Obleńce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Addbot (dyskusja | edycje)
748 218 edycji
m Bot: Przenoszę 21 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q851406
Linia 14: Linia 14:
'''Obleńce, robaki obłe''' (Nemathelminthes, Aschelminthes) – tradycyjna nazwa grupy [[bezkręgowce|bezkręgowców]] charakteryzujących się nieczłonowanym, przeważnie wydłużonym i zwykle kolistym w przekroju ciałem. Przykładowymi przedstawicielami tej grupy są: [[glista ludzka]], [[Owsik ludzki|owsik]] i [[Włosień kręty|włosień spiralny]]. Współczesne porównawcze badania molekularne ujawniły brak pokrewieństwa [[filogeneza|filogenetycznego]] pomiędzy zwierzętami zaliczanymi do obleńców<ref>{{Cytuj książkę | tytuł= Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0| data=2008 | wydawca=[[pwn.pl]] Sp. z o.o. | isbn=978-83-61492-24-5}}</ref>.
'''Obleńce, robaki obłe''' (Nemathelminthes, Aschelminthes) – tradycyjna nazwa grupy [[bezkręgowce|bezkręgowców]] charakteryzujących się nieczłonowanym, przeważnie wydłużonym i zwykle kolistym w przekroju ciałem. Przykładowymi przedstawicielami tej grupy są: [[glista ludzka]], [[Owsik ludzki|owsik]] i [[Włosień kręty|włosień spiralny]]. Współczesne porównawcze badania molekularne ujawniły brak pokrewieństwa [[filogeneza|filogenetycznego]] pomiędzy zwierzętami zaliczanymi do obleńców<ref>{{Cytuj książkę | tytuł= Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0| data=2008 | wydawca=[[pwn.pl]] Sp. z o.o. | isbn=978-83-61492-24-5}}</ref>.


=== Systematyka ===
== Systematyka ==
Grupa ta była dawniej uznawana za [[typ (biologia)|typ]], do którego zaliczano:
Grupa ta była dawniej uznawana za [[typ (biologia)|typ]], do którego zaliczano:
* [[Kolcogłowy|Acanthocephala]] – [[kolcogłowy]]
* [[Kolcogłowy|Acanthocephala]] – [[kolcogłowy]]
Linia 23: Linia 23:
* [[Wrotki (biologia)|Rotifera]] – [[Wrotki (biologia)|wrotki]]
* [[Wrotki (biologia)|Rotifera]] – [[Wrotki (biologia)|wrotki]]


=== Występowanie ===
== Występowanie ==
Obleńce żyją wszędzie – zarówno w gorących źródłach, jak i w krajach polarnych. Żyją w ciałach innych organizmów, w ich odchodach, a także w mule i w glebie.
Obleńce żyją wszędzie – zarówno w gorących źródłach, jak i w krajach polarnych. Żyją w ciałach innych organizmów, w ich odchodach, a także w mule i w glebie.


=== Budowa ===
== Budowa ==
[[Plik:Soybean cyst nematode and egg SEM.jpg|thumb|200px|Cytrynkowata cysta mątwika (Heterodera glycines) ze swoim jajem]]
[[Plik:Soybean cyst nematode and egg SEM.jpg|thumb|200px|Cytrynkowata cysta mątwika (Heterodera glycines) ze swoim jajem]]
Obleńce różnią się od płazińców kształtem ciała – są [[Robaki|robakami]] o obłym ciele. Większość z nich to [[nicienie]]. Wykonując energiczne ruchy całym ciałem, potrafią utrzymać się w jelicie żywiciela.
Obleńce różnią się od płazińców kształtem ciała – są [[Robaki|robakami]] o obłym ciele. Większość z nich to [[nicienie]]. Wykonując energiczne ruchy całym ciałem, potrafią utrzymać się w jelicie żywiciela.
[[Zwierzęta dwubocznie symetryczne|Dwubocznie symetryczne]], nieczłonowane, wydłużone i cylindryczne ciało, zwykle zwężające się na końcach. Pokryte są [[kolagen]]owym oskórkiem, pod którym znajdują się mięśnie. Mięśnie i oskórek tworzą razem wór skórno-mięśniowy. [[Jama ciała]] (nazywana [[pseudocel]]em) jest wypełniona płynem, a jelito jest drożne.
[[Zwierzęta dwubocznie symetryczne|Dwubocznie symetryczne]], nieczłonowane, wydłużone i cylindryczne ciało, zwykle zwężające się na końcach. Pokryte są [[kolagen]]owym oskórkiem, pod którym znajdują się mięśnie. Mięśnie i oskórek tworzą razem wór skórno-mięśniowy. [[Jama ciała]] (nazywana [[pseudocel]]em) jest wypełniona płynem, a jelito jest drożne.


