Gwiazdosz frędzelkowany: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot poprawia link synonim |
m MalarzBOT: Nagłówki w mobilnej wersji Wikipedii |
||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
'''Gwiazdosz frędzelkowany''' (''Geastrum fimbriatum'' Fr.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[Grzyby|grzybów]] należący do rodziny [[gwiazdoszowate|gwiazdoszowatych]] (''Geastraceae'')<ref name=if>{{Cytuj stronę |url= http://www.indexfungorum.org/names/NamesRecord.asp?RecordID=120463|tytuł= Index Fungorum|data dostępu = 2013-03-05|język=en}}</ref>. |
'''Gwiazdosz frędzelkowany''' (''Geastrum fimbriatum'' Fr.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[Grzyby|grzybów]] należący do rodziny [[gwiazdoszowate|gwiazdoszowatych]] (''Geastraceae'')<ref name=if>{{Cytuj stronę |url= http://www.indexfungorum.org/names/NamesRecord.asp?RecordID=120463|tytuł= Index Fungorum|data dostępu = 2013-03-05|język=en}}</ref>. |
||
== Systematyka i nazewnictwo == |
|||
Nazwę polską podali [[Barbara Gumińska]] i [[Władysław Wojewoda]] w 1968. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako gwiazda ziemna, geaster frędzelkowany i gwiazdosz frędzelkowaty<ref name=checklist>{{Cytuj książkę |nazwisko= Wojewoda |imię= Władysław |autor link=Władysław Wojewoda |tytuł= Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski |wydawca=W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences |miejsce=Kraków |rok=2003 |isbn= 83-89648-09-1}}</ref>. Niektóre [[synonim (taksonomia)|synonimy łacińskie]]:<ref name=sf>{{Cytuj stronę |url= http://www.speciesfungorum.org/Names/SynSpecies.asp?RecordID=120463|tytuł= Species Fungorum |data dostępu = 2013-04-15|język=en}}</ref>. |
Nazwę polską podali [[Barbara Gumińska]] i [[Władysław Wojewoda]] w 1968. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako gwiazda ziemna, geaster frędzelkowany i gwiazdosz frędzelkowaty<ref name=checklist>{{Cytuj książkę |nazwisko= Wojewoda |imię= Władysław |autor link=Władysław Wojewoda |tytuł= Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski |wydawca=W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences |miejsce=Kraków |rok=2003 |isbn= 83-89648-09-1}}</ref>. Niektóre [[synonim (taksonomia)|synonimy łacińskie]]:<ref name=sf>{{Cytuj stronę |url= http://www.speciesfungorum.org/Names/SynSpecies.asp?RecordID=120463|tytuł= Species Fungorum |data dostępu = 2013-04-15|język=en}}</ref>. |
||
{{układ wielokolumnowy|liczba=2| |
{{układ wielokolumnowy|liczba=2| |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
}} |
}} |
||
== Morfologia == |
|||
; [[Owocnik]]i: |
; [[Owocnik]]i: |
||
Kuliste, niekiedy nieco spłaszczone do 2 cm średnicy. U dojrzałych okrywa zewnętrzna rozrywa się na 7-8 (do 10) ułożonych gwiazdkowo ramion, które rozchylają się i odginają w dół. Ramiona są mięsiste, początkowo białoochrowe, potem beżowe do jasnoochrowych. Rozwinięte owocniki osiągają średnicę 2 do 8 cm. Osłona wewnętrzna owocnika jest tej samej barwy co ramiona, ma 1,5-2 cm średnicy, siedząca, bez szyjki. Otwór na szczycie ([[perystom]]) jest płaski lub nieznacznie wzniesiony, frędzlowaty bez talerzyka. Wnętrze owocnika jest ciemne, szarobrązowe<ref name= Narkiewicz>{{cytuj książkę | nazwisko=Narkiewicz |imię=Czesław |tytuł=Grzyby chronione Dolnego Śląska |rok=2005 |wydawca=Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego |miejsce= Jelenia Góra |isbn= 83-89863-20-0}}</ref>. |
Kuliste, niekiedy nieco spłaszczone do 2 cm średnicy. U dojrzałych okrywa zewnętrzna rozrywa się na 7-8 (do 10) ułożonych gwiazdkowo ramion, które rozchylają się i odginają w dół. Ramiona są mięsiste, początkowo białoochrowe, potem beżowe do jasnoochrowych. Rozwinięte owocniki osiągają średnicę 2 do 8 cm. Osłona wewnętrzna owocnika jest tej samej barwy co ramiona, ma 1,5-2 cm średnicy, siedząca, bez szyjki. Otwór na szczycie ([[perystom]]) jest płaski lub nieznacznie wzniesiony, frędzlowaty bez talerzyka. Wnętrze owocnika jest ciemne, szarobrązowe<ref name= Narkiewicz>{{cytuj książkę | nazwisko=Narkiewicz |imię=Czesław |tytuł=Grzyby chronione Dolnego Śląska |rok=2005 |wydawca=Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego |miejsce= Jelenia Góra |isbn= 83-89863-20-0}}</ref>. |
||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
Kulistawe, nieznacznie brodawkowate<ref name= Narkiewicz/>. |
Kulistawe, nieznacznie brodawkowate<ref name= Narkiewicz/>. |
||
== Występowanie == |
|||
[[Las liściasty|Lasy liściaste]], [[las iglasty|iglaste]] i [[las mieszany|mieszane]]. Pojawia się pojedynczo lub w grupach od sierpnia do listopada. |
