Airbus A400M: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Historia: drobne redakcyjne
Kelvin (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
39 150 edycji
nowe linki, poprawa linków
Linia 4: Linia 4:
|podpis grafiki = Drugi prototyp Airbusa A400M na lotnisku w Sevilli
|podpis grafiki = Drugi prototyp Airbusa A400M na lotnisku w Sevilli
|państwo = {{flaga|EUR}} międzynarodowy
|państwo = {{flaga|EUR}} międzynarodowy
|producent = [[European Aeronautic Defence and Space Company|EADS]]
|producent = [[Airbus Group|EADS]]
|konstruktor =
|konstruktor =
|typ = wojskowy samolot transportowy dalekiego zasięgu
|typ = wojskowy samolot transportowy dalekiego zasięgu
Linia 67: Linia 67:
'''Airbus A400M Atlas''' – czterosilnikowy ciężki [[samolot]] transportowy o napędzie turbośmigłowym, produkowany przez koncern [[Airbus|Airbus Military]] jako wspólny, ogólnoeuropejski wszechstronny transportowiec wojskowy.
'''Airbus A400M Atlas''' – czterosilnikowy ciężki [[samolot]] transportowy o napędzie turbośmigłowym, produkowany przez koncern [[Airbus|Airbus Military]] jako wspólny, ogólnoeuropejski wszechstronny transportowiec wojskowy.


Jest to prawdopodobnie jeden z najszybszych transportowych samolotów turbośmigłowych na świecie (prędkość przelotowa 780 km/h), jako transportowiec porównywalny z odrzutowym [[C-17]]<ref>http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/po-latach-problemow-i-potkniec-wreszcie-final-europa-ma-swojego-atlasa,344454.html</ref>, czy współczesnymi prywatnymi odrzutowcami.
Jest to prawdopodobnie jeden z najszybszych transportowych samolotów turbośmigłowych na świecie (prędkość przelotowa 780 km/h), jako transportowiec porównywalny z odrzutowym [[Boeing C-17 Globemaster III|C-17]]<ref>http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/po-latach-problemow-i-potkniec-wreszcie-final-europa-ma-swojego-atlasa,344454.html</ref>, czy współczesnymi prywatnymi odrzutowcami.


== Historia ==
== Historia ==
Linia 81: Linia 81:
Samolot miał zastąpić amerykańskie samoloty [[Lockheed C-130 Hercules|C-130 Hercules]] oraz francusko-niemieckie [[Transall C-160]], będące w użyciu przez zaangażowane państwa, jednakże jego możliwości przewozowe wypełniają lukę między tymi samolotami a większym [[Boeing C-17 Globemaster III]]<ref name=lotnictwo>Paweł Bondaryk: ''Spod znaku Airbus Military. Wojskowe samoloty transportowe'' w: "Lotnictwo" nr 8/2013, ss.42-45</ref>.
Samolot miał zastąpić amerykańskie samoloty [[Lockheed C-130 Hercules|C-130 Hercules]] oraz francusko-niemieckie [[Transall C-160]], będące w użyciu przez zaangażowane państwa, jednakże jego możliwości przewozowe wypełniają lukę między tymi samolotami a większym [[Boeing C-17 Globemaster III]]<ref name=lotnictwo>Paweł Bondaryk: ''Spod znaku Airbus Military. Wojskowe samoloty transportowe'' w: "Lotnictwo" nr 8/2013, ss.42-45</ref>.