=== Rozmnażanie ===
== Rozmnażanie ==
Obleńce są w większości [[Rozdzielnopłciowość|rozdzielnopłciowe]] i rozmnażają się przez gonady. Bardzo często nie mają żywiciela pośredniego, niewiele gatunków pozostało obojnacze. Np. glista ludzka mogąca rozmnażać się przez samozapłodnienie (główki z ogonkiem), lub bezpłciowo, przez podział poprzeczny wzdłuż szyjki.
Obleńce są w większości [[Rozdzielnopłciowość|rozdzielnopłciowe]] i rozmnażają się przez gonady. Bardzo często nie mają żywiciela pośredniego, niewiele gatunków pozostało obojnacze. Np. glista ludzka mogąca rozmnażać się przez samozapłodnienie (główki z ogonkiem), lub bezpłciowo, przez podział poprzeczny wzdłuż szyjki.


=== Układ wydalniczy ===
== Układ wydalniczy ==
U większości gatunków zbudowany jest z 1-3 komórek. Tworzą go dwa podłużne kanały wydalnicze biegnące wzdłuż ciała w bocznych wałkach hypodermalnych. Kanały te ślepo zakończone w tylnym odcinku ciała, łączą się w przednim odcinku po stronie brzusznej (nieco z tyłu za otworem gębowym) we wspólny, pojedynczy przewód wyprowadzający, zakończony otworem wydalniczym.
U większości gatunków zbudowany jest z 1-3 komórek. Tworzą go dwa podłużne kanały wydalnicze biegnące wzdłuż ciała w bocznych wałkach hypodermalnych. Kanały te ślepo zakończone w tylnym odcinku ciała, łączą się w przednim odcinku po stronie brzusznej (nieco z tyłu za otworem gębowym) we wspólny, pojedynczy przewód wyprowadzający, zakończony otworem wydalniczym.


Osobliwością jest to, że wszystkie kanały układu wydalniczego znajdują się wewnątrz jednej olbrzymiej komórki, mającej kształt litery H. Komórka ta reguluje ilość wody i jonów w organizmie. Z kolei nierozpuszczalne produkty przemiany materii gromadzone są w fagocytarnych komórkach gwiaździstych występujących w jamie ciała
Osobliwością jest to, że wszystkie kanały układu wydalniczego znajdują się wewnątrz jednej olbrzymiej komórki, mającej kształt litery H. Komórka ta reguluje ilość wody i jonów w organizmie. Z kolei nierozpuszczalne produkty przemiany materii gromadzone są w fagocytarnych komórkach gwiaździstych występujących w jamie ciała


=== Układ nerwowy ===
== Układ nerwowy ==
Zbudowany jak u płazińców, z parą lub parami zwojów głowowych na przodzie ciała i parą lub parami pni nerwowych wzdłuż ciała, połączonych spoidłami poprzecznymi. Układ zwany dyfuzyjny charakteryzujący się już dość złożoną budową
Zbudowany jak u płazińców, z parą lub parami zwojów głowowych na przodzie ciała i parą lub parami pni nerwowych wzdłuż ciała, połączonych spoidłami poprzecznymi. Układ zwany dyfuzyjny charakteryzujący się już dość złożoną budową


=== Układ oddechowy i krążenia ===
== Układ oddechowy i krążenia ==
Obleńce oddychają, podobnie jak płazińce, całą powierzchnią ciała. Substancje odżywcze są rozprowadzane samoczynnie po całym organizmie. Posiadają tzw. otwarty układ krążenia.
Obleńce oddychają, podobnie jak płazińce, całą powierzchnią ciała. Substancje odżywcze są rozprowadzane samoczynnie po całym organizmie. Posiadają tzw. otwarty układ krążenia.
Należą do beztlenowców fakultatywnych. Oddychają tlenowo i beztlenowo w zależności od warunków. Umożliwia im to [[hemoglobina hypodermalna]].
Należą do beztlenowców fakultatywnych. Oddychają tlenowo i beztlenowo w zależności od warunków. Umożliwia im to [[hemoglobina hypodermalna]].


=== Układ pokarmowy ===
== Układ pokarmowy ==
Układ pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym. Jest on otoczony wargami. W jelicie przednim tworzącym swoistą "jamę gębową" mogą znajdować się ząbki, szczęki bądź sztyleciki. W jelicie środkowym następuje trawienie pokarmu. Układ kończy ektodermalne jelito tylne i po raz pierwszy wykształcony odbyt.
Układ pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym. Jest on otoczony wargami. W jelicie przednim tworzącym swoistą "jamę gębową" mogą znajdować się ząbki, szczęki bądź sztyleciki. W jelicie środkowym następuje trawienie pokarmu. Układ kończy ektodermalne jelito tylne i po raz pierwszy wykształcony odbyt.


