Stanisław Tessaro

Stanisław Tessaro

„Marian”, „Zosik”

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	24 czerwca 1891 Biała Podlaska
Data i miejsce śmierci	9 marca 1933 Przemyśl
Przebieg służby
Lata służby	1914-1933
Siły zbrojne	cesarska i królewska Armia Wojsko Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty Legionów 2 Pułk Piechoty Legionów II Brygada Piechoty Legionów 2 Dywizja Piechoty Legionów 30 Dywizja Piechoty Korpus Ochrony Pogranicza Okręg Korpusu Nr X
Stanowiska	dowódca pułku piechoty dowódca brygady piechoty dowódca piechoty dywizyjnej dowódca dywizji piechoty dowódca KOP dowódca okręgu korpusu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Marsz o odznakę sprawnościową w DOK X Przemyśl. Widoczni są mjr Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (nr 5), mjr Tadeusz Żyborski (nr 2), gen. Stanisław Tessaro (nr 1), mjr Stawarz (nr 3), kpt. Żwinklewicz (nr 7).

Grób gen. Stanisława Tessaro na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Stanisław Tessaro ps. „Marian”, "Zosik" (ur. 24 czerwca 1891 w Białej Podlaskiej, zm. 9 marca 1933 w Przemyślu) – generał brygady Wojska Polskiego.

Biografia

Stanisław Tessaro urodził się 24 czerwca 1891 w Białej Podlaskiej, mieście powiatowym ówczesnej guberni siedleckiej Królestwa Polskiego. Uczył się w Państwowej Szkole Realnej w Warszawie, a następnie w Szkole Realnej Witolda Wróblewskiego, w której w 1909 złożył maturę. W grudniu 1905 wziął udział w strajku szkolnym. W latach 1909-1913 studiował na Wydziale Budowy Maszyn Szkoły Politechnicznej we Lwowie.

W szkole realnej należał do tajnych kółek samokształceniowych, natomiast podczas studiów rozpoczął działalność niepodległościową. W 1909, jako jeden z pierwszych, został członkiem Związku Walki Czynnej, a w następnym roku członkiem Związku Strzeleckiego „Strzelec”. W Związku przeszedł wszystkie szczeble dowodzenia, do kompanii włącznie. W 1912 został oficerem Związku, a po ukończeniu Wyższego Kursu Szkoły Oficerskiej Związku Walki Czynnej, jako jeden z sześćdziesięciu sześciu absolwentów, otrzymał znak oficerski „Parasol”. W 1913 został komendantem Okręgu Związku Strzeleckiego w Zagłębiu Dąbrowskim i jednocześnie „okręgowcem PPS”, czyli członkiem kierownictwa Okręgu Polskiej Partii Socjalistycznej. Pracę konspiracyjną prowadzi pod pseudonimem „Marian”. Ma wówczas dwadzieścia dwa lata. Jesienią 1913, w Sosnowcu, w czasie jednego z wykładów doszło do wypadku z użyciem broni palnej, w następstwie którego został zatrzymany. Udało mu się uciec z komisariatu Policji, a następnie wyjechać z Zagłębia Dąbrowskiego. Został wyznaczony na stanowisko komendanta Związku Strzeleckiego w Wilnie. W 1914 został odwołany do Krakowa.

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach pierwszej Legionów Polskich. 6 sierpnia 1914 wyruszył z Krakowa na czele drugiej kompanii kadrowej, która następnie weszła w skład III batalionu. Do kwietnia 1917 dowodził kompanią, a do lipca tego roku batalionem 1 Pułku Piechoty Legionów. 29 września 1914 awansował na porucznika, a 15 czerwca 1915 na kapitana. 22 października 1914 został ranny w bitwie pod Anielinem. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Szczypiornie. Do obozu udał się na ochotnika, w mundurze sierżanta, razem z szeregowymi żołnierzami Legionów. W Szczypiornie pełnił funkcję konspiracyjnego komendanta obozu. Zadenuncjowany Niemcom został wywieziony do Reichu. Był więziony w Havelbergu, Rastatt i Werl. W połowie października 1918 powrócił do Królestwa Polskiego i został komendantem Okręgu VIIIa Polskiej Organizacji Wojskowej w Zamościu. 1 listopada 1918, wykonując rozkaz generała Edwarda Śmigły-Rydza, przeprowadził mobilizację POW na terenie okręgu zamojskiego. 4 listopada awansował na majora i został mianowany komendantem Okręgu Wojskowego „Zamość”. Był jednym z organizatorów Chełmskiego Pułku Piechoty, który został później przemianowany na 35 Pułk Piechoty.