Pierwszy lot prototypu A400M odbył się w Sewilli 11 grudnia 2009 roku<ref name="1 lot">{{cytuj stronę| url = http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,7357123,Airbus_A400M__dziewiczy_lot_wojskowego_giganta__ZDJECIA_.html?skad=rss | tytuł =Airbus A400M: dziewiczy lot wojskowego giganta | autor = jagor, PAP | opublikowany = gazeta.pl | data = 11 grudnia 2009 | data dostępu = 12 grudnia 2009 | język = pl}}</ref>. Ogółem zbudowano pięć prototypów (o numerach 001 do 004 i 006). Samoloty są produkowane w zakładzie w [[Sewilla|Sewilli]] z użyciem elementów produkowanych w innych zakładach koncernu. [[Centropłat]] produkowany jest w [[Nantes]] we Francji, zewnętrzne części skrzydeł w [[Filton]] w Wielkiej Brytanii, kadłub w [[Brema|Bremie]] i [[Saint-Nazaire]], usterzenie w Tablada (część Sewilli) i [[Stade]] w Niemczech<ref name=lotnictwo/>. Przewiduje się montaż 30 samolotów rocznie<ref name=lotnictwo/>.
Pierwszy lot prototypu A400M odbył się w Sewilli 11 grudnia 2009 roku<ref name="1 lot">{{cytuj stronę| url = http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,7357123,Airbus_A400M__dziewiczy_lot_wojskowego_giganta__ZDJECIA_.html?skad=rss | tytuł =Airbus A400M: dziewiczy lot wojskowego giganta | autor = jagor, PAP | opublikowany = gazeta.pl | data = 11 grudnia 2009 | data dostępu = 12 grudnia 2009 | język = pl}}</ref>. Ogółem zbudowano pięć prototypów (o numerach 001 do 004 i 006). Samoloty są produkowane w zakładzie w [[Sewilla|Sewilli]] z użyciem elementów produkowanych w innych zakładach koncernu. [[Centropłat]] produkowany jest w [[Nantes]] we Francji, zewnętrzne części skrzydeł w [[Filton]] w Wielkiej Brytanii, [[Kadłub samolotu|kadłub]] w [[Brema|Bremie]] i [[Saint-Nazaire]], [[Powierzchnie sterowe|usterzenie]] w Tablada (część Sewilli) i [[Stade]] w Niemczech<ref name=lotnictwo/>. Przewiduje się montaż 30 samolotów rocznie<ref name=lotnictwo/>.