{{Przypisy|stopień = ===}}
{{Przypisy|stopień = ==}}


=== Bibliografia ===
== Bibliografia ==
# {{Cytuj książkę | tytuł= Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce | data=1984 | wydawca=[[Wiedza Powszechna]] | miejsce=Warszawa | isbn=83-214-0428-6}}
# {{Cytuj książkę | tytuł= Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce | data=1984 | wydawca=[[Wiedza Powszechna]] | miejsce=Warszawa | isbn=83-214-0428-6}}


Wersja z 05:48, 13 sie 2014

Obleńce
Nemathelminthes, Aschelminthes
Ilustracja
Ascaris lumbricoides
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Nadtyp

Obleńce

Obleńce, robaki obłe (Nemathelminthes, Aschelminthes) – tradycyjna nazwa grupy bezkręgowców charakteryzujących się nieczłonowanym, przeważnie wydłużonym i zwykle kolistym w przekroju ciałem. Przykładowymi przedstawicielami tej grupy są: glista ludzka, owsik i włosień spiralny. Współczesne porównawcze badania molekularne ujawniły brak pokrewieństwa filogenetycznego pomiędzy zwierzętami zaliczanymi do obleńców[1].

Systematyka

Grupa ta była dawniej uznawana za typ, do którego zaliczano:

Występowanie

Obleńce żyją wszędzie – zarówno w gorących źródłach, jak i w krajach polarnych. Żyją w ciałach innych organizmów, w ich odchodach, a także w mule i w glebie.

Budowa

Cytrynkowata cysta mątwika (Heterodera glycines) ze swoim jajem

Obleńce różnią się od płazińców kształtem ciała – są robakami o obłym ciele. Większość z nich to nicienie. Wykonując energiczne ruchy całym ciałem, potrafią utrzymać się w jelicie żywiciela. Dwubocznie symetryczne, nieczłonowane, wydłużone i cylindryczne ciało, zwykle zwężające się na końcach. Pokryte są kolagenowym oskórkiem, pod którym znajdują się mięśnie. Mięśnie i oskórek tworzą razem wór skórno-mięśniowy. Jama ciała (nazywana pseudocelem) jest wypełniona płynem, a jelito jest drożne.

Rozmnażanie

Obleńce są w większości rozdzielnopłciowe i rozmnażają się przez gonady. Bardzo często nie mają żywiciela pośredniego, niewiele gatunków pozostało obojnacze. Np. glista ludzka mogąca rozmnażać się przez samozapłodnienie (główki z ogonkiem), lub bezpłciowo, przez podział poprzeczny wzdłuż szyjki.

Układ wydalniczy

U większości gatunków zbudowany jest z 1-3 komórek. Tworzą go dwa podłużne kanały wydalnicze biegnące wzdłuż ciała w bocznych wałkach hypodermalnych. Kanały te ślepo zakończone w tylnym odcinku ciała, łączą się w przednim odcinku po stronie brzusznej (nieco z tyłu za otworem gębowym) we wspólny, pojedynczy przewód wyprowadzający, zakończony otworem wydalniczym.

Osobliwością jest to, że wszystkie kanały układu wydalniczego znajdują się wewnątrz jednej olbrzymiej komórki, mającej kształt litery H. Komórka ta reguluje ilość wody i jonów w organizmie. Z kolei nierozpuszczalne produkty przemiany materii gromadzone są w fagocytarnych komórkach gwiaździstych występujących w jamie ciała

Układ nerwowy

Zbudowany jak u płazińców, z parą lub parami zwojów głowowych na przodzie ciała i parą lub parami pni nerwowych wzdłuż ciała, połączonych spoidłami poprzecznymi. Układ zwany dyfuzyjny charakteryzujący się już dość złożoną budową

Układ oddechowy i krążenia

Obleńce oddychają, podobnie jak płazińce, całą powierzchnią ciała. Substancje odżywcze są rozprowadzane samoczynnie po całym organizmie. Posiadają tzw. otwarty układ krążenia. Należą do beztlenowców fakultatywnych. Oddychają tlenowo i beztlenowo w zależności od warunków. Umożliwia im to hemoglobina hypodermalna.

Układ pokarmowy

Układ pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym. Jest on otoczony wargami. W jelicie przednim tworzącym swoistą "jamę gębową" mogą znajdować się ząbki, szczęki bądź sztyleciki. W jelicie środkowym następuje trawienie pokarmu. Układ kończy ektodermalne jelito tylne i po raz pierwszy wykształcony odbyt.

  1. ↑ Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Bibliografia

  1. Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obleńce&oldid=40090886”