Następnie pełnił służbę na stanowisku dowódcy Batalionu Zapasowego 35 Pułku Piechoty. W maju 1919 został przeniesiony do 2 Dywizji Piechoty Legionów, w której objął dowództwo grupy operacyjnej złożonej z trzech baonów piechoty, szwadronu kawalerii i baterii artylerii. Od 19 lipca 1919 do 23 lipca 1920 dowodził 2 Pułkiem Piechoty Legionów. Na tym stanowisku 22 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika, w piechocie, „w grupie byłych Legionów Polskich”. 3 maja 1922 zweryfikowany został w tym stopniu ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty. Od lipca do października 1921 dowodził II Brygadą Piechoty Legionów i jednocześnie, od września 1920 do 1921, pełnił obowiązki dowódcy 2 Dywizji Piechoty Legionów. Od 1923 do maja 1926 był dowódcą piechoty dywizyjnej 30 Dywizji Piechoty. 31 lipca 1926 został wyznaczony na stanowisko dowódcy 30 Dywizji Piechoty w Kobryniu.

16 marca 1927 Prezydent RP Ignacy Mościcki na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego awansował go na generała brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 12. lokatą w korpusie generałów.

12 maja 1929 zwolniony został ze stanowiska dowódcy dywizji i mianowany dowódcą Korpusu Ochrony Pogranicza. 14 października 1930 został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu.

W sobotę 4 marca 1933 zachorował na zapalenie płuc i opłucnej. W poniedziałek 6 marca przewieziony został do 10 Szpitala Okręgowego w Przemyślu. Zmarł w szpitalu, w czwartek 9 marca 1933 o godz. 13.15. Bezpośrednią przyczyną zgonu był udar serca.

13 marca 1933 o godz. 9.00, w Przemyślu, odbyła się eksportacja zwłok z kaplicy Szpitala Okręgowego Nr X do katedry, a następnie na dworzec kolejowy. Nabożeństwo w katedrze odprawili: ks. biskup sufragan Franciszek Barda - w obrządku łacińskim i ks. biskup Jozafat Kocyłowski - w obrządku grecko-katolickim. Na dworcu zmarłego pożegnali przemówieniami generałowie brygady: Wacław Scaevola-Wieczorkiewicz i Stanisław Wieroński oraz burmistrz Przemyśla Roman Krogulecki. O godz. 15.52 pociąg pośpieszny wiozący trumnę ze zwłokami generała odjechał w kierunku Warszawy. „Tłumy publiczności, uczestniczące w uroczystościach pogrzebowych w Przemyślu, przekraczały 20 tysięcy osób”. O godz. 23.15 pociąg przyjechał na Dworzec Główny w Warszawie, gdzie oczekiwała rodzina zmarłego. Następnie trumna została przewieziona do kościoła garnizonowego przy ulicy Długiej.

14 marca 1933 został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. „Po modłach, odprawionych przez duchowieństwo, w chwili spuszczania trumny do grobu, orkiestra odegrała pobudkę, marsza generalskiego i «Pierwszą Brygadę», a wojsko oddało honory.” Ceremonię pogrzebową poprzedziła msza, odprawiona o godz. 10.00, w kościele garnizonowym przez ks. prałata Bronisława Michalskiego. W nabożeństwie uczestniczyła rodzina Zmarłego, prezes Rady Ministrów Aleksander Prystor wraz z przedstawicielami rządu, wiceministrowie spraw wojskowych, gen. dyw. Kazimierz Fabrycy i gen. bryg. Felicjan Sławoj Składkowski, generalicja z gen. dyw. Kazimierzem Sosnkowskim i gen. dyw. Edwardem Śmigły-Rydzem na czele, szef Gabinetu Wojskowego Prezydenta RP, płk Piotr Głogowski, delegacje oficerskie i podoficerskie z oddziałów wojskowych z Warszawy i z Okręgu Korpusu Przemyśl, przyjaciele, koledzy i liczne rzesze publiczności.

Pracownicy Powiatowej Komendy Uzupełnień w Sanoku (oficerowie, podoficerowie zawodowi i urzędnicy cywilni) złożyli kwotę 25 zł na Polskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami po Poległych Wojskowych, zamiast wieńca na trumnę śp. gen. bryg. Stanisława Zosik-Tessaro.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości - 20 stycznia 1931
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski - 10 listopada 1928
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Znak oficerski "Parasol"

Bibliografia

• Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
• Roczniki oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego M.S.Wojsk. Nr 37 z 24 września 1921 r.
• Nad trumną niezłomnego Żołnierza I Brygady. W dniu pogrzebu śp. gen. Stanisława Zosik-Tessaro 24.VI.1891 - 9.III.1933, Polska Zbrojna Nr 73 z 14 marca 1933 r., s. 5.
• Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6
• Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione