września 1939 r. – bombardowanie miasta przez lotnictwo niemieckie, początek okupacji hitlerowskiej
  • 15 stycznia 1945 r. – wyparcie wojsk hitlerowskich z miasta przez żołnierzy I Frontu Ukraińskiego
  • 5 sierpnia 1945 r. – rozbicie więzienia na ul. Zamkowej i uwolnienie kilkuset więźniów, przez zgrupowanie oddziałów poakowskich pod dow. kpt. „Szarego”[5].
  • 4 lipca 1946 r. – pogrom Żydów zwany pogromem kieleckim
  • 1974 r. – założenie Politechniki Świętokrzyskiej
  • 1 stycznia 1999 r. – Kielce zostały stolicą województwa świętokrzyskiego

Gospodarka

 Osobny artykuł: Gospodarka Kielc.
Targi Kielce

Podstawą rozwoju gospodarczego miasta była – począwszy od XV wieku – eksploatacja i przetwórstwo surowców mineralnych: rud żelaza, miedzi i ołowiu oraz marmurów i piaskowców[6]. Dziś rozwija się tu m.in. przemysł budowlany, materiałów budowlanych, elektromaszynowy, a także spożywczy i przetwórczy[7]. Mocna pozycja Targów Kielce jako wicelidera rynku targowego w Polsce[8].

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Kielce[9].

Handel

W ostatnich latach w Kielcach bardzo intensywnie zaczął się rozwijać handel. Powstały trzy galerie handlowe: Centrum Radomska, Pasaż Świętokrzyski oraz Galeria Echo, która po zakończonej w 2011 roku rozbudowie stała się największą galerią w Polsce pod względem liczby sklepów[10]. 16 maja otwarta została Galeria Korona[11]. Planowana jest również budowa Centrum Plaza[12]. Wyremontowany został także główny deptak miasta: ulica Sienkiewicza, na której znajduje się kilka domów handlowych oraz wiele mniejszych sklepów, butików i lokali usługowych.

Oprócz centrów handlowych, w mieście funkcjonują 2 targowiska miejskie – przy ul. Seminaryjskiej oraz ul. Mielczarskiego, a także kilka mniejszych targowisk położonych przy osiedlach mieszkaniowych.

Demografia

 Osobny artykuł: Rozwój demograficzny Kielc.

Według danych Narodowego Spisu Powszechnego z 31 marca 2011 Kielce zamieszkiwało 202 196 osób. (17. lokata wśród miast Polski), w tym 97 367 mężczyzn i 106 288 kobiet, wiek produkcyjny osiągnęło 137 484 mieszkańców.

Na koniec października 2012 bez pracy pozostawało 10,6% (9 988) osób.

Według danych z 2010[13] przeciętny dochód na mieszkańca wynosił 3000 zł.

  • Wykres liczby ludności Kielc na przestrzeni ostatnich 4 stuleci

Największą populację Kielce odnotowały w 1991 roku – wg danych GUS 215 005 mieszkańców[14].

Administracja publiczna i wymiar sprawiedliwości

Kielce są miastem na prawach powiatu. Poza tym pozostają siedzibą władz powiatu kieleckiego oraz samorządowego województwa świętokrzyskiego.

W Kielcach urzęduje wojewoda świętokrzyski oraz organy administracji niezespolonej takie jak: dyrektor izby celnej, naczelnik urzędu celnego, dyrektor okręgowego urzędu górniczego, naczelnik obwodowego urzędu miar, dyrektor izby skarbowej, naczelnicy pierwszego i drugiego urzędu skarbowego, dyrektor urzędu kontroli skarbowej, dyrektor urzędu statystycznego, szef wojewódzkiego sztabu wojskowego oraz dwaj wojskowi komendanci uzupełnień (Kielce-Bukówka i Kielce-Śródmieście). Mieści się tu również oddział Urzędu Dozoru Technicznego, a także delegatura Ministerstwa Skarbu Państwa.