[[Las liściasty|Lasy liściaste]], [[las iglasty|iglaste]] i [[las mieszany|mieszane]]. Pojawia się pojedynczo lub w grupach od sierpnia do listopada. |
||
W Polsce [[Grzyby chronione w Polsce|gatunek objęty ochroną gatunkową]]<ref >Lista gatunków grzybów podlegających w Polsce ścisłej ochronie na podstawie "Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. (Dz.U. 04.168.1765 z dnia 28 lipca 2004 r.)" w zgodzie z art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ({{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=92|pozycja=880}})</ref>. Znajduje się na ''[[Czerwona lista roślin i grzybów Polski|Czerwonej liście roślin i grzybów Polski]]''. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Mirek | imię=Zbigniew | tytuł= Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski | data=2006 | wydawca=W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences | miejsce=Kraków | isbn=83-89648-38-5}}</ref>. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii<ref name=checklist/>. |
W Polsce [[Grzyby chronione w Polsce|gatunek objęty ochroną gatunkową]]<ref >Lista gatunków grzybów podlegających w Polsce ścisłej ochronie na podstawie "Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. (Dz.U. 04.168.1765 z dnia 28 lipca 2004 r.)" w zgodzie z art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ({{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=92|pozycja=880}})</ref>. Znajduje się na ''[[Czerwona lista roślin i grzybów Polski|Czerwonej liście roślin i grzybów Polski]]''. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Mirek | imię=Zbigniew | tytuł= Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski | data=2006 | wydawca=W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences | miejsce=Kraków | isbn=83-89648-38-5}}</ref>. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii<ref name=checklist/>. |
||
== Gatunki podobne == |
|||
Gwiazdosz frędzelkowany może być mylony z [[gwiazdosz rudawy|gwiazdoszem rudawym]], który różni się czerwonawym miąższem i większymi owocnikami<ref name= Narkiewicz/>. |
Gwiazdosz frędzelkowany może być mylony z [[gwiazdosz rudawy|gwiazdoszem rudawym]], który różni się czerwonawym miąższem i większymi owocnikami<ref name= Narkiewicz/>. |
||
{{Przypisy |
{{Przypisy}} |
||
[[Kategoria:Gwiazdoszowate]] |
[[Kategoria:Gwiazdoszowate]] |
||
Wersja z 21:22, 17 sie 2014
| |
| Systematyka | |
| Domena |
{{{domena}}} |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gwiazdosz frędzelkowany |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} Fr. Syst. mycol. 3(1): 16 (Kopenhaga, 1829) | |
Gwiazdosz frędzelkowany (Geastrum fimbriatum Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako gwiazda ziemna, geaster frędzelkowany i gwiazdosz frędzelkowaty[2]. Niektóre synonimy łacińskie:[3].
- Geastrum rufescens var. minor Pers. 1801
- Geastrum sessile (Sowerby) Pouzar 1971
- Geastrum tunicatum Vittad. 1842
- Lycoperdon sessile Sowerby 1809
Morfologia
Kuliste, niekiedy nieco spłaszczone do 2 cm średnicy. U dojrzałych okrywa zewnętrzna rozrywa się na 7-8 (do 10) ułożonych gwiazdkowo ramion, które rozchylają się i odginają w dół. Ramiona są mięsiste, początkowo białoochrowe, potem beżowe do jasnoochrowych. Rozwinięte owocniki osiągają średnicę 2 do 8 cm. Osłona wewnętrzna owocnika jest tej samej barwy co ramiona, ma 1,5-2 cm średnicy, siedząca, bez szyjki. Otwór na szczycie (perystom) jest płaski lub nieznacznie wzniesiony, frędzlowaty bez talerzyka. Wnętrze owocnika jest ciemne, szarobrązowe[4].
Kulistawe, nieznacznie brodawkowate[4].
Występowanie
Lasy liściaste, iglaste i mieszane. Pojawia się pojedynczo lub w grupach od sierpnia do listopada.
W Polsce gatunek objęty ochroną gatunkową[5]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Norwegii[2].
Gatunki podobne
Gwiazdosz frędzelkowany może być mylony z gwiazdoszem rudawym, który różni się czerwonawym miąższem i większymi owocnikami[4].
- ↑ Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c Czesław Narkiewicz: Grzyby chronione Dolnego Śląska. Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005. ISBN 83-89863-20-0.
- ↑ Lista gatunków grzybów podlegających w Polsce ścisłej ochronie na podstawie "Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. (Dz.U. 04.168.1765 z dnia 28 lipca 2004 r.)" w zgodzie z art. 48 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. nr 92, poz. 880)
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.