Zależności międzygatunkowe: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m źródła/przypisy i tymczasowa mini-rozbudowa |
m drobne techniczne |
||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
* [[Oddziaływania nieantagonistyczne|nieantagonistyczne]] – [[symbioza]] ([[mutualizm]], [[protokooperacja]]), [[komensalizm]], |
* [[Oddziaływania nieantagonistyczne|nieantagonistyczne]] – [[symbioza]] ([[mutualizm]], [[protokooperacja]]), [[komensalizm]], |
||
* [[Oddziaływania antagonistyczne|antagonistyczne]] – [[konkurencja (ekologia)|konkurencja]] (zob. m.in. [[zasada Gausego]]), [[pasożytnictwo]], [[drapieżnictwo]] (zob. [[równanie Lotki-Volterry]]), [[allelopatia]], [[amensalizm]]. |
* [[Oddziaływania antagonistyczne|antagonistyczne]] – [[konkurencja (ekologia)|konkurencja]] (zob. m.in. [[zasada Gausego]]), [[pasożytnictwo]], [[drapieżnictwo]] (zob. [[równanie Lotki-Volterry]]), [[allelopatia]], [[amensalizm]]. |
||
Brak wzajemnych oddziaływań – [[neutralizm]] – jest stwierdzany rzadko. Bardzo silne oddziaływania antagonistyczne mają charakter eksploatacji populacji. Do tej grupy oddziaływań międzygatunkowych zalicza się eksploatację przyrody przez człowieka{{odn|Weiner|s=329–395}}{{odn|Krebs|1997|s=317–340}}{{odn|Trojan|1985|s=263–270}}. |
Brak wzajemnych oddziaływań – [[neutralizm]] – jest stwierdzany rzadko. Bardzo silne oddziaływania antagonistyczne mają charakter eksploatacji populacji. Do tej grupy oddziaływań międzygatunkowych zalicza się eksploatację przyrody przez człowieka{{odn|Weiner|2003|s=329–395}}{{odn|Krebs|1997|s=317–340}}{{odn|Trojan|1985|s=263–270}}. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 20:09, 2 cze 2014
Zależności międzygatunkowe (oddziaływania, interakcje, koakcje międzygatunkowe) – oddziaływania między osobnikami należącymi do różnych gatunków lub różnymi populacjami, wspólnie żyjącymi w określonym środowisku. Rodzaje i siła oddziaływań między populacjami biocenozy (ożywionej części ekosystemu) są przedmiotem badań ekologicznych.
Warunki życia każdego organizmu są zależne od zespołu cech jego przyrodniczego środowiska, w tym od nieożywionych składników przyrody (czynniki abiotyczne, m.in. klimat, rzeźba terenu, profil glebowy) i od innych organizmów, zajmujących to samo siedlisko. W warunkach ekologicznej równowagi liczba osobników, należących do każdego z gatunków (liczebność populacji), jest w przybliżeniu stała. Względna liczebność różnych populacji i ich rozmieszczenie zależą od rodzaju i siły międzygatunkowych oddziaływań.
Wyróżnia się zależności[1][2]:
- nieantagonistyczne – symbioza (mutualizm, protokooperacja), komensalizm,
- antagonistyczne – konkurencja (zob. m.in. zasada Gausego), pasożytnictwo, drapieżnictwo (zob. równanie Lotki-Volterry), allelopatia, amensalizm.
Brak wzajemnych oddziaływań – neutralizm – jest stwierdzany rzadko. Bardzo silne oddziaływania antagonistyczne mają charakter eksploatacji populacji. Do tej grupy oddziaływań międzygatunkowych zalicza się eksploatację przyrody przez człowieka[2][3][4].
- ↑ Krebs 1997 ↓, s. 497–522.
- ↑ a b Weiner 2003 ↓, s. 329–395.
- ↑ Krebs 1997 ↓, s. 317–340.
- ↑ Trojan 1985 ↓, s. 263–270.
Bibliografia
- January Weiner: Życie i ewolucja biosfery. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003. ISBN 83-01-14047-X.
- Charles J. Krebs: Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-14047-X.
- Ekologia biocenoz. W: Przemysław Trojan: Ekologia ogólna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. ISBN 83-01-02275-2.
- Andrzej Kołodziejczyk: Encyklopedia: Biologia. Spojrzenie na życie i biosferę > Oddziaływania międzygatunkowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 131–136. ISBN 83-01-13767-3.