W Kielcach znajduje się sąd okręgowy oraz sąd rejonowy wraz z jednostką powołaną do rozpoznawania spraw gospodarczych i upadłościowych. Od 1 lipca 2005 roku działa również wojewódzki sąd administracyjny. Funkcjonuje prokuratura okręgowa i dwie prokuratury rejonowe: Kielce-Wschód i Kielce-Zachód. W kieleckiej dzielnicy Piaski znajduje się areszt śledczy.

Architektura

Pałac Biskupów Krakowskich obecnie Muzeum Narodowe
Ulica Sienkiewicza
Baszta „Plotkarka” Pałacu Zielińskiego w Kielcach

Zabytki

  • Pałac Biskupów Krakowskich, wzniesiony w latach 1637–1641 przez Tomasza Poncino z inicjatywy biskupa Jakuba Zadzika. Przykład polskiej rezydencji z epoki Wazów. Pomimo licznych przekształceń dokonywanych w XIX w. przez rosyjskiego zaborcę, pałac zachował pierwotną bryłę, dekorację elewacji oraz oryginalny wystrój większości wnętrz. Od 1971 roku mieści się tu Muzeum Świętokrzyskie, natomiast od 1975 Muzeum Narodowe na tyłach którego znajduje się Ogród Włoski.
  • Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP, wzniesiona w 1171 przez biskupa krakowskiego Gedeona, wielokrotnie przebudowywana w XVI, XVII i XIX wieku uzyskała wygląd wczesnobarokowej trójnawowej bazyliki.
  • Kościół Św. Wojciecha, najstarsza świątynia w Kielcach; jej początki sięgają X w; obecne zabudowania pochodzą z 1763 roku. Na placu przed kościołem zachowano fragment muru, przed którym hitlerowcy publicznie rozstrzelali w 1943 roku zakładników – żołnierzy Armii Krajowej.
  • Kościół Świętej Trójcy, wybudowany w latach 1640-1644. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII wieku – barokowe i późnobarokowe ołtarze, ambona, trójkondygnacyjny chór oraz późnorenesansowa dekoracja stiukowa zdobiąca sklepienie kolebkowe z lunetami.
  • Pałacyk Zielińskiego, w latach 1847–1858 był własnością Tomasza Zielińskiego, wielkiego orędownika kultury. Obecnie znajduje się tu Dom Środowisk Twórczych.
  • Kościół i klasztor na wzgórzu Karczówka, zbudowany w latach 1624–1631, pierwotnie zasiedlony przez zakon bernardynów (rozwiązany przez władze carskie w 1864). Od 1957 gospodarzami obiektu są pallotyni.
  • Kościół garnizonowy, dawna cerkiew, wzniesiona w latach 1902–1904, wzorowana na soborze Izaakowskim w Petersburgu. W okresie międzywojennym świątynię odremontowano i przystosowano do liturgii rzymskokatolickiej, przeznaczając ją na kościół garnizonowy pw. Matki Boskiej Królowej Polski. Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z 1926
  • Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy – jedna z nielicznych świątyń ekumenicznych w Polsce. Wybudowany w stylu klasycystycznym w 1837 Posiada jednonawowy korpus i wieżę od strony północnej. Użytkowany przez wyznawców Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Kościoła Polskokatolickiego i Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej.
  • Dworek Laszczyków, modrzewiowy dworek z 1788 roku, kryty łamanym gontem, z bielonymi ścianami i portykiem kolumnowym. Obecnie siedziba Muzeum Wsi Kieleckiej.
  • Rynek, jego lokalizacja została wyznaczona jeszcze w średniowieczu. Zabudowa pochodzi głównie z XVIII i XIX w. Na skwerku przy Rynku znajduje się figura św. Tekli z 1765
  • Ulica Henryka Sienkiewicza, wytyczona w latach 20. XIX w. jako ulica Konstantego, później ulica Pocztowa. Główna ulica miasta, wyłączona z ruchu kołowego. Znajduje się tu szereg zabytkowych budowli, m.in. hotele Wersal i Bristol, Teatr im. Stefana Żeromskiego, a także będący przykładem architektury secesyjnej budynek Banku Gospodarki Żywnościowej.
  • Synagoga – wybudowana w 1902 roku.
  • Cmentarz żydowski – założony w 1868 roku.
  • Cmentarz Stary, założony ok. 1800, początkowo przeznaczony zarówno dla katolików, jak i dla ewangelików, prawosławnych i unitów. Znajdują się tu cenne nagrobki żeliwne i kamienne oraz kaplice z początku XIX w.
  • Park miejski im. Stanisława Staszica, założony w 1830 na terenie istniejącego ogrodu z XVIII w.
  • Dworek Karscha, wzniesiony w I poł. XIX w. przez rodzinę Stumpfów. W latach 1888–1890 miał w tym dworze swoją pracownię słynny malarz – Jan Styka.
  • Kaplica NMP Matki Kościoła, na kieleckiej Dąbrowie wzniesiona w 1866 roku.
  • Kościół Świętego Krzyża, budowany od 1904 z przerwami a prace zakończyły się po 1945, parafia powstała 13 czerwca 1913 roku.