Publiczną prezentację A400M zaplanowano na 8 czerwca 2010 roku podczas berlińskich pokazów lotniczych ILA. Na [[Royal International Air Tattoo|RIAT 2012]] zaprezentowano nową oficjalną nazwę '''Atlas''', A400M był wcześniej znany nieoficjalnie jako ''Grizzly''. Nowa nazwa była dotychczas używana przez [[Royal Air Force|RAF]], który swoje samoloty oznaczył ''Atlas C1''.<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.airbusmilitary.com/LatestNews/tabid/176/ArticleID/205/ArtMID/681/A400M-ATLAS-naming-ceremony-at-RIAT.aspx | tytuł =''A400M ATLAS naming ceremony at RIAT''| data dostępu = 2012-07-10 | autor = | opublikowany = airbusmilitary.com | praca = | data =2012-07-06 | język =en}}</ref> 6 marca 2013 roku oblatano pierwszy egzemplarz seryjny – ''MSN7'' dla Francji<ref>[http://www.altair.com.pl/news/view?news_id=9842 Oblot seryjnego A400M.] Altair, 7 marca 2013.</ref> 13 marca 2013 A400M otrzymał cywilny certyfikat typu od europejskiej [[Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego|EASA]].<ref>[http://www.flightglobal.com/news/articles/a400m-gets-lift-with-full-civil-type-certification-383441/ A400M gets lift with full civil type certification.] flightglobal, 14 marca 2013.</ref> 21 czerwca 2013 na pokładzie A400M ''MSN8'' dla Armée de l'Air przybył na [[Międzynarodowy Salon Lotniczy w Paryżu]] prezydent Francji [[François Hollande]].<ref>[http://event.airbus.com/airshows/bourget2013/news/news-detail/article/a-red-carpet-welcome-for-the-french-president.html A red-carpet welcome for the French President.]</ref> 1 sierpnia 2013 Airbus Military dostarczył do lotnictwa Francji pierwszy zamówiony przez Direction générale de l’armement (DGA) A400M, samolot będzie stacjonował w bazie [[Orlean|Orléans – Bricy]], 65 km od Paryża.<ref>[http://www.airbusmilitary.com/PressCenter/LatestNews/TabId/176/ArtMID/681/ArticleID/289/Airbus-Military-delivers-first-A400M-to-French-Air-Force.aspx Airbus Military delivers first A400M to French Air Force.] Airbus Military, 1 sierpnia 2013.</ref> 28 sierpnia 2013 oblatano pierwszy egzemplarz dla Turcji o numerze ''MSN9''.<ref>[http://www.airbusmilitary.com/PressCenter/LatestNews/TabId/176/ArtMID/681/ArticleID/297/Airbus-Military-A400M-flies-in-Turkish-Air-Force-colours.aspx Airbus Military A400M flies in Turkish Air Force colours.] Airbus, 28 sierpnia 2013.</ref> 29 grudnia 2013 francuski A400M ''MSN8'' nr rej. ''F-RBAB'' wykonał swoją pierwszą misję, transportując 22 tony ładunku do [[Mali]].<ref>[http://www.altair.com.pl/news/view?news_id=12366 Pierwsza misja A400M.] altair, 3 stycznia 2014.</ref>
Publiczną prezentację A400M zaplanowano na 8 czerwca 2010 roku podczas berlińskich pokazów lotniczych ILA. Na [[Royal International Air Tattoo|RIAT 2012]] zaprezentowano nową oficjalną nazwę '''Atlas''', A400M był wcześniej znany nieoficjalnie jako ''Grizzly''. Nowa nazwa była dotychczas używana przez [[Royal Air Force|RAF]], który swoje samoloty oznaczył ''Atlas C1''.<ref>{{cytuj stronę | url=http://www.airbusmilitary.com/LatestNews/tabid/176/ArticleID/205/ArtMID/681/A400M-ATLAS-naming-ceremony-at-RIAT.aspx | tytuł =''A400M ATLAS naming ceremony at RIAT''| data dostępu = 2012-07-10 | autor = | opublikowany = airbusmilitary.com | praca = | data =2012-07-06 | język =en}}</ref> 6 marca 2013 roku oblatano pierwszy egzemplarz seryjny – ''MSN7'' dla Francji<ref>[http://www.altair.com.pl/news/view?news_id=9842 Oblot seryjnego A400M.] Altair, 7 marca 2013.</ref> 13 marca 2013 A400M otrzymał cywilny certyfikat typu od europejskiej [[Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego|EASA]].<ref>[http://www.flightglobal.com/news/articles/a400m-gets-lift-with-full-civil-type-certification-383441/ A400M gets lift with full civil type certification.] flightglobal, 14 marca 2013.</ref> 21 czerwca 2013 na pokładzie A400M ''MSN8'' dla Armée de l'Air przybył na [[Międzynarodowy Salon Lotniczy w Paryżu]] prezydent Francji [[François Hollande]].<ref>[http://event.airbus.com/airshows/bourget2013/news/news-detail/article/a-red-carpet-welcome-for-the-french-president.html A red-carpet welcome for the French President.]</ref> 1 sierpnia 2013 Airbus Military dostarczył do lotnictwa Francji pierwszy zamówiony przez Direction générale de l’armement (DGA) A400M, samolot będzie stacjonował w bazie [[Orlean|Orléans – Bricy]], 65 km od Paryża.<ref>[http://www.airbusmilitary.com/PressCenter/LatestNews/TabId/176/ArtMID/681/ArticleID/289/Airbus-Military-delivers-first-A400M-to-French-Air-Force.aspx Airbus Military delivers first A400M to French Air Force.] Airbus Military, 1 sierpnia 2013.</ref> 28 sierpnia 2013 oblatano pierwszy egzemplarz dla Turcji o numerze ''MSN9''.<ref>[http://www.airbusmilitary.com/PressCenter/LatestNews/TabId/176/ArtMID/681/ArticleID/297/Airbus-Military-A400M-flies-in-Turkish-Air-Force-colours.aspx Airbus Military A400M flies in Turkish Air Force colours.] Airbus, 28 sierpnia 2013.</ref> 29 grudnia 2013 francuski A400M ''MSN8'' nr rej. ''F-RBAB'' wykonał swoją pierwszą misję, transportując 22 tony ładunku do [[Mali]].<ref>[http://www.altair.com.pl/news/view?news_id=12366 Pierwsza misja A400M.] altair, 3 stycznia 2014.</ref>
Linia 87: Linia 87:
Dostawy pierwszych samolotów dla poszczególnych klientów są przewidziane: dla Turcji (numer 009) pod koniec 2013 r., dla Wielkiej Brytanii (numer 014) we wrześniu 2014 roku, dla Niemiec (nr 018) - pod koniec 2014 r., dla Malezji - w styczniu 2015 r., dla Hiszpanii - w 2016 r., dla Belgii i Luksemburga - w 2019 r<ref name=lotnictwo/>. Biorąc pod uwagę koszt programu, koszt jednego samolotu obecnie (2013) szacuje się na ok. 160 milionów euro<ref name=lotnictwo/>.
Dostawy pierwszych samolotów dla poszczególnych klientów są przewidziane: dla Turcji (numer 009) pod koniec 2013 r., dla Wielkiej Brytanii (numer 014) we wrześniu 2014 roku, dla Niemiec (nr 018) - pod koniec 2014 r., dla Malezji - w styczniu 2015 r., dla Hiszpanii - w 2016 r., dla Belgii i Luksemburga - w 2019 r<ref name=lotnictwo/>. Biorąc pod uwagę koszt programu, koszt jednego samolotu obecnie (2013) szacuje się na ok. 160 milionów euro<ref name=lotnictwo/>.


[[Plik:Map_with_distance_circles_to_paris.svg|thumb|right|Zasięg z Paryża]]
[[Plik:Map with distance circles to paris.svg|thumb|right|Zasięg z Paryża]]


== Dane techniczne ==
== Dane techniczne ==
* Przeznaczenie: Wojskowy samolot transportowy dalekiego zasięgu
* Przeznaczenie: Wojskowy samolot transportowy dalekiego zasięgu
* [[Udźwig]] maksymalny: 37 000 kg
* [[Udźwig]] maksymalny: 37 000 kg
* Maksymalna [[Ciężar samolotu|masa startowa]]: 130 000 kg
* Maksymalna [[Masa samolotu|masa startowa]]: 130 000 kg
* [[Wymiary geometryczne|Długość]]: 43,8&nbsp;m
* [[Długość fizyczna|Długość]]: 43,8&nbsp;m
* [[Rozpiętość]]: 42,4&nbsp;m
* [[Rozpiętość]]: 42,4&nbsp;m
* [[Prędkość maksymalna (lotnictwo)|Prędkość maksymalna]]: 780 km/h
* [[Prędkość maksymalna (lotnictwo)|Prędkość maksymalna]]: 780 km/h
* [[Zasięg (lotnictwo)|Zasięg]] przy masie maksymalnej: 3300 km
* [[Zasięg pojazdu|Zasięg]] przy masie maksymalnej: 3300 km
* [[Pułap]] przelotowy: 11 300 m
* [[Pułap]] przelotowy: 11 300 m
* Wymiary ładowni: 17,7&nbsp;×&nbsp;4&nbsp;×&nbsp;3,85&nbsp;m
* Wymiary ładowni: 17,7&nbsp;×&nbsp;4&nbsp;×&nbsp;3,85&nbsp;m

Wersja z 19:17, 31 maj 2014

Airbus A400M Atlas
Ilustracja
Drugi prototyp Airbusa A400M na lotnisku w Sevilli
Dane podstawowe
Państwo

Unia Europejska międzynarodowy

Producent

EADS

Typ

wojskowy samolot transportowy dalekiego zasięgu

Załoga

3 lub 4 osoby (2 pilotów , ew. 3 pilot , 1 osoba obsługująca ładunek)

Historia
Data oblotu

11 grudnia 2009

Lata produkcji

2012-

Liczba egz.

9

Liczba wypadków
 • w tym katastrof

0
0

Dane techniczne
Napęd

EuroProp TP400

Moc

4 × 8250 kW

Wymiary
Rozpiętość

42,40 m

Średnica wirnika

5,30 m

Długość

43,80 m

Wysokość

14,60 m

Masa
Własna

70 000 kg

Użyteczna

37 000 kg

Startowa

141 000 kg

Do lądowania

114 000 kg

Paliwa

46 700 kg

Osiągi
Prędkość przelotowa

780 km/h

Pułap

11 300 m

Zasięg

max.9 300 km

Rozbieg

940 m

Dobieg

625 m

Dane operacyjne
Liczba miejsc
113
Multimedia w Wikimedia Commons

Airbus A400M Atlas – czterosilnikowy ciężki samolot transportowy o napędzie turbośmigłowym, produkowany przez koncern Airbus Military jako wspólny, ogólnoeuropejski wszechstronny transportowiec wojskowy.