Turystyka

Panorama miasta z Pierścienicy, na pierwszym planie wyciąg narciarski i nieistniejąca już skocznia
Rezerwat przyrody Kadzielnia
Rezerwat Kadzielnia nocą
 Osobny artykuł: świętokrzyskie szlaki turystyczne.

Kielce są punktem początkowym:

Na terenie miasta znajdują się:

Przez Kielce przechodzi szlak turystyczny niebieski niebieski szlak turystyczny z Chęcin do Łagowa.

Na terenie dawnego kamieniołomu na Kadzielni znajduję się podziemna trasa turystyczna mają ok. 160 metrów.

Przyroda

W granicach administracyjnych Kielc znajduje się część Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego, Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu, a także 5 rezerwatów przyrody:

Opieka zdrowotna

Szpitale[16]

publiczne

  • Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach
  • Świętokrzyskie Centrum Psychiatrii w Morawicy k. Kielc
  • Szpital MSWiA w Kielcach

niepubliczne

  • Szpital Kielecki
  • Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka w Kielcach

Edukacja i Nauka

 Osobny artykuł: Szkoły w Kielcach.

Kielce są silnym ośrodkiem naukowym o czym świadczy fakt istnienia w tym mieście dwunastu szkół wyższych takich jak:

Dzielnice i osiedla Kielc

Dzielnice i osiedla Kielc

Kielce nie posiadają jednolitego, usankcjonowanego ustawą podziału administracyjnego, stąd nie można jednoznacznie określić granic poszczególnych części.

W skład miasta wchodzą następujące części: Baranówek, Barwinek, Białogon, Biesak, Bocianek, Bukówka, Cedro Mazur, Cegielnia, Centrum, Czarnów, Dąbrowa, Dobromyśl, Domaszowice Wikaryjskie, Dyminy, Herby, Jagiellońskie, Karczówka, KSM, Łazy, Na Stoku, Nowy Folwark, Niewachlów I, Niewachlów II, Osiedle Jana Czarnockiego, Osiedle Jana Kochanowskiego, Ostra Górka, Pakosz, Panorama, Piaski, Pietraszki, Pod Dalnią, Podhale, Podkarczówka, Pod Telegrafem, Posłowice, Sady, Sandomierskie, Sieje, Sitkówka, Skrzetle, Słoneczne Wzgórze, Słowik, Szydłówek, Ślichowice, Osiedle Świętokrzyskie, Uroczysko, Wielkopole, Wietrznia, Zacisze, Zagórska Południe, Zagórska Północ, Zagórze, Zalesie, Osiedle Związkowiec.

Sport

Mecz el. ME 2008 Polska – Armenia

Kielce są miastem stawiającym na sport. W mieście funkcjonuje dzisiaj 113 zarejestrowanych klubów i stowarzyszeń sportowych[17].

Do dyspozycji mieszkańców udostępniona jest bogata baza sportowa, na którą składa się m.in. jeden z najnowocześniejszych stadionów piłkarskich w Polsce – Stadion Miejski w Kielcach, 9 hal sportowych (w tym Hala Legionów z widownią na 4200 miejsc), Stadion Lekkoatletyczny przy ul. Bocznej 15 oraz 5 krytych pływalni. W miejscowości Miedziana Góra, 12 km od centrum miasta znajduje się Tor wyścigowy Kielce, będący jednym z 2 tego typu obiektów w Polsce[18].

Do najbardziej utytułowanych kieleckich klubów sportowych należą:

Wspólnoty wyznaniowe

Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP
Kościół pw. św. Karola Boromeusza i klasztor palotynów na Karczówce

Na terenie miasta działalność prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

Kościoły katolickie

Kościoły protestanckie

Kościoły prawosławne

Buddyzm

Świadkowie Jehowy

Kultura

Kielce są zdecydowanie centrum kulturalnym regionu, to tutaj odbywa się większość koncertów i imprez kulturalnych.

Festiwale

Cykliczne wydarzenia kulturalne, odbywające się na terenie Kielc.

Instytucje kulturalne działające na terenie Kielc

  • Kina
    • Kino Helios, znajdujące się w budynku Galerii Echo, zbudowanej pod koniec listopada 2002 u zbiegu ulic Świętokrzyskiej i Manifestu Lipcowego (od 2006 Aleja Solidarności). Składa się z 7 sal kinowych liczących łącznie 1614 miejsc. Wcześniej do 2011 roku nazywał się Kinoplex.
    • Moskwa, przy ul. Staszica, liczące 396 miejsc.
    • Studyjne, w budynku kina Moskwa, liczące 47 miejsc
    • Kino WDK, w budynku Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach, liczące 500 miejsc
    • Multikino w Galerii Korona Kielce[21] składa się z 9 sal i 1471 miejsc
Teatr Żeromskiego
Kieleckie Centrum Kultury
Dom kultury „Zameczek”

Muzea

  • Muzeum Narodowe w Kielcach – mieści się w pałacu biskupim. Zgromadzono tu cenne XVII- i XVIII-wieczne obrazy, meble, gobeliny nadające wnętrzom charakter zbliżony do dawnej siedziby magnackiej.
  • Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego – znajdujące się w budynku dawnego gimnazjum, w którym nauki pobierali m.in. Stefan Żeromski, Bolesław Prus, Józef Kenig, Adolf Dygasiński, Gustaw Herling-Grudziński, Wiesław Jażdżyński oraz Józef Ozga-Michalski. Muzeum gromadzi liczne eksponaty szkolne z drugiej połowy XIX w.
  • Muzeum Zbiorów Geologicznych – świętokrzyski oddział Państwowego Instytutu Geologicznego. Znajduje się tu bogata kolekcja skał i minerałów charakterystycznych dla Gór Świętokrzyskich.
  • Muzeum Zabawek i Zabawy – jedyne muzeum tego rodzaju w Polsce. Posiada ono kolekcję zabawek historycznych i współczesnych z całego świata.
  • Muzeum Wsi Kieleckiej – mieści się w zabytkowym Dworze Laszczyków. Prezentowane są tu głównie wystawy czasowe. Należący do muzeum park etnograficzny (skansen) znajduje się w pobliskiej miejscowości Tokarnia.
  • Muzeum Pamięci Narodowej – budynek mieszczący muzeum służył w latach 1939–1956 jako więzienie. Podczas wojny znajdował się tu obóz przejściowy dla polskich jeńców wojennych. Po wkroczeniu wojsk sowieckich osadzani byli tu Polacy zsyłani później w głąb ZSRR. Do 1956 gmachem zarządzała SB.
  • Skarbiec Katedralny – znajduje się na zakrystii bazyliki katedralnej. Zgromadzono tu cenne dzieła sztuki sakralnej, m.in. rękopisy z XIV-XVI w., naczynia i szaty liturgiczne, inkunabuły oraz starodruki.
  • Muzeum Diecezjalne – nowo powstałe Muzeum Diecezji Kieleckiej znajdujące się na tyłach gmachu kurii prezentuje szeroką kolekcję przedmiotów sakralnych, w tym cennych obrazów czy monstrancji.
  • Muzeum Historii Kielc – mieści się w zabytkowej kamienicy przy ul. Św. Leonarda w ścisłym centrum miasta. Prezentuje dzieje Kielc na przestrzeni wieków.
  • Centrum Geoedukacji – obiekt geoturystyczny – placówka edukacyjo-ekspozycyjna będąca częścią Geoparku Kielce. Znajduję się w granicach rezerwatu Wietrznia prezentuję przeszłość geologiczną Kielc, a szczególnie czasy okresu dewońskiego kiedy na terenie obecnych Kielc znajdowało się ciepłe morze.

Media

Historia kieleckich mediów sięga roku 1870, kiedy to w trudnych czasach przepełnionych carskimi represjami wyszedł pierwszy numer Gazety Kieleckiej, ukazującej się dwa razy w tygodniu w środy i w soboty (wersja zdigitalizowana dostępna w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej). W tym samym roku działalność rozpoczęli redaktorzy periodyku Pamiętnik kielecki, zawierającego artykuły o tematyce historyczno-krajoznawczej. Po II wojnie światowej wydawano dzienniki: Słowo Ludu (od 27 września 1949) oraz Echo Dnia (od 1971).

Historia radiofonii w Kielcach sięga początków lat 50. XX wieku[22]. Wówczas to, 2 października 1952 Radio Kielce nadało swoją pierwszą audycję za pomocą sieci radiowęzłowej rozmieszczonych w całym mieście. Stacja zyskała swój pierwszy nadajnik radiowy w 1957 roku, na terenie ówczesnej siedziby radia przy ul. Świerczewskiego (dziś Jana Pawła II). Sygnał nadawany był na częstotliwości 1484 kHz, zaś jego zasięg wynosił około 20 km wokół miasta. Pierwsza prywatna stacja radiowa w mieście – Radio FaMa rozpoczęło nadawanie 17 września 1995

1 stycznia 2005 r., po wielu latach starań, uruchomiono samodzielny oddział Telewizji Polskiej – TVP Kielce z siedzibą w Kieleckim Centrum Kultury. Oprócz tego w mieście działa Nowa TV Kielce dostępna w sieci telewizji kablowej Vectra, oraz utworzona w 2007 roku z inicjatywy władz miasta Internetowa Telewizja Kielce.

prasa lokalna

rozgłośnie radiowe

lokalne stacje telewizyjne

historyczne media

Transport

Drogowy

Zachodnia obwodnica Kielc

Sieć drogowa na terenie miasta składa się z dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych, gminnych i wewnętrznych. Wszystkimi drogami publicznymi zarządza Miejski Zarząd Dróg w Kielcach[23]. Kielce stanowią węzeł komunikacyjny, przez miasto przebiegają drogi międzynarodowe i krajowe:

Drogi wojewódzkie:

Łączna długość sieci drogowo–ulicznej na terenie miasta wynosi 384 km i obejmuje:

  • drogi krajowe przebiegające przez 9 ulic o łącznej długości 23,1 km;
  • drogi wojewódzkie nr 745, nr 786, nr 761, nr 762 i nr 764 przebiegające przez 17 ulic o łącznej długości 25,5 km;
  • drogi powiatowe, w skład których wchodzi 109 ulic o łącznej długości 114,9 km;
  • drogi gminne obejmujące 446 ulic o łącznej długości 220,9 km;
  • drogi wewnętrzne, położone na gruntach będących własnością gminy Kielce, w skład których wchodzi 69 ulic o łącznej długości 19,6 km (położone są głównie na terenie osiedli mieszkaniowych)[23].

Nawierzchnię twardą ulepszoną (bitumiczną, betonową, z kostki prefabrykowanej) posiada 220,6 km dróg (57,5% wszystkich dróg) – drogi krajowe i wojewódzkie oraz część dróg powiatowych i gminnych. Nawierzchnię twardą nieulepszoną (tłuczniową, żużlową itp.) posiada 32,4 km dróg (8,4% wszystkich dróg). Nawierzchnię gruntową posiada 131 km dróg. (34,1% wszystkich dróg). Na terenie miasta funkcjonuje około 60 ulic nie zakwalifikowanych do żadnej z powyższych kategorii[23].

Kolejowy

Dworzec kolejowy obecnie, na pierwszym planie Pomnik Niepodległości

Transport kolejowy jest obecny w Kielcach od 1885, kiedy to ukończono budowę linii łączącej Iwanogród (Dęblin) z Dąbrową Górniczą, przebiegającej przez centrum miasta. Obecnie Kielce stanowią skrzyżowanie linii kolejowych łączących Warszawę, Kraków i Częstochowę:

W granicach administracyjnych miasta znajduje się stacje kolejowe: dworzec kolejowy Kielce, Kielce Białogon i Kielce Herbskie, przystanki: Kielce Czarnów (stanowiący część stacji Kielce Herbskie) i Słowik Przystanek, oraz przystanek Kielce Piaski z leżącym tuż obok posterunkiem odgałęźnym Piaski koło Kielc.

Przez teren miasta przebiegają także dwie łącznice kolejowe:

Lotniczy

Obecnie mieszkańcy Kielc mają do dyspozycji jedynie Port lotniczy Kielce-Masłów w Masłowie Pierwszym, z którego (po wydłużeniu pasa startowego do 1155 m) mogą startować samoloty z 20 pasażerami na pokładzie[24].

W czerwcu 2006 roku zapadła decyzja o lokalizacji nowego portu lotniczego na terenach Obic i Grabowca w gminach Morawica i Chmielnik, zdolnego obsłużyć zwykłe linie lotnicze[25]. Nowy port lotniczy ma być w stanie przyjąć nawet największe samoloty i mieć przepustowość od 300 do 500 tysięcy pasażerów rocznie. Obecnie prace zostały wstrzymane, ze względu na złoża materiału skalnego, znajdujące się na terenie planowanego lotniska, które miasto planuje eksploatować[26].

Najbliższe międzynarodowe lotniska znajdują się w Krakowie-Balicach, Katowicach-Pyrzowicach, Warszawie-Okęciu, Rzeszowie-Jasionce oraz Lublinie-Świdniku.

W 2011 przy ul. Grunwaldzkiej oddano do użytku sanitarne lądowisko.

Komunikacja miejska i podmiejska

 Osobne artykuły: Autobusy w Kielcach i Linie autobusowe w Kielcach.

Komunikacji miejska w Kielcach funkcjonuje od 22 lipca 1951 roku, gdy powstał Wydział, a następnie Zakład Komunikacji Miejskiej w ramach Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Kielcach, istniejący do dzisiaj pod nazwą Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji.

Po wielu przemianach dzisiaj po mieście kursuje 65 linii autobusowych zwykłych (1, 2, 4-41, 43-52, 102-114), 4 linie specjalne stałe (C, F, Z, Galeria Echo), jedna linia specjalna okresowa (100), jedna linia nocna (101) oraz 11 linii specjalnych świątecznych i 4 linie regularne podmiejskie (200, 201, 202, 203). Linie obsługiwane są przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji na mocy umowy podpisanej z Zarządem Transportu Miejskiego (nie dotyczy linii 200-203 i do Galerii Echo).

 Osobny artykuł: Tramwaje w Kielcach.

Kilkukrotnie, w latach 30. i 80. XX wieku oraz na początku XXI wieku planowano budowę linii tramwajowej w Kielcach.

Komunikacja międzymiastowa

Dworzec autobusowy o charakterystycznym kształcie spodka w oddali wieże Kościoła Świętego Krzyża

Historia komunikacji autokarowej w Kielcach sięga 1945, kiedy to powołano Okręgową Bazę PKS. Już w 1946 organizowane były regularne kursy do Krakowa, Warszawy, Jeleniej Góry, Cieplic oraz do ościennych miejscowości.

W 1984 oddano do użytku Dworzec PKS w Kielcach, wówczas jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. Jego nietypowa architektura oraz nowatorskie rozwiązania komunikacyjne kwalifikują go do grona najciekawszych atrakcji miasta[27].

Po roku 1990 kielecki PKS został przemianowany na Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej SA w Kielcach, od tego czasu prowadzi regularną komunikację pasażerską dalekobieżną i międzynarodową.

W listopadzie 2010 roku Ministerstwo Skarbu Państwa podjęło decyzję o likwidacji spółki ze względu na złą kondycję finansową, pisano o likwidacji spółki w kieleckiej Gazecie Wyborczej w sierpniu 2013 roku.

Komunikacja prywatna

W Kielcach intensywnie rozwijają się indywidualne usługi przewozowe. Usługi taksówkarskie oferuje 12 korporacji. Kursy dalekobieżne obsługiwane są przez minibusy należące w większości do Świętokrzyskiego Zrzeszenia Transportu Prywatnego. Firma dysponuje dworcem busowym zlokalizowanym przy ul. Żelaznej 18.

Polityka

Mieszkańcy miasta wybierają posłów i senatorów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji wyborczej w Kielcach, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 10.

Osoby uhonorowane przez miasto

Nagrody Miasta Kielce

 Osobny artykuł: Nagroda Miasta Kielce.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Laureaci Nagrody Miasta Kielce.

Nagroda Miasta Kielce to prestiżowe, przyznawane corocznie (od 1995) wyróżnienie dla osób, które swoją postawą, pracą i działalnością przyczyniły się do promocji i rozwoju Kielc. Laureat otrzymuje statuetkę oraz drobną nagrodę pieniężną[28].

Nadzieje Kielc

Nagroda przyznawana jest uczniom i absolwentom szkół ponadgimnazjalnych danego roku szkolnego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury, sportu oraz działalności społecznej, a w szczególności[29]:

  • laureatom olimpiady przedmiotowej lub konkursu naukowego,
  • laureatom ogólnopolskiego konkursu artystycznego (muzyka, sztuka, rzemiosło),
  • mistrzom i wicemistrzom świata, Europy i Polski w olimpijskiej konkurencji sportowej o dobrych wynikach w nauce,
  • osobom szczególnie wyróżniającym się w działalności społecznej.

Honorowi obywatele

Poniżej w kolejności chronologicznej wymienione są osoby, które otrzymały od miasta honorowe obywatelstwo. W przypadku Józefa Piłsudskiego obywatelstwo to zostało zawieszone aż do lat 90. XX wieku[30].

Kielce jako garnizon wojskowy

Kielce to także garnizon wojskowy o długich tradycjach, w których stacjonował wiele jednostek organizacyjnych wojska.

 Osobny artykuł: Garnizon Kielce.

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie, z którymi Miasto Kielce aktywnie współpracuje[31]:

Miasto Kraj Data podpisania
umowy partnerskiej
 Herning  Dania 20 listopada 1991 r.
 Orange  Francja 1992 r.
 Winnica  Ukraina 10 sierpnia 1993 r.
 Gotha  Niemcy 2 maja 1997 r.
 Budapeszt, Csepel  Węgry 21 kwietnia 2005 r.
 Ramla  Izrael 29 maja 2006 r.

Od 5 października 2009 roku działa w Kielcach konsul honorowy Republiki Federalnej Niemiec. Funkcję tę pełni prezes Targów Kielce dr Andrzej Mochoń.