Jest to prawdopodobnie jeden z najszybszych transportowych samolotów turbośmigłowych na świecie (prędkość przelotowa 780 km/h), jako transportowiec porównywalny z odrzutowym C-17[1], czy współczesnymi prywatnymi odrzutowcami.

Historia

Program jego budowy, w który zaangażowały się firmy Aerospatiale, British Aerospace, Lockheed (aktualnie Lockheed Martin) i MBB, rozpoczął się już w 1982, ale był wielokrotnie opóźniany przez brak zgody co do wymaganych parametrów technicznych maszyny. Jako pierwszy opuścił konsorcjum Lockheed i skoncentrował się na modernizacji samolotu C-130 Hercules, którego A400M miał być następcą. W jego miejsce do programu wstąpiły Alenia i CASA, a konsorcjum przyjęło nazwę Euroflag. Wówczas planowano otrzymanie zamówień na 212 maszyn.

Po wycofaniu się Włoch, prognozy zrewidowano do 180 samolotów, z których pierwszy miał wznieść się w powietrze w 2008 roku, a dostawy rozpocząć się miały kilkanaście miesięcy później. 28 kwietnia 2005 roku do programu dołączyła RPA.

Z powodu znacznych opóźnień programu samolotu, oraz związanych z tym kar umownych w postaci obniżenia cen jednostkowych poszczególnych maszyn, programowi A400 groziło zamrożenie. Airbus domagał się bowiem od krajów, które złożyły zamówienia na samolot, rezygnacji z egzekwowania kary umownej, pod groźną zamrożenia całego programu[2].

Airbus A400M

W lipcu 2009 roku, w obliczu problemów technicznych z silnikami dla A400M oraz znacznego przekroczenia umówionych kosztów programu, co groziło jego anulowaniem oraz koniecznością zwrotu przez EADS równowartości 8 miliardów dolarów[3], Ministrowie Obrony Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Turcji, Belgii oraz Luksemburga, zgodzili się na renegocjację warunków kontraktu. Nowe warunki kontraktu obejmują konieczność zapłaty przez EADS kar umownych za opóźnienie oraz pokrycia przez koncern kosztów wypożyczenia przez państwa członkowskie programu konkurencyjnych samolotów Boeinga i Lockheeda Martina, o łącznej wartości ok. 2,5 mld dolarów[3]. Zgodzono się również na obniżenie parametrów samolotu, w zakresie zasięgu z 9300 km do 7000 km oraz maksymalnego udźwigu z 37 do 35 ton[3]. W planach EADS było rozpoczęcie dostaw samolotów o takich parametrach użytkowych w 2013 roku[3].

Samolot miał zastąpić amerykańskie samoloty C-130 Hercules oraz francusko-niemieckie Transall C-160, będące w użyciu przez zaangażowane państwa, jednakże jego możliwości przewozowe wypełniają lukę między tymi samolotami a większym Boeing C-17 Globemaster III[4].

Pierwszy lot prototypu A400M odbył się w Sewilli 11 grudnia 2009 roku[5]. Ogółem zbudowano pięć prototypów (o numerach 001 do 004 i 006). Samoloty są produkowane w zakładzie w Sewilli z użyciem elementów produkowanych w innych zakładach koncernu. Centropłat produkowany jest w Nantes we Francji, zewnętrzne części skrzydeł w Filton w Wielkiej Brytanii, kadłub w Bremie i Saint-Nazaire, usterzenie w Tablada (część Sewilli) i Stade w Niemczech[4]. Przewiduje się montaż 30 samolotów rocznie[4].

Publiczną prezentację A400M zaplanowano na 8 czerwca 2010 roku podczas berlińskich pokazów lotniczych ILA. Na RIAT 2012 zaprezentowano nową oficjalną nazwę Atlas, A400M był wcześniej znany nieoficjalnie jako Grizzly. Nowa nazwa była dotychczas używana przez RAF, który swoje samoloty oznaczył Atlas C1.[6] 6 marca 2013 roku oblatano pierwszy egzemplarz seryjny – MSN7 dla Francji[7] 13 marca 2013 A400M otrzymał cywilny certyfikat typu od europejskiej EASA.[8] 21 czerwca 2013 na pokładzie A400M MSN8 dla Armée de l'Air przybył na Międzynarodowy Salon Lotniczy w Paryżu prezydent Francji François Hollande.[9] 1 sierpnia 2013 Airbus Military dostarczył do lotnictwa Francji pierwszy zamówiony przez Direction générale de l’armement (DGA) A400M, samolot będzie stacjonował w bazie Orléans – Bricy, 65 km od Paryża.[10] 28 sierpnia 2013 oblatano pierwszy egzemplarz dla Turcji o numerze MSN9.[11] 29 grudnia 2013 francuski A400M MSN8 nr rej. F-RBAB wykonał swoją pierwszą misję, transportując 22 tony ładunku do Mali.[12]

Dostawy pierwszych samolotów dla poszczególnych klientów są przewidziane: dla Turcji (numer 009) pod koniec 2013 r., dla Wielkiej Brytanii (numer 014) we wrześniu 2014 roku, dla Niemiec (nr 018) - pod koniec 2014 r., dla Malezji - w styczniu 2015 r., dla Hiszpanii - w 2016 r., dla Belgii i Luksemburga - w 2019 r[4]. Biorąc pod uwagę koszt programu, koszt jednego samolotu obecnie (2013) szacuje się na ok. 160 milionów euro[4].

Zasięg z Paryża

Dane techniczne

Użytkownicy

Data zamówienia Użytkownik W służbie od Liczba zamówionych maszyn:[4][13]
27 maja 2003 Niemcy Luftwaffe 2014 (plan) 53 (w tym 13 na sprzedaż)
27 maja 2003 Francja Armée de l’air 2013 50
27 maja 2003 Hiszpania Ejército del Aire 2016 (plan) 27
27 maja 2003 Wielka Brytania Royal Air Force 2014 (plan) 22
27 maja 2003 Turcja Türk Hava Kuvvetleri 2013 (plan) 10
27 maja 2003 Belgia Luchtcomponent 2019 (plan) 7
27 maja 2003  Luksemburg 2019 (plan) 1
8 grudnia 2005  Malezja 2015 (plan) 4
Łącznie: 174

Początkowo Wielka Brytania zamówiła 25 samolotów, a Niemcy 60, następnie ilości te uległy redukcji do 22 i 53[4]. 15 grudnia 2004 Republika Południowej Afryki zamówiła osiem sztuk, w listopadzie 2009 zrezygnowano z zakupu[14]. 15 lipca 2005 Chile podpisało list intencyjny ws. 3 sztuk.

  1. ↑ http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/po-latach-problemow-i-potkniec-wreszcie-final-europa-ma-swojego-atlasa,344454.html
  2. ↑ Zamrożenie programu A400M?. altair.com.pl, 220 września 2008. [dostęp 12 grudnia 2009]. (pol.).
  3. ↑ a b c d New chance for Europe's A400M transporter. 24 lipca 2009. [dostęp 7 listopada 2009]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g Paweł Bondaryk: Spod znaku Airbus Military. Wojskowe samoloty transportowe w: "Lotnictwo" nr 8/2013, ss.42-45
  5. ↑ jagor, PAP: Airbus A400M: dziewiczy lot wojskowego giganta. gazeta.pl, 11 grudnia 2009. [dostęp 12 grudnia 2009]. (pol.).
  6. ↑ A400M ATLAS naming ceremony at RIAT. airbusmilitary.com, 2012-07-06. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).
  7. ↑ Oblot seryjnego A400M. Altair, 7 marca 2013.
  8. ↑ A400M gets lift with full civil type certification. flightglobal, 14 marca 2013.
  9. ↑ A red-carpet welcome for the French President.
  10. ↑ Airbus Military delivers first A400M to French Air Force. Airbus Military, 1 sierpnia 2013.
  11. ↑ Airbus Military A400M flies in Turkish Air Force colours. Airbus, 28 sierpnia 2013.
  12. ↑ Pierwsza misja A400M. altair, 3 stycznia 2014.
  13. ↑ Airbus Military orders and deliveries. airbusmilitary
  14. ↑ RPA rezygnuje z A400M. altair.com.pl, 5 listopada 2009. [dostęp 12 grudnia 2009]. (pol.).
Samoloty produkcji konsorcjum Airbus
Cywilne
Wojskowe
Projekty
Wspierane produkcje

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Airbus_A400M&oldid=39555697”