Zobacz też

  1. ↑ Ludność w gminach według stanu w dniu 31.12.2011. GUS, 2012-08-13. [dostęp 2012-08-31].
  2. ↑ Feliks Kiryk, Urbanizacja Małopolski: województwo sandomierskie: XIII-XVI wiek, Kielce 1994, s. 17.
  3. ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie lud28112011
    BŁĄD PRZYPISÓW
  4. ↑ Szkoła Akademiczno-Górnicza. przeglad-techniczny.pl. [dostęp 21 kwietnia 2010].
  5. ↑ Praca zbiorowa, Między Wisłą a Pilicą. Tom 8, Kielce 2007, s. 181.
  6. ↑ Historia Kielc. um.kielce.pl. [dostęp 2011-10-03].
  7. ↑ Największe firmy w regionie. um.kielce.pl. [dostęp 2011-10-03].
  8. ↑ Targi w Polsce w 2010 roku. polfair.com.pl. s. 22-24. [dostęp 2011-10-03].
  9. ↑ M.P. z 1990 r. nr 48, poz. 366
  10. ↑ Galeria Echo otwarta dla klientów – były tłumy! Oblężone sklepy. Korki!. echodnia.eu. [dostęp 2011-10-03].
  11. ↑ Galeria Korona otwarta. Oblężony sklep z elektroniką – 16 maja 2012.
  12. ↑ Nowe Centrum Handlowe – Plaza w Kielcach postawi na rozrywkę – 17 marca 2009.
  13. ↑ Zobacz, w którym z polskich miast najwięcej zarobisz. Gazeta Prawna. [dostęp 2011-08-30]. (pol.).
  14. ↑ GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31.12.1991.
  15. ↑ Kieleckie szlaki rowerowe.
  16. ↑ Szpital Wojewódzki – województwo świętokrzyskie.
  17. ↑ Urząd Miasta Kielce.
  18. ↑ Automobilklub Kielecki – tor wyścigowy.
  19. ↑ Buddyjski Ośrodek Medytacyjny Kielce. [dostęp 2011-06-16]. (pol.).
  20. ↑ Inwestycja Stowarzyszenia „Strażnica” na Białogonie. gazeta.pl. [dostęp 2011-10-03].
  21. ↑ Galeria Korona Kielce.
  22. ↑ Historia Radia Kielce.
  23. ↑ a b c Projekt polityki transportowej zrównoważonego rozwoju dla miasta Kielce oraz kieleckiego obszaru metropolitarnego. 06-2006. s. 40-41. [dostęp 2011-06-16].
  24. ↑ Marszałkowie się skrzyknęli i razem walczą o lotniska. Polecimy z Masłowa?
  25. ↑ Lotnisko w Obicach – 16 czerwca 2006.
  26. ↑ Najpierw kopalnia, potem lotnisko – plany lotów z Obic trzeba odłożyć na później.
  27. ↑ Dworzec autobusowy ma 25 lat. kielce.gazeta.pl. [dostęp 2011-06-16].
  28. ↑ Nagrody Miasta Kielce.
  29. ↑ Regulamin przyznawania Nagrody Nadzieje Kielc.
  30. ↑ Honorowi Obywatele Miasta Kielce od 1921 roku.
  31. ↑ Urząd Miasta Kielce Współpraca z zagranicą. um.kielce.pl. [dostęp 2012-09-17].

Bibliografia

  • Kalendarz świętokrzyski 2005.Z dnia na dzień przez stulecia. Kielce 2004.

Linki zewnętrzne

Miasta województwa świętokrzyskiego
Miasta
na prawach powiatu
stanowiące gminy miejskie
stanowiące gminy miejsko-wiejskie

Miasta wojewódzkie II Rzeczypospolitej

Polska

Szablon:Miasta wojewódzkie

Województwo świętokrzyskie
Miasto na prawach powiatu
Powiaty
Inne zagadnienia

Powiat kielecki (1867–1975) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Dawne powiaty Generalnego Gubernatorstwa
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
dystrykt galicyjski (← 1941–44 →)
dystrykt krakowski (1939–45)
dystrykt lubelski (1939–45)
dystrykt radomski (1939–45)
dystrykt warszawski (1939–45)

Generalne Gubernatorstwo

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kielce&oldid=38704415”